Morgunblaðið - 06.11.1992, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. NÓVEMBER 1992
19
Á meðan beðið
er eftír stóriðju
„Ef innflutningur iðn-
vamings dregst lítil-
lega saman og innlend
framleiðsla eykst að
sama skapi þá myndast
atvinnutækifæri á við
mörg álversígildi.“
húsgagna. Fljótt á litið gæti maður
freistast til að halda að innflutning-
ur á stólum og borðum skipti ekki
umtalsverðu máli fyrir þjóðarbúið.
Við nánari skoðun kemur í ljós að
þessi yfírlætislausi vöruflokkur
skiptir verulega miklu máli. Lætur
nærri að um fjórðungur verðs hús-
gagna sé vinnulaun og í hvert sinn
sem við kaupum erlend húsgögn
rennur fjórðungur andvirðisins til
vinnulauna erlendis. Húsgögn eru
sérstaklega nefnd hér, því innlend
húsgagnagerð stendur þeirri erlendu
ekkert að baki. Til að varpa ljósi á
hve innflutningur þessarar tilteknu
vörutegundar er umfangsmikill má
benda á að ef dregið er úr innflutn-
ingi um fjórðung og innlend fram-
leiðsla eykst að sama skapi má gera
ráð fyrir að myndist 600-800 at-
vinnutækifæri hérlendis við fram-
leiðslu og tengda þjónustu og það
munar um minna. Til samanburðar
má nefna að starfsmenn ÍSAL eru
liðlega 600. Ef innflutningur iðn-
varnings dregst lítillega saman og
innlend framleiðsla eykst að sama
skapi þá myndast atvinnutækifæri á
við mörg álversígildi. Akkurinn af
því að draga úr innflutningi og auka
innlenda framleiðslu er ekki síst fyr-
ir hið opinbera því innlend vinnulaun
eru skattlögð og rennur því dijúgur
hluti þeirra til baka til ríkis og bæja.
Það er ekki filgangurinn að ala á
almennri tortryggni gagnvart inn-
flutningi eða mæla innflutningshöft-
um bót. Enda snýst umræða mín
ekki um boð eða bönn, heldur við-
horf og sjálfsbjargarviðleitni. Þó
vindar tollfrelsis og haftalausrar
milliríkjaverslunar séu allsráðandi í
nágrannalöndum okkar gildir samt
almenna reglan að hver sé sjálfum
sér næstur. Þess vegna kaupa Danir
danskt og Þjóðveijar þýskt. Ef við
íslendingar kunnum ekki að meta
eigin afurðir er ólíklegt að aðrar
þjóðir gerir það.
Það er trú mín og von að íslend-
ingar með hið opinbera í farabroddi
sjái sér hag í að kaupa íslenskt og
geri með því biðina eftir væntan-
legri stóriðju bærilegri.
Höfundur er viðskiptafræðingur
og starfar hjá Landssambandi
iðnaðarmanna.
Þriðja fórnin: Ókostir
fjórfrelsisins
Ákvæðin um íjórfrelsið er aðal-
lega að fínna í 1. gr. EES-samn-
ingsins, 8.-16. grein um frjálsa
vöruflutninga, 28.-30. gr. um bú-
setu- og starfsfrelsi launþega, þ.e.
einn vinnumarkað, 36.-39. gr. um
fijálsa þjónustustarfsemi, og
40.-45. gr. um fijálsa fjármagns-
flutninga, auk 31.-35. grein um
staðfesturéttinn.
Samkvæmt þessum greinum eig-
um við að taka á okkur mikinn fóm-
arkostnað fyrir EES. Útlendingar
eiga að hafa sama rétt og íslending-
ar til þess að starfa í landinu og
sama rétt til að reka ýmiss konar
fyrirtæki og við, þ. á m. ýmiss kon-
ar þjónustu- og fjármálafyrirtæki
eins og banka, fjárfestingafélög,
fískmarkaði, flugrekstur og sam-
göngur á sjó og landi, ferðaþjón-
ustu, hlutbréfa- og verðbréfasölu,
verktaka- og vátryggingarstarf-
semi svo nokkur dæmi séu nefnd.
Halda menn í alvöru að slíkt verði
til þess að bæta rekstraraðstöðu
íslenskra fýrirtækja í þessum grein-
um og auka almannahag?
Við eigum líka að veita útlend-
ingum sama rétt og íslendingum
til fijálsra fjármagnsflutninga og
fjárfestinga í hveiju því, sem þeim
þykir gróðavænlegt hér á landi,
þ. á m. í fyrirtækjum, fasteignum,
landi, orkuverum, samgöngutækj-
um og hveiju því sem þeir telja að
geti skilað sér sæmilegum arði.
Jarðir með laxveiðiám geta þannig
horfið í eigu útlendinga, einnigjarð-
ir, sem hafa að geyma góð vatns-
ból til vatnsnám og útflutnings á
hreinu vatni í samkeppni við Sól
hf. og önnur íslensk fyrirtæki.
Einn af stóru ókostum dönsku
einokunarverslunarinnar á íslandi
var ekki bara sá, að afurðir lands-
manna voru keyptar á lágu verði
og innfluttar vörur seldar á háu
verði heldur einnig sá, að arðurinn
af viðskiptunum var fluttur úr landi
sem gróði einokunarkaupmanna en
varð ekki eftir í landinu til frekari
uppbyggingar. Þetta á nú að endur-
vekja í svolítið breyttri mynd. Jafn-
framt er fórnað því grundvallarat-
riði sem t.d. sjálfstæðisstefnan
byggist á að gæði landsins verði
nýtt af íslendingum sjálfumd þágu
íslendinga og þjóðarinnar. Útlend-
ingar 18 Evrópuríkja, samtals um
360 milljónir manna, eiga að hafa
sama rétt og íslendingar til áð hag-
nýta sér auðiindir okkar. Og verði
ágreiningur út af slíkri starfsemi
útlendinga hér á landi sker erlendur
dómstóll úr, ekki íslenskir dómstól-
ar.
Með fjórfrelsinu lögtökum við
fijálsan búsetu- og atvinnurétt,
einn vinnumarkað 360 milljón
manna, hér á landi, en á EB-svæð-
inu er atvinnuleysið að meðaltali
um 10% og um 17% þar sem það
er mest. I Evrópu ganga því um
16 milljón manna atvinnulausir um
þessar mundir. Samkvæmt fjór-
frelsinu geta erlend fyrirtæki hér á
landi, eins og t.d. álver ísals, flutt
inn gríska, írska, portúgalska eða
spænska láglaunamenn til starfa í
álverinu í stað íslendinga. Og komi
til byggingu nýrra álvera hafa er-
lendir verktakar og erlent verkafólk
sama rétt og íslendingar til að vinna
þær framkvæmdir svo undir hælinn
er lagt hvort það skapi okkur nokk-
ur ný atvinnutækifæri. Þar að auki
gætu sjómannasamtökin ekkert
sagt þótt útgerðarfélögin réðu
skipshafnimar frá sömu löndum í
stað íslenskra sjómanna. Það er
ótrúlegt, að forusta ASÍ og Sjó-
mannasambandsins hafi ekki enn
vaknað til vitundar um þessa hættu
sem stefnir að þeirra fólki vegna
EES-samninganna.
Halda menn í alvöru að samning-
ur, sem felur í sér alla þessa ókosti,
og reyndar langtum fleiri, sé ís-
lenskri þjóð til hagsbóta og heilla?
Höfundur er fyrrverandi
sendiherra.
eftirÁrna
Jóhannsson
Síðastliðin misseri hefur umræða
um ný sóknarfæri í atvinnumálum
einkum beinst að stóriðju. Enginn
efast um að stóriðjuframkvæmdir
myndu verða íslensku efnahagslífí
kærkomin vítamínsprauta. En sá
galli er á gjöf Njarðar að slíkar fram-
kvæmdir eru viðamiklar og með-
göngutími því langur. Meðgöngu-
tíminn er jafnvel það langur, þrátt
fyrir væntingar stjórnmálamanna,
að hagkerfi okkar getur skaðast
varanlega.
Mikil umræða hefur verið um vofu
atvinnuleysis og verið bent á mörg
félagsleg vandamál henni tengd.
Ljóst er að með viðvarandi atvinnu-
leysi og fækkandi atvinnutækifær-
um glatast þekking, þjálfun og
verksvit. En þróttmikil vinnumenn-
ing og vel þjálfað starfsfólk er mesta
auðlind hverrar þjóðar. Það er brýnt
að veijast og standa vörð um hvert
atvinnutækifæri. Beinast liggur við
að heija sókn gegn innflutningi á
„vinnu", að minnsta kosti vinnu sem
við erum fullfær um að inna af hendi
innanlands. Vinna er flutt til lands-
ins með ýmsu móti. Fréttaumfjöllun
liðinna vikna hefur vakið athygli á
innflutningi vinnu tengdri skipa-
smíðum og skipaviðgerðum. Það eru
ófá ársverk pólskra og norskra iðn-
aðarmanna flutt inn með þeim hætti.
Innflutningur vinnu er ekki alltaf
jafn auðsær og í skipaiðnaðinum.
Dæmi um stórkostlegan innflutn-
ing á erlendri vinnu er innflutningur
M Á PÚLSINUM föstudags- og
laugardagskvöld 6. og 7. nóvember,
verður aftur .efnt til Ölhátíðar í
samvinnu við hljómsveitina Papa.
Goða-góðgætið verður á boðstól-
um á sérstöku tilboðsverði, Peppar-
inn og Bráðabaninn. Hljómsveit-
ina Papa skipa þeir Hermann Ingi
Hermannsson, Páll Eyjólfsson,
Óskar Sigurðsson, Vignir Ólafs-
son og Georg Ólafsson.
■ HLJÓMS VEITIN Nýdönsk
mun í kvöld, föstudaginn 6. nóvem-
ber skemmta í Hinu húsinu. Ætl-
unin er að skemmta fólki fæddu
1977 og fyrr. Hljómsveitin Vinir
vors og blóma mun ríða á vaðið
og hita upp fyrir Nýdanska. í diskó-
búrinu munu Áki og Tommi sjá
um tónlistina.
(Úr fréttatílkynningu)