Morgunblaðið - 30.12.1994, Page 31

MORGUNBLAÐIÐ
MIIMNINGAR
FÖSTUDAGUR 30. DESEMBER 1994 31
+ Eyrún Her-
bertsdóttir
Wellner fæddist í
Þrastarlundi í
Sléttuhlíð í Skag'a-
firði 30. janúar
1945. Hún lést á
Sjúkrahúsi í New
York 22. desember
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Kristín Anna Jó-
hannsdóttir frá
Glæsibæ í Sléttuhlíð
og Herbert Sölvi
Asgrímsson frá
Tjörnum í sömu
sveit. Þau eru bæði látin. Eyrún
var næstyngst af sex börnum
þeirra. Systkini hennar eru:
Hafdís Bennett, f. 1936; Borg-
þór, f. 1941, d. 1975; Ingólfur
Óm, f. 1943; Hjörleifur, f. 1943;
og Karl Jóhann, f. 1946.
Árið 1976 giftist Eyrún eftir-
lifandi eiginmanni sínum,
Kenneth Wellner. Útför hennar
var gerð frá River Side Memor-
ial Chapel í New York hinn 27.
desember.
„FÓLK kemur og fer í lifí okkar.
Sumir doka lengur við og skilja
spor eftir í hjörtum okkar og við
verðum aldrei söm eftir það.“
Þannig hljóðaði vinarkveðjan,
sem henni var send á spítalann, þar
sem hún eyddi sínum hinstu stund-
um. Ótrúlegur fjöldi af því fólki,
bæði læknum og hjúkrunarliði, sem
hún hafði átt eitthvað saman við
að sælda á Mount Sinai-spítalanum
í New York, þar sem hún var til
meðferðar í heilt ár, lagði leið sína
að sjúkrabeði hennar til að kveðja
hana, þegar útséð var um að hún
gæti sigrast á krabbameininu, sem
hún hafði barist við í sex ár. Hún
hafði áunnið sér aðdáun þeirra allra
fyrir æðruleysið, viljastyrkinn og
einstakt hugrekki, á
hveiju sem gekk — og
það hafði gengið á
ýmsu.
Hana vantaði aðeins
fimm vikur upp á
fimmtugt. Ég nefndi
það við hana fyrir
nokkrum vikum, en
sagði svo í spaugi að
þetta ætti ég kannski
ekki að minna hana á.
Hún horfði hvasst í
augu mér og sagði með
áherslu: „Ójú — ég vil
svo sannarlega eiga
fimmtugsafmæli — og
verða sextug, sjötug o.s.frv. eftir
það. Þessi sjúkdómur breytir svo
sannarlega hugsunarhættinum hjá
manni.“ Henni varð þó, því miður,
ekki að ósk sinni.
Hún var elsku litla systir okkar,
með englahárið, sem í bernsku
gladdi allra hjörtu með geislandi
bjarta brosinu sínu. Snemma sýndi
hún þann afburða dugnað og kjark
sem í henni bjó. Veitti ekki af, þar
sem hún þurfti að standa uppi í
hárinu á þrem eldri bræðrum sínum
og einum ári yngri. Sem hún og
gerði og fór svo, er fram liðu stund-
ir, að þeir leituðu álits hennar, þótt
yngri væri, á hinum mörgu og mikil-
vægu vandamálum, sem steðja að
á æskuárunum. Gekk svo fram á
fullorðinsár að hún varð ráðgjafi,
stoð og stytta okkar systkinanna
allra. Voru gjafmildi hennar og
hjálpsemi engin takmörk sett.
Eyrún starfaði um árabil hjá
Fiugleiðum, fyrst í Reykjavík, síðan
í London, en lengst af í New York.
Kom hún oft fram á erlendum vett-
vangi fyrir þeirra hönd þegar kynna
skyldi Island og íslenska framleiðslu
og var frábær fulltrúi lands og þjóð-
ar. í New York kynntist hún eftirlif-
andi eiginmanni sínum, Kenneth
Wellner. Áttu þau að fagna einstak-
lega nánu sambandi í 20 ára hjóna-
bandi. Ferðuðust þau mikið saman
og eyddu flestum stundum í návist
hvort annars. Er mikill harmur
kveðinn að Kenneth að þurfa að sjá
á bak sínum allra bezta vini og lífs-
förunaut.
Þau hjónin áttu stóran vinahóp,
bæði í New York, þar sem þau
bjuggu lengst af, og einnig í Palm
Springs, Kaliforníu, þar sem þau
áttu yndislegan „vetrarbústað" og
dvöldu í yfír vetrarmánuðina. Þar
áttum við, fjölskyldan hennar, kost
á að kynnast glæstari tilveru en
okkur hefði nokkum tíma órað fyrir
í uppvextinum.
Það var ævintýri líkast að ganga
með þeim hjónum í borðsal í klúbbn-
um þeirra, þar sem filmstjömur og
jafnvel forsetahjón (fyrrverandi)
sátu gjarnan til borðs, og vita að
allra augu hvíldu á henni er hún
gekk í salinn. Hún var prinsessan
okkar og voram við hreykin af að
eiga hana fyrir systur.
Þama vestra er náttúrufegurð
með ólíkindum, himinhá ijoll með
snævi þöktum tindum, þrátt fyrir
eyðimerkurhitann. Það var eftirlæt-
isskemmtun Eyrúnar að ganga í
fjöllunum í nágrenninu. Þar komst
hún aftur í samband við náttúrana
eftir stórborgarskarkalann sem hún
hafði búið við um árabil, og minnti
það hana án efa á útilífið og fijáls-
ræðið, sem hún hafði notið á
bernskuslóðunum.
En þannig er nú lífíð, að allir
góðir hlutir taka enda. Það má segja
um hennar lífsferil eins og hetjuna
til forna: „Hún átti ævina stutta en
göfuga." Líf okkar, sem þekktu
hana, verður aldrei það sama — það
slokknaði ljósið sem vermdi okkur
um hjartarætur í návist hennar og
tilvera okkar allra verður fátæklegri
héðan í frá.
Hafdís Bennett.
Hún Adda mín er farin - barátt-
unni lokið.
Hinn 30. janúar 1945 stækkaði
barnahópurinn þeirra Herberts og
Kristínar frænku minnar í Þrastar-
lundi. Þú bættist í hann. Fyrir voru
eldri systkinin tvö, þau Hafdís og
Borgþór, og svo tvíburarnir Ingólf-
ur og Hjörleifur sem stöðugt vora
EYRÚN HERBERTS-
DÓTTIR WELLNER
STEFAN TRA USTI
ALEXANDERSSON
+ Stefán Trausti
Alexandersson
fæddist á Skerð-
ingsstöðum í
Hvammssveit 25.
ágúst 1921. Hann
lést á Landspít-
alanum 21. desem-
ber síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Alexander
Guðjónsson og
Ólöf Bæringsdóttir
sem bæði eru látin.
Systkinin sem upp
komust eru Þórar-
inn, f. 8. ágúst
1907, Kristjana, f. 14. ágúst
1910, d. 17. desember 1992,
Margrét, f. 18. nóvember 1911,
Einar, f. 7. júní 1916, Jóna, f.
11. maí 1925, d. 27. des. 1981,
og Sigurbjörn, f. 26. janúar
1927. Stefán var tvíkvæntur.
Með fyrri konu sinni, Hildi Sig-
urbjörnsdóttur, f. 8. september
1914, eignaðist hann tvær dæt-
ur: Ólöfu Lijju, f. 20. mars 1946,
gift Gísla Ragnari
Sigurðssyni. Þau
eiga tvo syni, Guð-
mund Stefán og
Sigurð Ragnar og
eitt barnabarn,
Gísla Halldór; Sig-
þrúði Bærings, f.
10. ágúst 1948, gift
Óskari Baldurs-
syni. Þau eiga þrjú
börn, Hildi, Reginu
Ósk og Trausta.
Síðari kona Stef-
áns var María
Kristín Guðbjarts-
dóttir, f. 11. apríl
1920, d. 13. desember 1992.
Þeirra sonur er Ólafur Bjarni
Stefánsson, f. 25. september
1961, kvæntur Sigrúnu Sóleyju
Jökulsdóttur og eiga þau þrjú
börn, Stefán Alexander,
Hrefnu Hrund og Jökul Stein-
ar. Fósturbörn Stefáns eru
Lillý, Erla María, Valur og
Páll. Útför hans fer fram í
Fossvogskirkju í dag.
OKKUR systkinin langar að minn-
ast hans afa Stebba í fáum orðum.
Þegar maður hugsar til baka rifjast
upp margar góðar minningar. Hann
afi í Keflavík, hann var sko karl í
lagi. Hann hafði siglt um heimsins
höf, sem kokkur á skipum. Hann
hafði líka verið fang'avörður á
Skólavörðustígnum. Afi var stór og
mikill maður sem var alltaf með
húmorinn í góðu lagi. Alltaf gat
hann grínast með hlutina.
Við fórum alltaf til Keflavíkur
um jólin hér áður fyrr. Maður sér
þetta alveg fyrir sér: Við að koma
með rútunni og þarna stendur afi
í frakka og með risastóra rússa-
húfu. Þegar komið var heim biðu
manns svo stútfullar skálar af
nammi og svo kökur og ís og svona
gæti maður haldið áfram. Heima
hjá afa og Mæju var svo líka þetta
forláta orgel, það var eldgamalt,
þannig að það þurfti að pumpa til
að fá úr því hljóð. Oft gátum við
krakkarnir spilað og sungið tímun-
um saman og skemmtum okkur
konunglega. Þetta var ekki allt, því
hann fór alltaf með okkur á jólaball
í Stapa og maður á alltaf eftir að
minnast þeirra. í lok ballsins keypti
afi svo alltaf handa okkur risastór-
an nammipoka sem maður var enn-
þá að reyna að klára nokkrum dög-
um seinna.
En tímarnir breytast og við uxum
upp úr jólaböllum í Stapa. Nú í
seinni tíð höfum við kynnst afa
ennþá betur. Ég fór út til Frakk-
lands sem skiptinemi í ágúst 1992,
og á leiðinni út á flugvöll stoppuðum
við hjá afa og Mæju til að ég gæti
kvatt þau. Sú stund er manni í
fersku minni. Ég var nokkuð dugleg
að skrifa þeim og afí fór að setjast
við skriftir og skrifa á móti. Mamma
sagði mér svo núna að í hvert skipti
sem bréf kom inn um lúguna hafi
verið hátíð í bæ. Þetta er manni
ómetanlegt að vita á stundu sem
þessari. Hún Mæja dó í desember
sama ár og ég fór út. Ég man að
ég skrifaði afa hughreystingarbréf,
honum þótti svo vænt um það.
Hann afi stóð sig eins og hetja í
þrifum og öðrum hversdagsverkum
heimilisins. Það var alltaf svo fínt
hjá afa. Hann dreif sig alltaf í sund
á hvetjum morgni og átti marga
góða kunningja i Keflavík. Hún
Regína systir gaf afa spólu með
lögum sem hún syngur ein og jafn-
framt með kórnum sem hún var í.
Afa þótti mjög vænt um þessa spólu
og við gáfum honum meira að segja
vasadiskó með sér í Hveragerði til
að hann gæti hlustað á hana. Seinna
fréttum við að afi hafi verið svo
stoltur af henni Regínu sinni og
alltaf tárast þegar hann heyrði hana
syngja lagið „Egtrúi á ljós“. Trausti
bróðir var eftirlæti afa og Mæju,
hann var nú líka nefndur eftir afa.
Þau voru alltaf að gefa honum vettl-
inga, ullarsokka og svo mætti lengi
telja. Við systkinin viljum þakka
guði fyrir allar stundirnar sem við
áttum með afa Stebba, við vitum
að honum líður vel hjá guði á góðum
og fallegum stað.
Hildur, Regína og Trausti.
að finna upp á einhveiju eins og
tvíbura er siður. Rúmu ári seinna
skaust ég í heiminn í Glæsibæ og
það haust fæddist Karl Jóhann
bróðir þinn. Loks kom Gurra systir
sumarið eftir. Þar með var hópur
bernskuáranna mættur á sviðið og
sífellt eitthvað spennandi og
skemmtilegt að gerast.
Við skutumst á milli bæjanna,
áttum okkur ævintýraheima með
leynigöngum, kofum, já heilum
borgum. Alls kyns leikir og sprell
einkenndu þessi ár og oftast var
gleðin ein við völd.
Haustið 1952 fóruð þið til
Reykjavíkur og höfðuð þar vetur-
setu eftir það. En með hækkandi
sól var haldið norður yfír heiðar á
hveiju vori. Þegar þið voruð komin
í Þrastarlund, var sumarið loksins
komið fyrir alvöru og öll tækifæri
notuð til að fara upp eftir og spjalla.
Eða ágústkvöldin við eldhúsborðið
heima í Glæsibæ, þegar hláturinn
bullaði og sauð undir brandaraflóði
tvíburanna og annarra nærstaddra.
Þú varst lagin að opna sagnasjóði
hinna í hópnum, minntir á sögur
um skondnar aðstæður og skemmti-
legt fólk og fékkst réttan aðila til
að segja frá. Á þinn hljóðláta og
fágaða hátt lagðirðu þitt af mörkum
til að gera þessar stundir að dýr-
mætum perlum í sjóði minninganna.
Þannig leið tíminn og við héldum
út í lífið, hvor sína leið en þó svo
nánar. Þú fórst til London þar sem
Haddý var sest að og vannst þar
um skeið. Síðan lá leiðin vestur um
haf, þar sem þú áttir þínar erfiðu
stundir vonbrigða og brostinna lof-
orða. En þú vannst úr þeirri beisku
reynslu á jákvæðan hátt. Og eftir
að Kenneth Wellner kom að hliðinni
þinni hefur kímnin og hlýjan sett
svip sinn á líf ykkar ásamt sjálfsaga
og gagnkvæmri virðingu. Þið vorum
öllum stundum saman og alltaf
nefnd í sömu andránni „Adda og
Ken“.
Með bros á vör og glettni í augum
hlynntir þú að fjölskyldunni og sam-
ferðamönnum þínum. Þú ávannst
þér hvarvetna vináttu og virðingu
fólks.
Við hér heima á Fróni vissum
að þú stóðst í baráttu við erfiðan
sjúkdóm. Hann hafði loks yfirhönd-
ina og að morgni 16. desember
hringdi Haddý til mín og sagði að
þér hefði snöggversnað. Að kvöldi
22. desember var ævin þín á enda
runnin - baráttunni lokið. Og Ken,
sem á góðri stund var heiðraður
nafnbótinni ,jarlinn af Þrastar-
lundi", hafði misst prinsessuna sína.
Ég vil votta honum og Þrastar-
lundsíjölskyldunni mína dýpstu
samúð.
Guð blessi ykkur og styrki.
Margrét Pétursdóttir.
JÓNA JÓNASDÓTTIR
+ Jóna Fr. Jónas-
dóttir fæddist í
Reykjavík 24. ágúst
1909. Hún andaðist
á Landspítalanum
11. desember síð-
astliðinn og fór út-
för hennar fram frá
Dómkirkjunni í
gær.
ÞEGAR ég var lítill
gutti að leika mér á
skautum á Tjörninni í
Reykjavík kom fyrir að
manni var orðið það
kalt á tánum að maður freistaðist
inn í gamla virðulega húsið sem
stóð á Tjamarbakkanum. Ég hafði
þá enga hugmynd um þá dularfullu
starfsemi sem fór fram þar innan
dyra. Eina sem ég vissi var að í
anddyrinu í Iðnó var einstaklega
notalejg og hlýleg kona á bak við
gler. I stað þess að vera með ónot
bauð hún mér inn í hlýjuna. Hún
var að selja einhvers konar bíó-
miða. Fólk kom og fór og keypti
sína miða, en við mig rabbaði hún
bara huggulega um daginn og veg-
inn. Hún hefur sennilega skynjað
að ég væri ekki líklegur stórvið-
skiptavinur. Það kom einhver
ábyrgur frá húsinu og ætlaði að
reka mig út úr anddyrinu. En þá
sagði Jóna að þessi litli kall væri
eiginlega frændi sinn. Þetta sam-
særi tengdi okkur Jónu ævilöngum
vináttuböndum. Upp frá þessu átti
ég víst skjól innan við dyrastafinn
í Iðnó og gat gengið að góðu spjalli
vísu við hana Jónu samsæriskonuna
mína, á bak við glerið, ef mér var
kait á skautum.
Löngu seinna byijaði ég að vinna
í leikhúsinu í Iðnó. Þá fannst mér
það mikill styrkur að eiga einn
gamlan vin þar innandyra.
Hún Jóna var annað og meira
en forstöðukona miðasölunnar hjá
Leikfélagi Reykjavíkur. Allt frá
þeim tíma sem hún hóf störf hjá
LR, en það var upp úr 1950, var
hún einskonar andlit Leikfélagsins
út á við. Þegar ég var að byija hjá
Leikfélaginu, var hin persónulega
og þægilega fyrirgreiðsla hennar
Jónu í miðasölunni rómuð um allan
bæ og þótti einstök.
Nú á tímum sölutækni og meðvit-
aðrar markaðssetningar hefði hún
Jóna sómt sér sem fyrsta flokks
kennari á hveiju því námskeiði sem
eitthvert stórfyrirtækið kæmi á
laggirnar til að skapa aðlaðandi
mynd af fyrirtækinu, nema munur-
inn á Jónu og því sem margt af-
greiðslufólk lærir nú orðið er sá að
þessi notalegi áhugi á
viðskiptavinum var
henni alveg eðlislægur.
Sama er að segja um
áhuga hennar á hag
fyrirtækisins. Það gat
verið mjög gaman að
heyra hana svara fyrir-
spurnum í síma um það
hvort til væra miðar>
Það brást ekki að þeg-
ar Jóna var búin að
segja þeim sem hringdi
að það vildi svo heppi-
lega til að hún ætti hér
tvo miða, fannst manni
að viðkomandi hafi
verið alveg stálheppinn að ná í þessi
tvö fágætu sæti. Það breytti engu
þó svo ég sæi með mínum eigin
augum í „rekkunum" fyrir framan
hana Jónu að það var meira en
helmingurinn af miðunum í salnum
óseldur. Og alltaf skyldu leikhús-
gestirnir fá það á tilfinninguna að
það væri eins og að vinna í happ-
drætti að krækja sér í miða í Iðnó.
Ég efa að hún Jóna hafi heyrt orð-
ið sölutækni fyrr en eftir að hún
hætti að sinna miðasölunni vegna
aldurs, en hafi einhver verið snill-
ingur í sölutækni þá var það hún.
Hún gat talað af innlifun um hvert
einasta sæti í húsinu og tíundað
alla þess kosti og bent á gallana,
en aðeins ef um þá var spurt. Mér
finnst það reyndar stórundarlegt
þegar ég sit héma og er að kveðja
hana Jónu vinkonu okkar fyrir hönd
Leikfélags Reykjavíkur að hún skuli
ekki hafa orðið miðlimur í félaginu.
Því hafi einhver verið sönn Leikfé-
lagsmanneskja og borið hag félags-
ins sér fyrir bijósti umfram flest
annað þá var það hún Jóna.
Jóna var viðloðandi miðasöluna
meðan við vorum enn í gömlu Iðnó.
En í Borgarleikhúsið kom hún bara
sem gestur. Þessvegna verður
minning Jónu ævinlega bundin
gömlu Iðnó í hugum okkar sem þar
störfuðum. Við Leikfélagsfólk verð-
um ævinlega þakklát fyrir minning-
una sem við eigum um „andlit Leik-
félags Reykjavíkur" til margra ára.
Nú á dögunum fyrir jólin átti ég
leið yfir nýlagða Tjörnina. Það var
orðið langt síðan ég hafði gengið
þarna yfir ísinn í áttina að Iðnó.
Augnablik fannst mér að ég gæti
enn litið inn í hlýjuna hjá henni
Jónu í gamla húsinu þegar ég kæmi
að landi og gengi upp af svellinu.
Og hver veit, kannski verður það
einhvern daginn.
Unni og fjölskyldu votta ég sam-
úð mína.
Kjartan Ragnarsson, formað-
ur Leikfélags Reykjavíkur.