Morgunblaðið - 31.07.1993, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. JUU 1993
B 3
Riddar-
inn á
hestin-
um
(1949).
Riddarinn á hestinum (1939).
árum síðar sagði hann um verkið:
„Hin spennta tjáning í Riddaranum
á hestinum er glaðleg ... stríðinu
var nýlega lokið, samt fannst mér
eins og maðurinn á hestinum gæti
grátið eins og barn.“
Frægð Marino Marini óx til
muna árið 1948 þegar hann var
gerður að nokkurs konar þjóðlista-
manni á Ítalíu. Honum hlotnaðist
sá mikli heiður, að heill salur var
helgaður verkum hans á Feneyjar
Biennalnum. Um þetta leyti kynnt-
ist hann breska myndhöggvaran-
um Henry Moore og með þeim
tókst mikil vinátta.
Á sama tíma kynntist Marini
Marino einnig bandarískum áhrifa-
manni, Curt Valentin, sem bauð
honum til Bandaríkjanna og skipu-
lagði stóra sýningu á verkum hans
í New York. Þetta auðveldaði hon-
um að verða frægur á alþjóðlegan
mælikvarða. í Bandaríkjunum
kynntist hann einnig mestu áhrifa-
mönnum í listahieminum eins og
Stravinski, Arp, Beckmann, Fein-
inger, Calder, Tanguy og Dalí.
Árið 1952 var hann sæmdur Inter-
national Grand Prix-verðlaunum á
Feneyja-Biennalnum. Á næstu
árum voru verk hans sýnd í helstu
borgum Evrópu. Árið 1968 var
hann gerður að félaga í þýsku regl-
unni um vísindi og listir, sem er
einn mesti heiður sem listamanni
getur hlotnast í Þýskalandi. Þrátt
fyrir frægð sína sem myndhöggv-
ari hélt hann áfram að mála. Hann
sagði löngu síðar: „Ég hef alltaf
haft mikla þörf fyrir að mála og
byija aldrei á höggmynd öðru vísi
en að sjá hana fyrir mér mynd-
rænt ... formið og litimir eru svo
samtengdir. Litirnir geta verið svo
ljóðrænir."
Árið 1973 var safn Marino Mar-
ini opnað í Mílanó, en það geymir
mörg af helstu verkum listamanns-
ins eins og höggmyndir, málverk
og teikningar. Höggmyndin Pom-
ona er úr bronsi og var sett í
Uffizi-safnið í Flórenz árið 1974.
Tveim árum síðar var opnaður sal-
ur í Nýja listasafninu í Múnchen,
sem er tileinkaður verkum hans.
San Pancrazio-kirkjan er talin
vera frá 10. öld og var notuð í
nokkrar aldir sem klaustur. Hún
varð fyrir miklum skemmdum árið
1808 en var síðan fljótlega endur-
byggð en hefur eins og áður segir
verið breytt í glæsilegt listasafn
Marino Marini.
Höfundur cr fulltrúi Sotheby’s á
íslandi.
„Och dessa tinger hanger" eftir Gunnel Pettersson
frá Svíþjóð.
„Statement VII“ eftir Vibeke Riisberg frá Dan-
mörku.
VEF R
SJÖTTI norræni textílþríær-
ingurinn stendur sem hæst á
Kjarvalsstöðum um þessar
mundir og fram í miójan
ágústmánuð. Þrjátíu og sex
listamenn frá fimm Norður-
löndum, þar af einn frá ís-
landi, sýna 52 verk af ýms-
um toga, sem vitna í senn
um skyldleika og mismun-
andi afstöðu til efnis og
aðferða. Hugtakið „vefnað-
ur“, sem ætla mætti að væri
eðlilegt heiti á listgreininni,
þykir nú of takmarkað og
hefur hopað á hæli fyrir hinu
alþjóðlega „textíl“, sem
rúmar fleiri þætti innan sinna
vébanda.
annig má líta á Kjarvalsstöð-
um vefhönnun, nytjalist og
jafnvel eindregnar tilraunir
til að færa formið að „fagur-
listum“, en nokkuð hefur borið á
að fulltrúar annarra listgreina líti
niður á textíl sem „mottugerð".
Kannski vegna þess að eins og
Guðrún Gunnarsdóttir, fulltrúi ís-
lands á sýningunni, sagði í viðtali
við Morgunblaðið í mars síðastliðn-
um, að „það sem ofið er þarf að
vera vel gert og bilið milli myndlist-
ar og handavinnu er afskaplega
viðkvæmt". Eins og eðlilegt þykir
megna ekki allir að brúa þetta bil.
Textíllist á Norðurlöndum - eft-
ir að hún öðlaðist viðurkenning
sem slík - dúsaði um langt skeið
innan mæra hvers lands, en 1974
varð breyting á. Það ár rufu textíl-
36 listamenn
ffrá ffimm Noró-
urlöndum
sýna um þess-
ar mundir
verk á Kjarv-
alsstöóum sem
vitna i senn
um skyldleika
og mismund-
andi afstöóu
til effnis og aó-
fferóa,en
heyra öll undir
textillistina.
listamenn einangrun landa sinna
og hófu samstarf um sýningarhald.
Norræni textílþríæringurinn á ætt-
ir að rekja til sýningar það ár sem
síðar varð fyrirmynd annarra
textílsýninga á Norðurlöndum.
Listamennimir sjálfir lögðu grunn-
inn að, skipulögðu og ráku fyrstu
fjórar sýningarnar. Eins og gefur
að skilja krafðist þetta fyrirkomu-
lag fómarlundar og glímu við
ýmis óyfirstíganleg vandamál, s.s.
fjármögnun. En lyktir urðu farsæl-
ar:
Framhald á sýningarhaldi var
óvænt tryggt þegar Norðurlanda-
ráð lagði til árið 1984 að Norræna
ráðherranefndin úthlutaði styrkj-
um til að styðja samnorrænar sýn-
ingar á borð við norræna textílþrí-
æringinn.
Fimmti norræni textflþríæring-
inn naut þessa fyrirkomulags. Var
hann sá fysti sem Norræna lista-
miðstöðin skipulagði, en miðstöðin
stendur einnig að baki sjöttu sýn-
ingunni nú, með fulltingi aðila frá
hveiju aðildarlandi. Saman skipa
þeir valnefnd sem ræður uppbygg-
ingu sýningarinnar. Um 700 verk
komu til álita að þessu sinni, en
eins og kom fram hér að ofan hlaut
innan við tíundi hluti þeirra náð
fyrir augum nefndarinnar. Halldór
Björn Runólfsson, listfræðingur,
segir í aðfararorðum sýningarinnar
að við skoðun innsendra verka
„undrast maður sannarlega hversu
auðug norræn textílhefð er. Eins
og er með aðrar listgreinar, ber
sérhvert Norðurlandanna sterkt
eigið svipmót og hefur sérstakar
áherslur, sem er mikilsvert á sama
tíma og einstaklingsbundin tjáning
sætir árásum æ bragðlausari
hlýðnl við ríkjandi stefnur.“
Textílþríæringurinn hóf ferð
sína í Gautaborg, en verk sænskra
listamanna eru í meirihluta á sýn-
ingunni, og þokaðist á milli Þránd-
heims í Noregi, Kaupmannahafn-
ar, Jyváskyla í Finnlandi og Stokk-
hólms. Sýningin lagði lykkju á leið
sína eftir höfuðborg Svíþjóðar og
hélt til Tallinn í Eistlandi. Þetta
hliðarspor Norræna textílþríær-
ingsins er skýrt með kollsteypum
sem orðið hafa í landafræði og
stjómmálum í Evrópu á síðustu
árum. Því var einnig staldrað við
í Vilnius og Riga og Tallinn en hin
nýfijálsu Eystrasaltsríki reyna
ákaft að styrkja sambönd sín við
Vesturlönd og ekki síst Norðurlönd
í krafti landfræðilegrar nálægðar.
Reykjavík er næst síðasti við-
komustaðurinn á hringferð þríær-
ingsins. SFr