Morgunblaðið - 03.07.1993, Qupperneq 40

40
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. JÚLÍ 1993
Með
morgunkaffinu
Auðvitað myndi ég vilja þig
þó þú værir fátækur. Eg
myndi safna þér!
NÚNA skil ég af hverju þú
vildir endilega fiskabúr.
BRÉF HL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691329
Páll Vlpáfí - Fyrsti
nútímapáfínn
Frá Torfa Ólafssyni:
Harper Collins-bókaútgáfan hef-
ur gefið út ævisögu Páls VI páfa,
„Paul VI, The First Modern Pope“,
skráða af Peter Hebblethwaite, rit-
höfundi og blaðamanni í Oxford
sem fyrrum var Jesúíti en hætti í
reglunni. Hann hefur skrifað ævi-
sögu Jóhannesar XXIII páfa og
fleiri bækur og mikinn íjölda
greina, m.a. í The Guardian og The
Times. Þá hefur hann skrifað mik-
ið um málefni kaþólsku kirkjunnar
síðan 1979 fyrir The National Cat-
holic Reporter og fleiri kaþólsk blöð
og tímarit.
Bókin um Pál VI páfa er mikil
að vöxtum, 750 blaðsíður, og hefst
á inngangi þar sem gerð er nokkur
grein fyrir páfanum. Hann var
mjög vel að sér um allar þær sam-
tímastefnur sem á hans tímum
skóku heiminn og því segir höfund-
ur bókarinnar um hann að hann
hafi verið í stuttu máli sagt nútíma-
maður og fyrsti nútímapáfinn.
Hann tók við því erfiða hlutverki
að taka við og stjórna 2. Vatíkana-
þinginu sem Jóhannes XXIII kall-
aði saman 1962 til þess að „opna
gluggana og hleypa inn fersku
lofti“. Síðan tók það við sem ekki
var auðveldara, að koma þeirri
nýbreytni í framkvæmd sem marg-
ir voru ekki ánægðir með og töldu,
allt fram á þennan dag, að hefði
gengið of langt.
Ævi Páls VI er síðan rakin í
köflum bókarinnar, allt frá róman-
tískum fundi foreldra hans á tröpp-
um Péturskirkjunnar til andláts
hans í Castelgandolfo 1978. Ár
páfadóms hans einkenndust af
átökum milli hinna gömlu sjónar-
miða sem vildu halda fast við forn-
ar hefðir og töldu breytingar verða
til ógagns eins þar sem þær rugl-
uðu menn í ríminu og þegar farið
væri að losa um einn stein í veggn-
um, væri hætta á að fleiri losnuðu.
Páll VI taldi, eins og margir þing-
feður á Vatíkanaþinginu, að ekki
væri unnt að fresta vissum breyt-
ingum öllu lengur. Heimur okkar
væri á hraðri ferð frá gömlum sið-
um og hefðum og ef engu yrði
breytt, kynni fólk að yfirgefa kirkj-
una sem hvern annan forngrip sem
gaman væri að skoða en tilheyrði
annarri öld.
Eftir fyrstu þingsetuna mátti
segja að þingið væri ekki fullmótað
og kom það í hlut Páls VI að marka
því stefnu. Hann vildi auka sam-
stöðu og samábyrgð í kirkjunni,
gera leikmenn virkari og ábyrgari
en þeir höfðu verið áður, leita sam-
starfs við kristnar kirkjur utan
hinnar kaþólsku, efla trúfrelsi, end-
urnýja helgisiðina og opna hug
kirkjunnar manna fyrir þörfum
heimsins. Hann reyndi af allri sinni
samningalipurð, sem var ekki lítil,
að koma í veg fyrir að íhaldssama
arminum fyndist vera við sér stjak-
að en hafði oft ekki erindi sem
erfiði. Hann efndi til vináttu og
aukins trausts við marga leiðtoga
annarra kirkna og kallaði anglík-
önsku kirkjuna „systurkirkju“. En
þótt hann væri samningamaður
stóð hann eins og klettur úr hafinu
gegn þeim straumum og kenning-
um sem hann taldi beinast gegn
réttum kenningum og siðum.
Kunnátta hans og víðtæk þekking
stóðu hins vegar fyrir því að hann
taldi kirkjuna ekki mega vera of
niðursokkna í eigin byggingu held-
ur beina sýn sinni að þörfum mann-
anna barna en það sjónarmið var
ýmsum framandi.
Peter Hebblethwaite er þaul-
kunnugur málum Vatíkansins og
er því manna hæfastur til að skrifa
bók eins og þessa, sem hann byij-
aði á fyrir átta árum. Og þar sem
nærri því helmingur bókarinnar
Ijallar um ævi páfans áður en hann
tók við lyklum Péturs, verður hann
mannlegri í augum lesandans.
Hann var ekki heilsuhraustur á
yngri árum, bókhneigður og hafði
sig lítið í frammi. Þó beið hans það
viðfangsefni að gæta jafnvægis í
kirkjunni og forða henni frá áföll-
um á árum síðari heimsstyrjaldar-
innar og kalda stríðsins.
Þetta er stórfróðleg bók, ekki
aðeins hvað snertir málefni kirkj-
unnar heldur einnig þá atburði og
hræringar sem gerðust í heimimum
á þessri öld.
TORFI ÓLAFSSON,
Melhaga 4, Reykjavík.
Svavar gegn málfrelsi
Frá Magnúsi Óskarssyni:
Svavar Gestsson, fyrrverandi rit-
stjóri Þjóðviljans, vill banna mér að
skrifa og væntanlega að tala líka
svo ekki sé talað um að hafa aðrar
skoðanir en hann boðaði lengi í
Þjóðviljanum, sem dó drottni sínum
nokkurn veginn samtímis þeim
skoðunum sem hann boðaði. Þessi
fyrrverandi ritstjóri fyrrverandi
kommúnistamálgagns skrifar í
Morgunblaðið í dag, fimmtudag, og
vill skrúfa fyrir skoðun mína á Jó-
hönnu Sigurðardóttur og trúlega
öllu öðru sem honum mislíkar, af
því að ég sé embættismaður
Reykjavíkurborgar.
I nokkra áratugi hef ég af og til
lýst opinberlega skoðunum mínum
en þetta er í fyrsta skipti sem
nokkrum manni hefur dottið í hug
að ég hafi ekki málfrelsi. Skoðana-
kúgun var vafalaust skyldunáms-
grein þegar Svavar Gestsson var
að læra stjórnmál austantjalds, en
hann má vita það í eitt skipti fyrir
öll að mér skipar hann ekki að
þegja. Hann má finna að embættis-
verkum mínum en skoðanir mínar
ætla ég að hafa í friði og læt enga
uppgjafakomma ráða því hvort ég
segi frá þeim eða ekki.
Svo heldur Svavar Gestsson að
ég skjálfi fyrir því að Jóhanna Sig-
urðardótir geti orðið borgarstjóri
svo sennilegt sem það nú er. Ætli
ég myndi ekki halda áfram að flytja
mál borgarinnar fyrir dómstólum
eins vel og ég get og bíða rólegur
eftir dómi kjósenda yfir Jóhönnu.
MAGNÚS ÓSKARSSON
borgarlögmaður.
I
I
Í
i
i
i
(
I
(
HÖGNI HREKKVÍSI
Víkveiji skrifar
Maður nokkur þurfti að kaupa
bensín því hann var á leið
með íjölskyldunni í ferðalag. Þetta
var 17. júní síðastliðinn og því
komst hann fljótlega að því að í
Reykjavík voru allar bensínaf-
greiðslustöðvar lokaðar. Hann
ákvað þá að reyna kredit-kortasjálf-
sala Skeljungs við Miklubraut. Þar
var öngþveiti og sjálfsalinn neitaði
að taka við kreditkortum, sama
hvaða kort voru reynd, en menn
otuðu þar fram öllum tegundum
kreditkorta sem gefin eru út á ís-
landi. Þá var hringt i neyðarnúmer
Securitas, sem gefið er upp við sjálf-
salann. Þar fengust þau svör, að
ekki næðist í viðgerðarmann.
Kannski yrði hægt að ná í hann
síðar um daginn.
Þá brá vinurinn á það ráð að
fara yfir Miklubraut í annan sjálf-
sala. Þar hitti hann mann, sem
sagði að sjálfsalinn æti þúsundkalla
með bestu lyst, en dældi engu bens-
íni fyrir. Hið sama gerðist á Olís-
stöð við Háaleitisbraut, því þar át
sjálfsalinn 200 krónur án þess að
gefa bensín. Næst gerði maðurinn
atlögu að sjálfsala Olís í Álfheimum.
Þar var aðeins selt 98 oktana bens-
ín sem var of sterkt fyrir bíl vinar
okkar. Hið sama var uppá teningn-
um hjá Olís í Breiðholti, aðeins
hægt að fá 98 oktana bensín.
Olíufélagið hefur sjálfsala í
Breiðholti og átti að gera úrslitatil-
raun þar til að fá bensín á bílinn.
Sá var ekki í fullkomnu Iagi og af
fenginni reynslu, var lítil fjárhæð
sett í hann í byijun. Svolítið bensín
fékkst og varð vinur okkar hinn
kátasti. Hann lét sjálfsalann hafa
meiri pening, en þá svaraði sjálfsal-
inn því til að ýtt hefði verið á vit-
laust dælunúmer. Eftir að hafa ýtt
nokkrum sinnum á rétt dælunúmer,
gafst vinurinn upp og ýtti á hnapp-
inn „eyða“. Þá hirti sjálfsalinn pen-
inginn og gaf ekkert bensín.
Fjölskyldan lagði af stað í ferða-
lagið og hugðist fá bensín við þjón-
ustumiðstöðina á Þingvöllum, sem
var næsti áfangastaður. Þar höfðu
bensíntankar verið fjarlægðir frá
því vinurinn var þar siðast. Honum
var ráðlagt að fara að Ljósafossi
en þangað er um 20 km leið, það
væri næsta stöð. Fjölskyldan hélt
til í sumarbústað við Þingvelli um
nóttina, en daginn eftir var ekið til
baka í Mosfellsbæ til að kaupa bens-
ín. Þá var nálin á bensínmælinum
komin niður fyrir strikið og örfáir
bensíndropar eftir. Fannst honum
bensínkaupin reyna allverulega á
þolrifin og hyggst ekki treysta sjálf-
virkum búnaði bensínstöðva á næst-
.unni.
xxx
Heldur var kuldalegt um að lit-
ast í gær, þótt kominn væri
annar dagur júlímánaðar. Nyrðra
gránaði í fjöll og allmörgum gest-
um, sem sofið höfðu í tjaldi á Vind-
heimamelum, þar sem er að hefjast
hestamannamót, hefur eflaust orðið
hrollkalt um nóttina.
Það er ekki að spyija að þessum
veðurguðum, aldrei hægt að treysta
á að sæmilega viðri, ekki einu sinni
í júlímánuði.