Morgunblaðið - 03.07.1993, Qupperneq 32

32
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. JÚLÍ 1993
Sigríður Hjalta-
dóttir - Minning
Fædd 23. nóvember 1902
Dáin 24. júní 1993
Þegar litið er yfir Skötufjörð í
ísafjarðardjúpi getur orðið leit að
þeim stað, sem heitir að Markeyri.
En hann er nú samt að finna milli
Litlabæjar og Eyrar. Nú eru fá
merki um að þar hafi búið fólk.
En um nokkuð langt skeið var þar
bústaður manna. Langafi minn,
Þórður Gíslason, bjó þar á efri árum
ásamt með konu sinni Guðrúnu
Ólafsdóttur, bónda á Skjaldfönn.
Þar bjuggu einnig um aldamótin
dóttir hans, Sigurborg, ásamt
manni hennar Hjalta Einarssyni.
Fólkið sem bjó þama var í þurrabúð
og lifði af því sem sjórinn gaf af
sér. Fljótlega eftir að Sigríður
frænka mín fæddist fluttu foreldrar
hennar að þeim stað er hét Kolakot
við Folafót. Þar bjuggu þau næstu
árin. Börnin urðu sex talsins.
Yngsta barnið, Sigurbergur, fædd-
ist þann 10. nóvember 1910. Móðir
hans kom hart niður og þjáðist af
bamsfararsótt næstu vikurnar. Þá
var heilbrigðisþjónustan með öðrum
hætti en nú er. Héraðslæknirinn,
Sigvaldi Kaldalóns, bjó að Armúla.
Afi minn, Ólafur, bóndi að Stand-
seljum, átti þá mótorbát. Hann fór
ófáar ferðir með lækninn til systur
minnar. En sú barátta bar ekki
þann árangur sem menn vonuðu.
Sigurborg dó á jólum 1910. Maður
hennar, Hjalti Einarsson, stóð þá
uppi með sex böm. Hann hélt heim-
ili til vors 1911, en þá neyddist
hann til að bregða búi. Bömum
hans var komið í fóstur. Karítas fór
að Hvítanesi, Kristín í Ögur, Þórður
og Hildur að Skarði til Helga, bróð-
ur Hjalta, og Sigurbergur fór til
Hálfdáns Einarssonar að Hesti og
Daðeyjar konu hans, en Hálfdán
var bróðir þeirra Helga og Hjalta.
Hjalti fór sjálfur að Skarði til Helga
bróður síns. Helgi var þá orðinn
ekkjumaður og bjuggu þau þtjú
systkini saman á Skarði með Svönu
systur þeima. Hjalti sótti sjó frá
Skarði og Ögumesi, en seinna flutt-
ist hann til Bolungarvíkur og bjó
þar síðustu árin í skjóli Þórðar son-
ar síns. Þá er þess að geta að Sig-
ríður fór að Strandseljum til móður-
bróður síns, Ólafs. Hún var þá átta
ára. Ólafur afi og Guðríður Hafliða-
dóttir, kona hans, brýndu það fyrir
börnum sínum, að þau yrðu að taka
vel við Sigríði, svo að henni liði vel
í systkinahópnum. Þau gerðu það
vissulega, því að upp frá því var
hún sem eitt af þeim systkinum.
Hún var fyrsta kastið feimin og
óframfærin og var reyndar aldrei
hneigð til að beija bumbur fyrir
sjálfri sér. En hún var alla tíð skap-
góð og hlý, og böm löðuðust að
henni. Hún var ósérhlífín og dugleg
og vann af vandvirkni öll þau verk
sem hún var beðin um að vinna.
Hún dvaldist síðan hjá fósturfor-
eldmm sínum fram yfír þrítugt.
Arin 1924-5 var hún vinnukona
hjá Jóni Helgasyni biskupi, en hún
var skyld honum. Hún fór á hús-
mæðraskólann að Staðarfelli árin
1928-9 og var síðan heima á
Strandseljum til ársins 1935, en þá
fluttist Sigríður frænka mín út í
Bolungarvík, þar sem hún vann
hálft ár hjá Einari Guðfínnssyni,
frænda sínum, en síðan settist hún
að á ísafírði. Þegar Alþýðuhúsið
var fullbyggt árið 1935 tók hún að
sér að vera matráðskona í eldhúsinu
þar. Þar var ámm saman mikið
umleikis, því að íbúar hússins sóttu
gjarnan mat sinn í eldhúsið og þar
vom fleiri fastir kostgangarar og
einnig seldar lausar máltíðir.
Árið 1940 giftist Sigríður ein-
stökum öðlingsmanni, Ingimundi
Guðmundssyni jámsmið. Hann var
ættaður úr Miðfírði í Húnaþingi (f.
17.12.1893) en kom ungur að Djúpi
og lærði jámsmíði í Hnífsdal. Þá
fluttist hann til ísafjarðar ásamt
með Páli bróður sínum og bjuggu
þeir saman ásamt Ingibjörgu Páls-
dóttur, móður þeirra, í húsi á Tún-
götu 11. Páll vann á bæjarskrifstof-
unni, en hann dó ógiftur og barn-
laus hálfsjötugur að aldri árið 1958.
Ingimundur vann alla tíð í vélsmiðj-
unni Þór. Hann var hagleiksmaður
mikill og lék allt í höndunum á
honum. Hann keypti sér sinn eigin
fólksbíl og var það óvenjulegt á
þeim ámm. Það var Chevrolet frá
árinu 1929. Þessum bíl hélt Ingi-
mundur í gangi í ein þijátíu ár.
Loks kom þar að, að ekki fengust
hér á landi varahlutir í vélina. Þá
skrifaði hann verksmiðjunum í
Detroit og fékk þá hluti í vélina sem
hann þurfti. Svo vandlega endur-
smíðaði Ingimundur vélina, að hún
lifði bílinn af og var sett í bát sem
haldið var til veiða. En endalok
bátsins urðu þau að hann sökk á
Prestabugtinni og þar liggur vélin
hans Ingimundar einhversstaðar á
sjávarbotni.
Tvisvar var svo komið fyrir Sig-
ríði frænku minni að hún fór kona
ekki einsömul. En í bæði skiptin fór
svo að börnin lifðu ekki. í seinna
skiptið var henni eindregið ráðlagt
að fara suður til að fá viðeigandi
fæðingarhjálp. En frænka mín gerði
það nú ekki og treysti á læknana
við sjúkrahús Isafjarðar. Sorgin var
sár, en sársaukinn dofnaði með ár-
unum.
Það var Ingimundi og Sigríði
frænku minni mikill hamingjuauki,
þegar systurdóttir Sigríðar, Hrafn-
hildur (f. 1947) kom til þeirra, og
varð fósturdóttir þeirra og var hún
þá tveggja ára. Hún er dóttir Hild-
ar Hjaltadóttur og Samúels Guð-
mundssonar, en þau bjuggu að
Hrafnabjörgum í Ögurhreppi og
áttu mörg börn. Hrafnhildur var
þeim sem dóttir, og þegar aldurinn
færðist yfir gömlu hjóninj seldu þau
húsið á Túngötu 11 á Isafírði og
bjuggu eftir það í skjóli Hrafnhildar
og manns hennar, Jósefs Vern-
harðssonar, í Hnífsdal. Ingimundur
dó árið 1973. Og nú er Sigríður
frænka mín horfín sjónum okkar.
Hún var mikil mannkostakona.
Blessuð sé minning hennar.
Arnór Hannibalsson.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta biund.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir alit og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Með þessum orðum V. Briem
langar mig að kveðja hana Siggu
Hjalta eins og hún var ávallt kölluð.
Þessi blíða, góða kona sem klapp-
aði mér alltaf á vangann og spurði
frétta.
Sigga bjó yfir miklum dugnaði
og krafti sem við kynntumst öll.
Sjaldan varð henni misdægurt, þó
að hún væri orðin níræð, en heilsu
hennar fór að hraka nú í vor og
hafði hún dvalist á fjórðungssjúkra-
húsinu á ísafirði frá því í maí síðast-
liðnum.
Nú er hún farin yfír móðuna
miklu. Þessi góða kona sem hugs-
aði svo vel um sitt fólk.
Að lokum vil ég og fjölskylda
mín votta þeim Hrafnhildi, Jósef,
Siggu, Jósep litla, Vemharði, Svövu
og Ingibjörgu samúð okkar.
Jóhanna Jóhannesdóttir.
Aðeins eitt er víst þegar við fæð-
umst í þennan heim, við munum
deyja, spurningin er aðeins um
ævilengdina. En öll stefnum við
sömu leiðina. Reyndar ætti fremur
að spyija til hvers hafí verið lifað
en hversu löng ævin hafi verið.
Lengdin segir ekki allt. Með auk-
inni velmegun hefur meðalævin
lengst. Að sama skapi er óvíst að
hin raunverulegu lífsgæði, þau sem
mölur og ryð fá ekki grandað, hafi
aukist að sama skapi. Þegar litið
er til eldra fólks sem lifað hefur
það sem af er aldarinnar og skilað
löngu dagsverki sér maður annað
gildismat en blasir við hjá yngra
fólki og jafnframt að oft fer saman
löng ævi og sönn lífsgæði.
Fullljóst má vera að vangaveltur
um framtíð og fortíð einar sér færa
okkur ekki hina sönnu lífshamingju,
en okkur, sem teljum lífið gjarnan
ótæmandi lind, er hollt að skoða
sögu genginna íslendinga og velta
því fyrir okkur hvert stefnir og
hvað læra má og hveiju reynist
unnt að breyta til batnaðar. Oft er
það svo að ævi fólks sem virzt hef-
ur streyma fram sem lygnt fljót
getur kennt okkur meira en sést
við fyrstu kynni og jafnframt verið
viðburðaríkari en nokkum grunar.
Allt ræðst það af viðhorfi okkar
sjálfra.
Guðrún Sigríður Hjaltadóttir,
eins og hún hét fullu nafni fæddist
á Markeyri í Skötufírði í Ögur-
hreppi í Norður-ísafjarðarsýslu
hinn 23. nóvember‘1902 og var því
á 91. aldursári þegar hún lést. For-
eldrar hennar voru Hjalti Einarsson
(Hálfdánarsonar bónda og hrepp-
stjóra á Hvítanesi) og Sigurborg
Þórðardóttir (Gíslasonar bónda í
Hestfj arðarkoti í Hestfírði og síðar
á Hjöllum).
Sigríður var elzt 7 systkina, en
hin voru Þórður, fæddur 5. janúar
1904, dáinn 5. mars 1969; Kristín,
fædd 7. júní 1905; Karitas María,
fædd 15. apríl 1907, dáin 4. júní
1908; Karitas María, fædd 15. apríl
1908, dáin 24. október 1991; Hild-
ur, fædd 22. júlí 1909, dáin 29.
ágúst 1981 og Sigurbergur, fæddur
10. nóvember 1910, dáinn 6. nóv-
ember 1982.
Sigríður var alin upp frá átta ára
aldri hjá Ólafí Þórðarsyni og Guð-
ríði Hafliðadóttur á Strandseljum.
Hún lærði í Húsmæðraskólanum á
Staðarfelli 1928—29 og var síðan
hjá Einari Guðfínnssyni í Bolungar-
vík, en þau voru bræðrabörn, og
fluttist til ísafjarðar 1935. Þar rak
hún matsölu í Alþýðuhúsinu til
1940. Hún giftist Ingimundi Guð-
mundssyni (Árnasonar og Ingi-
bjargar Pálsdóttur) vélsmið hinn
13. apríl 1940, en hann var fæddur
17. desember 1893 á Þorfinnsstöð-
um í Þverárhreppi í Vestur-Húna-
vatnssýslu, og andaðist 16. október
1973. Þau voru barnlaus en tóku
til sín árið 1949 Hrafnhildi Samú-
elsdóttur, dóttur Hildar systur Sig-
ríðar, sem þá átti við veikindi að
stríða. Hrafnhildur var þá tæplega
tveggja ára, og ólu þau hana upp
sem sína eigin dóttur.
Þau hjón bjuggu að Túngötu 11
á ísafírði, í fallegu timburhúsi,
bárujárnsklæddu, sem Ingimundur
byggði ásamt Páli tvíburabróður
sínum 1930, í þeim „eina stíl“ sem
Íslendingar hafa ráðið við að byggja
til að standast veðurfarið á norður-
slóðum. Ingibjörg tengdamóðir
hennar bjó hjá þeim til dauðadags.
Og þau héldu verndarhendi sinni
yfir fleirum. Pétur Blöndal Snæ-
björnsson, bróðursonur Ingimundar
bjó hjá þeim 1942-53 og Lára
Helgadóttir, dóttir fóstursystur Sig-
ríðar Sigríðar dvaldi hjá þeim í
tæpan áratug frá 13 ára aldri til
þess er hún giftist. Á heimili þeirra
var ávallt nægilegt rými fyrir gesti
og þar ríkti mikil hlýja. Oft mun
hafa verið mannmargt þegar dró
að kosningum, en þau -hjón fylgdu
Alþýðuflokknum að málum. Segja
má að þar hafi verið eins konar
kosningaskrifstofa þegar mest var
um gesti þær stundirnar.
Árið 1961 fluttist Hildur systir
hennar í Túngötu 11 með dætur
sínar og bjó þar til 1967, en hún
missti Samúel mann sinn 1958.
Þau hjón Sigríður og Ingimundur
fluttust árið 1969 til Hrafnhildar
fósturdóttur sinnar og tengdasonar,
Jósefs Vemharðssonar, að Hlégerði
1 í Hnífsdal. Þar bjuggu þau bæði
til dauðadags.
Við hjónin og börn okkar kynnt-
umst Sigríði, eða Siggu eins og hún
var alltaf kölluð, skömmu eftir að
við fluttumst til ísafjarðar fyrir
tæpum níu árum og fórum að venja
komur okkar í Hlégerðið. Þangað
komum við bæði til að sækja veisl-
ur á Þorláksmessu og reyndar fleiri
og eins án sérstaks tilefnis. Sigga
varð til þess að opna augu mín, eða
maga öllu heldur, fyrir skötustöppu,
en hana gerði hún meistaralega
eins og annan mat. Meira var þó
vert um þá hlýju og þá alúð sem,
hún sýndi okkur. Ávallt tók hún
okkur sem sín eigin afkomendum
og breytti engu hvort Hrafnhildur
og Jósef voru heima eða ekki. Sigga
var einstök kona, ekki margmál,
hugsaði fremur um aðra en sjálfa
sig, hafði hin eðlilegu þjónustulund,
þar sem gleðin yfir því að geta létt
undir með öðrum sat í fyrirrúmi.
Ekki var spurt um laun. Ef til vill
væri margt á annan veg í þjóðlífinu
ef hugsunarháttur Siggu væri ríkj-
andi. Síðastliðið haust hélt Sigga
hátíðlegt 90 ára afmæli sitt heima
í Hlégerði og var einstaklega
ánægjulegt að eiga þess kost að
samfagna með henni og heimilis-
fólkinu. í vor fór hún á sjúkrahús,
en við hittum hana seinast í byijun
júní heima í Hlégerði og var vel
tekið. í nokkur ár eða frá fæðingu
Jósefs litla 1990, sonar alnöfnu
Siggu, bjuggu fjórar kynslóðir und-
ir sama þaki, en það er orðið fátítt
nú um stundir. Það leiðir hugann
að því hversu hollt börnum er að
alast upp með fullorðnu fólki sem
hefur mikla lífsreynslu. Sigga lét
Faðir okkar og afi,
JÓN K. SÆMUNDSSON,
Tjarnargötu 10b,
Reykjavík,
lést í sjúkrahúsi 30. júní.
Jarðarförin auglýst síðar.
Börn og barnabörn.
t
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
ÞORLÁKUR SKAFTASON,
Tómasarhaga 44,
andaðist í Landspítalanum þann 1. júlí.
Gyöa Vestmann Einarsdóttir,
Örn Þorláksson,
Anna Björg Þorláksdóttir, Stefán Böðvarsson,
Þór Þorláksson, Áslaug Gunnarsdóttir,
Einar Þorláksson, Gyða Sigríður Einarsdóttir
og barnabörn.
t
Útför systur okkar og móðursystur,
STEINUNNAR INGIMUNDARDÓTTUR,
Sæbraut 10,
Seltjarnarnesi,
fer fram frá Seltjarnarneskirkju mánudaginn 5. júlí kl. 15.00.
Jórunn Ingimundardóttir,
Ragnheiður Ingimundardóttir Blöndal,
Helga Ingimundardóttir,
Einar Ingirnundarson,
Benedikt Eiríksson.
t
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir og amma,
GUNNÞÓRA ÞÓRÐARDÓTTIR,
Reykjalundi,
Mosfellsbæ,
sem lést 25. júní síðastliðinn, verður jarðsungin frá Lágafells-
kirkju mánudaginn 5. júlí kl. 14.00.
Þeim, sem vildu minnast hennar, er bent á Heimahlynningu
Krabbameinsfélags íslands.
Friðrik Sveinsson,
Guðrún Friðriksdóttir,
Rósa Friðriksdóttir, Þorsteinn Óli Kratsch,
Jóhanna Friðriksdóttir, Sigurður Jónsson,
Þóra Friðriksdóttir, Guðmundur Ragnarsson,
Hildur Kristín Friðriksdóttir, Sigurður Reynisson
og barnabörn.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og
útför móður okkar, tengdamóður, ömmu og langömmu,
LOVÍSU MAGNÚSDÓTTUR,
Aðalstræti 60,
Patreksfirði.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki Sjúkrahúss Patreksfjarðar
og á deild A-7, Borgarspítala.
Gestur Jóhannesson,
Jón Óli Gfslason, Jóhanna Þorbergsdóttir,
Erla Gísladóttir, Birgir Pétursson,
Svala Gísladóttir, Ásmundur Kristjánsson,
Björn Gfslason, Sigrfður Sigfúsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.