Morgunblaðið - 20.09.1992, Qupperneq 6

6 FRETTIR/INIMLENT
HaDAQUMMU
GAJaMUDHOM
3:SEPTEMBER1OT2
Sljönmr úr Bolshoj- og Kírov-
baUettunum á leiðinni hingað
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ, Flugleiðir og TKO ísiand hafa undirritað sámn-
ing um komu helstu dansara Bolshoj-ballettsins og Kírov-ballettsins
hingað til lands, en í fylgd með þeim eru dansarar úr Þjóðarballett-
inum í St. Pétursborg. Mun hópurinn dansa ballettinn Svanavatnið
eftir Tsjajkovskíj og verður fyrsta sýningin 13. október í Þjóðleikhús-
inu. Að sögn Ríkhard Eyfelds, framkvæmdasljóra TKO Island, sem
stendur fyrir komu ballettsins, er um einstakan listviðburð að ræða
þar sem aðaldanshlutverk eru í höndum margra frægustu dansara
heims.
Ballettflokkurinn kemur hingað
til lands 12. október næstkomandi
og heldur fyrstu sýningu sína
næsta dag, en um nokkrar sýning-
ar verður að ræða. Hópinn skipa
hátt í 60 dansarar, tæknimenn og
aðstoðarfólk beggja, og segir Rík-
hard Eyfeld að þetta sé einn um-
fangsmesti ballettviðburður sem
verið hefur á íslandi síðustu ára-
Frá undirritun samningsins um komu Svanavatnsins til íslands,
frá vinstri; Steve Lewis, markaðsstjóri TKO Organization í Bret-
landi, Stefán Baldursson þjóðleikhússtjóri, Maríanne Eiríksson,
fulltrúi Flugleiða, og Ríkhard Eyfeld, framkvæmdastjóri TKO á
íslandi.
tugi. „Þetta er bæði dýrt og umsvif-
amikið og hefði aldrei verið mögu-
legt án stuðnings Flugleiða, en ein-
stakur viðburður sem þessi ætti
aldeilis að kveikja í listunnendum
og þeim sem starfa við menningar-
mál. Þama erum við að tala um
marga af hæfileikaríkustu og fræg-
ustu ballettdönsurum heims, auk
þess sem tónlist Tsjajkovskíjs ætti
ekki að spilla fyrir.“ Hópurinn sýn-
ir nýja uppfærslu á einum þekkt-
asta ballett sögunnar, Svanavatn-
inu, og meðal þeirra sem taka þátt
í uppfærslunni má nefna Míkhaíl
Tsívin, Jevgeníj Neff, Alexander
Bogatíijev og Tatjönu Golíkóvu frá
Bolshoj-ballettinum í Moskvu,
ásamt Ljúdmílu Kunakowu og
Nadíu Pavlóvu frá Kírov-ballettin-
um í St. Pétursborg. Danshöfundar
eru Marius Petipa og Lev Ivanov,
en Viktor Korolkov leikstýrir sýn-
ingunni.
TKO, eða The Kruger Oranizati-
on, er umsvifamikið fyrirtæki í
Bretlandi og Bandaríkjunum og
stendur fyrir flölbreyttum viðburð-
um á sviði afþreyingar og lista víða
um heim, en nokkur dótturfyrir-
tæki eru rekin í nánum tengslum
við móðurfyrirtækin. Ríkharður
Eyfeld er framkvæmdastjóri fyrir-
tækisins hérlendis,~og segir hann
fyrirtækið ætla sér stóra hluti í
skemmtanahaldi hérlendis. Fyrsta
verkefni þess voru tónleikar rokk-
hljómsveitarinnar Iron Maiden í
Laugardalshöll.
Suðurgata 7
25 ára afmælishá-
tíð Arbæjarsafns
35 ÁR ERU liðin frá því að Árbæjarsafn var stofnað í dag, sunnudag-
inn 20. september. Af því tilefni verður húsið, sem áður stóð á Suður-
götu 7, formlega opnað af Markúsi Erni Antonssyni borgarstjóra.
Hátíðin hefst í dag kl. 14.00. Einnig mun Brynhildur Ingvarsdóttir
leika á flautu i húsinu og Hafliði Jónsson leika aldamótatónlist á
píanó í Dillonshúsi.
Suðurgata 7 var fyrsta húsið sem
reist var við Suðurgötuna. Var það
byggt árið 1833 af Teiti Finnboga-
syni járnsmið og dýralækni. Húsið
var lítið grindarhús, ein hæð og
hátt ris. Upp úr 1860 keypti Björn
Hjaltested járnsmiður húsið. Bjöm
stækkaði það í áföngum næstu árin
Hætt að endurgreiða útgáfufyrirtækjum virðisaukaskatt
Ríkisstjórnin grefnr undan
inenning’unni og tungiunii
- segir Ölafur Ragnarsson formaður Bókasambands íslands
ÓLAFUR Ragnarsson bókaútgefandi, formaður Bókasambands íslands,
segir að ríkisstjórnin sé með áformum sínum um að hætta endur-
greiðslu virðisaukaskatts til fyrirtækja í bóka- og blaðaútgáfu að grafa
undan íslenzkri menningu og veikja stöðu íslenzkrar tungu. Hann seg-
ir stjórnina ætla að leggja nýjan 23,5% skatt á alla framleiðsluþætti
íslenzkra bóka, sem muni verða sérstök skattiagning á þá, sem kaupi
og lesi islenzkar bækur. Jafnt megi því tala um bókagerðarskatt og
lestrarskatt. Að bókasambandinu standa átta félög og samtök, sem
koma nálægt útgáfu og gerð bóka.
„Málflutningur Friðriks Sophus-
sonar í Morgunblaðinu á föstudag
er fráleitur og í raun vart sæmandi
ráðherra," sagði Ólafur er hann var
inntur álits á ummælum Friðriks
Sophussonar fjármálaráðherra, sem
sagði í samtali við Morgunblaðið að
sá innskattur, sem fyrirtæki í útgáfu-
starfsemi fái endurgreiddan, jafn-
gildi framlagi ríkissjóðs. „Auðvitað
er ekki um að ræða neitt „framlag
ríkissjóðs“ til fyrirtækja í bókaút-
gáfu, blaða- og tímaritaútgáfu og
annarri fjölmiðlun, sem fengið hafa
endurgreiddan virðisaukaskatt,"
Hljómeyki í
Kristskirkju
SÖNGHÓPURINN Hyómeyki flyt-
ur verk trúarlegs eðlis eftir ýmsa
höfunda á tónleikum í Krists-
kirkju á þriðjudagskvöld kl. 20.30.
Stjórnandi verður Sigursveinn
Magnússon.
Flutt verða „O vos omnes“ eftir
Pablo Casals, Hymn to St. Cecilia
eftir Britten við samnefnt ljóð Aud-
ens, Anthem eftir Stravinski, Missa
Piccola eftir Gunnar Reyni Sveinsson
við vers úr Passíusálmum Hallgríms
Péturssonar og Ave María eftir
Hjálmar H. Ragnars. Hljóðfæraleik-
arar verða Gústaf Jóhannesson or-
gelleikari og Kolbeinn Bjamason
flautuleikari. í frásögn af tónleikun-
um í menningarblaði Morgunblaðsins
í gær misritaðist að tónleikamir yrðu
í kvöld, sunnudag, og því ítrekað að
þeir verða haldnir á þriðjudagskvöid.
sagði Ólafur. „Þau hafa áður fjár-
magnað skattinn fyrir ríkið og þetta
er því aðferð til að þurrka hann út
úr verði vömnnar. Þetta er eðlileg
aðgerð til að framfylgja ákvörðun
Alþingis frá 1990, um að þessi menn-
ingarstarfsemi skuli vera algerlega
undanþegin virðisaukaskatti."
Ólafur sagði að nauðsynlegt væri
að menn áttuðu sig á að undanþágur
frá virðisaukaskatti væru tvenns
konar. „Annars vegar er einungis
undanþága frá greiðslu virðisauka-
skatts á sölustigi vöru og þjónustu.
Það á við um þá aðila, sem fjármála-
ráðherra tilgreinir í Morgunblaðinu,
svo sem fólksflutningafyrirtæki og
gistihús. Þess vegna fá þessir aðilar
ekki endurgreiddan virðisaukaskatt
af aðföngum sínu og kostnaðarþátt-
um,“ sagði Ólafur. „Hins vegar er
virðisaukaskattur felldur niður af
allri skattskyldri veltu ýmissa aðila
samkvæmt 12. grein virðisauka-
skattslaganna, þ.e.a.s. öllum kostn-
aði sem fellur á vöruna frá því að
byijað er að vinna að framleiðslu
hennar og þar til hún er komin í
hendur kaupandans. Undir þessa
grein falla meðal annars dagblöð,
landsmálablöð, tímarit og bækur á
íslenzku. Almenna reglan vegna und-
anþágu, sem fjármálaráðherrann tal-
ar um, á samkvæmt lögum ekki að
gilda um þessa menningarlegu starf-
semi, sem öll tengist miðlun efnis á
íslenzkri tungu. Það ætti fjármála-
ráðherrann að vita og einnig að Al-
þingi lagði áherzlu á að af menning-
arlegum ástæðum væri ekki hægt
að leggja virðisaukaskatt á þessa
starfsemi."
Ólafur sagði að skattlagningar-
hugmynd fjármálaráðherra myndi
koma verst niður á íslenzkum bók-
menntaverkum, svo sem ljóðabókum
og skáldsögum, sem seldust í litlum
upplögum á fyrsta ári, og myndi
verða til þess að þessi útgáfa dræg-
ist saman. Sama gilti um viðamikil
verk á upplýsingasviðinu. „Okkur,
sem stöndum að bókaútgáfu og
bókagerð fínnst óskiljanlegt að ríkis-
stjóm íslands skuli hafa uppi þessi
áform einmitt núna þegar öll menn-
ingarleg landamæri Evrópuríkja eru
að eyðast með tilkomu Evrópska
efnahagssvæðisins og margvíslegt
efni á erlendum tungum mun flæða
óheft yfir þjóðina," sagði Ólafur.
„Við megum ekki gleyma því í þessu
sambandi að bækur á eigin tungu
þjóðar gegna þeim mun þýðingar-
meira hlutverki sem þjóðirnar sem
að þeim standa eru fámennari. Millj-
ónaþjóðir telja þörf á að vera á varð-
bergi og styrkja þjóðtungur sínar
með áhrífamiklum aðgerðum einmitt
um þessar mundir, en á sama tíma
tala íslenzkir ráðherrar í fullri alvöru
um að leggja sérstakan skatt á þá,
sem vilja lesa bækur á móðurmáli
okkar. Þessir sömu menn tala á há-
tíðastundum af fjálgleik um mikil-
vægi íslenzkrar menningar og tungu.
Ég held að það sé nauðsynlegt að
allt bókafólk sameinist í baráttu gegn
þvi að ríkisstjórnin fái tilstyrk Al-
þingis til að koma fráleitum áformum
sínum um lestrarskatt á íslenzka
tungu í framkvæmd."
á eftir og var það komið í núver-
andi form um 1883.
Björn Hjaltested bjó ásamt fjöl-
skyiau sinni í 'húsinu og naía afKGrn-
endur hans búið í húsinu allt þar
til það var flutt á Árbæjarsafn árið
1983. Lengst af bjuggu þar tveir
synir Björns, þeir séra Bjarni Hjalt-
ested og Pétur Hjaltested með fjöl-
skyldum sínum.
Endurbygging Suðurgötu 7 hef-
ur staðið yfir síðan árið 1989.
í Suðurgötu 7, vesturenda húss-
ins, er sýning á heimili efnameira
fólks frá síðustu aldamótum. Meg-
inuppistaða þeirrar sýningar er
innbú sem ívar Daníelsson færði
safninu að gjöf á síðasta ári til
minningar um systur sína, Önnu
Eiríks talsímakonu. Einnig eru þar
til sýnis svefnherbergishúsgögn
sem Jón Aðalsteinn Jónsson gaf
safninu nýlega.
I hinum endanum, þ.e. þeim aust-
ari, er gullsmíðaverkstæði á jarð-
hæð, en á annarri hæð er saga
hússins rakin í máli og myndum.
Áhöldin á gullsmíðaverkstæðinu
eru frá ýmsum gullsmiðum, m.a.
gullsmíðaverkstæði Guðmundar
Þorsteinssonar. Verkstæði Guð-
mundar, sem Ólafur G. Jósefsson
gaf, er fyrsta heila verkstæðið sem
Árbæjarsafni hefur áskotnast.
Þar sem safnið verður aðeins
opið tvær næstu helgar eru síðustu
forvöð að sjá hippasýninguna „Það
var svo geggjað" og sýninguna um
„Skólahald um aldamótin", báðar í
Prófessorsbústaðnum. Að venju
verður Dillonshús opið og veitingar
1 boði. (FréttatUkynning)
Vetrarstarfið í Reykjavík-
urprófastsdæmi vestra
VETRARSTARF safnaðanna í Reylqavíkurprófastsdæmi vestra hefst
um þessar mundir. Safnaðarstarfið hefur aldrei verið eins fjölbreytt
og nú, en allir söfnuðirnir bjóða upp á helgihald og félagsstarf fyrir
alla aldurshópa.
Barnastarfið í prófastsdæminu
hefst almennt í dag, sunnudaginn
20. september, og fermingarbörn
eiga að koma ásamt foreldrum sín-
um og láta innrita sig í fermingar-
fræðsluna í vikunni 20.-26. sept-
ember.
Auk hefðbundins helgihalds og
bama- og unglingastarfs er víða
boðið upp á starf fyrir 10-12 ára
böm. Einnig verður í vetur kirkju-
skjól, bæði í Nessókn og Háteigs-
sókn.
Tónlistarstarf í kirkjum prófasts-
dæmisins er mikið að vöxtum. Auk
kirkjukóra em nú starfandi drengja-
kór og barnakórar í sjö söfnuðum
og bjöllusveitir í tveimur kirkjum. í
Neskirkju er einnig kór aldraðra að
störfum.
Foreldramorgnar verða í mörgum
kirkjum, en það starf hefur vaxið
mjög allra síðustu ár.
Einnig eru nú bæna- og kyrrðar-
stundir á rúmhelgum dögum vlðast
hvar. Aftansöngur er í Langholts-
kirkju á hveijum degi kl. 18.00. Þá
má geta þess að í hádeginu em
kyrrðarstundir í Grensáskirkju á
þriðjudögum, Dómkirkju og Sel-
tjamarneskirkju á miðvikudögum og
Laugameskirkju á fimmtudögum.
Fræðslustarfsemi verður með
ýmsu móti í söfnuðunum, Biblíu-
lestrar og fræðslukvöld, en safnað-
arfólk hefur sýnt þessari fræðslu
mikinn áhuga. Prófastsdæmið mun,
eins og í fyrra, standa fyrir sameig-
iniegum fræðslukvöldum í fjórum
kirkjum, þ.e. í Dómkirkjunni í októ-
ber, Langholtskirkju I nóvember,
Hallgrímskirkju í febrúar og Há-
teigskirkju í mars. Þessi kvöld verða
kynnt jafnóðum. Efni fræðslukvöld-
anna verður um guðsþjónustuna.
Dagana 11.-18. október verður
sameiginleg kirkjuvika í Reykjavík-
urprófastsdæmum. Hver söfnuður
verður með sérstaka dagskrá þessa
daga og leitast verður við að hafa
allar kirkjur opnar frá morgni til
kvölds til að fólk geti komið og séð
kirkjuna, fengið upplýsingar um
starfið og notið þess sem í boði er.
Kvenfélög, safnaðarfélög og
bræðrafélög eru víða starfandi í
söfnuðunum og hafa þau sína reglu-
legu fundi en auk þess starfa þau
að ýmsum störfum er snerta líknar-
mál og aðstoð við almennt safnað-
arstarf. Þá er víða öflugt starf fyrir
aldraða. (Úr rrétlatilkynningu.)