Morgunblaðið - 17.03.1995, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 17. MARZ 1995 B 27
Gott tímburhús
viú Lágholtsveg
TIL sölu er nú timburhúsið að
Lágholtsvegi 3 í Reykjavík.
Eigendur þess eru Ásdís Olsen og
Karl Ágúst Úlfsson leikari. í samtali
við blaðamann Morgunblaðsins sagði
Karl að hús þetta hefði verið reist
árið 1936 og stóð það þá að Lauga-
vegi 89. Það var byggingameistari
nokkur sem reisti þetta hús sem íbúð-
arhús fyrir sjálfan sig.„Það vill svo
til að mér er kunnugt um að lærling-
ar þessa byggingameistara bjuggu
hjá honum og fjölskyldu hans í þessu
húsi, þannig að þar var oft býsna
fjölmennt," sagði Karl. Húsið er að
grunnfleti 68 fermetrar og skiptist
í kjallara, hæð og ris. Sérinngangur
er nú í kjallarann.
Timburhúsið var flutt af bygging-
arstað sínum árið 1981 en Karl keypti
það tveimur árum seinna. „Frá þeim
tíma hefur staðið yflr sífelld endumýj-
un á húsinu. í því eru nýjar pípulagn-
ir og nýjar raflagnir, nýjar klæðning-
ar að innan og á því er nýtt jám að
utan. Einnig hefur einangrun verið
endurnýjuð og nýtt tvöfalt gler verið
sett. Öll innri fög í gluggum em ný,“
sagði Karl ennfremur. Hann kvað
öllu hafa verið haldið í upprunalegri
mynd, en húsið segir hann reist í hin-
um séríslenska timburhúsastíl og
klætt með bárujámi.
Þar sem húsið stóð áður hafði
verið byggt fyrir það svo fara þurfti
með það gegnum mjótt húsasund
þegar það var flutt. Sá vandi var
leystur með því að saga húsið í tvennt
og skeyta því svo sáman aftur á
Bráðræðisholtinu. Söluverð hússins
er áætlað sextán og hálf miiljón krón-
ur. Lóð við húsið er lítil en vel frá
gengin, og við húsið eru tveir sólpall-
ar úr timbri.
TIMBURHUSIÐ stendur við Lágholtsveg 3. Það er ny'ög mikið
endurnýjað. Þessi húseign er til sölu hjá fasteignasölunni Hóli og
á hana eru settar 16,5 miHj. kr.
Lelgulistliin tekur upp
nýja leiguþjónustu
LEIGULISTINN, sem hefur að-
setur að Skipholti 50B, hefur
komið á fót sérstakri leiguþjónustu
fyrir leiguíbúðir. Að sögn Guðlaugs
Arnar Þorsteinssonar hjá Leigulistin-
um, verður þessi þjónusta mjög hrað-
virk og markviss og á að gefa þeim,
sem leita þangað forskot á aðra, sem
eru að leita sér að leiguíbúð.
— Leigusalar skrá eignir sínar
hjá okkur í gegnum síma og við tök-
un niður leiguverð, stærð og lýsingu
auk nafns og símanúmers þeim að
kostnaðarlausu, sagði Guðlaugur
Örn. — Leigjendur geta svo keypt
aðgang að þessari leiguþjónustu í
einn mánuð og felst hann í því, að
þeir fá í hendur lista yfir þær eign-
ir, sem eru til leigu. Fyrir þetta greiða
þeir 1.950 kr. fyrir einn mánuð.
Þeir geta fengið þennan lista
flokkaðan eftir hverfum og stærð svo
að eitthvað sé nefnt. Síðan hafa þeir
beint samband við leigusalana og
leigjandinn og leigusalinn ganga síð-
an frá samningum sínum sjálflr.
Þeir geta einnig leitað til okkar, en
þurfa þá að greiða fyrir þá þjónustu
sérstaklega.
Guðlaugur sagði, að einungis
skammur tími væri liðinn, síðan þessi
leiguþjónusta hófst og því lítil reynsla
komin á þessa starfsemi enn, en við-
brögðin hefðu verið góð.
Hnsbréfalierfið
HÚSBRÉFAKERFIÐ hefur
ekki þótt koma nægilega á
móts við þá sem kaupa sína fyrstu
íbúð. Hafa öðru hveiju verið uppi
raddir um að sveigja mætti hús-
bréfakerfið meira
til að mæta óskum
og greiðslugetu
þeirra sem ætla
að kaupa sína
fyrstu íbúð. Þeir
sem lengst vilja
ganga vilja auka
lánshlutfallið í allt
að 85% og leggja
niður félagslega íbúðarkerfið og
niðurgreiða vexti til þeirra er
kaupa sína fyrstu íbúð.
Hámark húsbréfaláns
Eins og flestir þekkja er hámark
húsbréfaláns 65% af kaupverði eða
brunabótaverði eignar eftir því
hvort er lægra. Kaupandi þarf því
að leggja fram sjálfur 35% af kaup-
verði eignarinnar. Þetta er þrep
sem mörgum reynist erfítt að stíga
sem eru að kaupa sína fyrstu íbúð.
Önnur hindrun sem ungt fólk í dag
verður að yfirstíga er að fá
greiðslumat fyrir kaupverði við-
komandi íbúðar sem það ætlar að
festa kaup á.
Sú hugmynd hefur verið uppi
að slaka beri á kröfum í þessu
efni þegar fólk kaupir sína fyrstu
íbúð og leyfa húsbréfalán fyrir allt
að 75-80% af kaupverði eða bruna-
bótaverði íbúðar enda hafi viðkom-
andi kaupandi greiðslugetu til að
greiða af slíkum lánum. Reyndar
er gert ráð fyrir því í reglugerð
að lánahlutfallið geti verið 75%.
Sumir telja að svo há lánamörk
geti leitt til stórskaða fyrir íslenska
ríkið þar sem ljóst er að eignir
seljast yfírleitt undir markaðsverði
fari eign á nauðungarsölu. Ríkið
verði í slíkum tilvikum að borga
mismun milli áhvílandi lána og
nauðungarsöluverðs reynist það
lægra þar sem húsbréfin eru ríkis-
tryggð.
Ríkið tekur nú þegar í formi
afskrifta 0,35% af höfuðstól allra
fasteignaveðbréfa til að mæta
hugsanlegum töpum vegna fjár-
mögnunar húsbréfakerfisins.
Mætti hugsa sér að tekin væru
hærri gjöld til að leggja inn á af-
skriftarreikning til að mæta hugs-
anlegum töpum ef lánahlutfallið
yrði hækkað.
En hvort er eðlilegt að kaupandi
eða seljandi greiði slíkar afskriftir?
Er ekki rétt að kaupandi greiði
slíkar auknar afskriftir þar sem
það er beinlínis hans vegna að til
þeirra er stofnað ef hann stendur
ekki í skilum með afborganir af
láninu? Eða er eðlilegt að seljandi
greiði slíkar auknar afskriftir þar
sem þetta ætti að koma öllum selj-
endum til góða vegna aukinnar
eftirspurnar á fasteignamarkaði?
Hagsmuni ríkisins mætti einnig
tryggja með öðrum hætti t.d. með
því að óska eftir bakveði fyrir öllum
þeim lánum sem fara fram úr 65%
sem stæði þangað til höfuðstóll
lánsins er kominn niður fyrir 65%
mörkin.
Kaup eða leiga
Ungt fólk sem vildi festa kaup
á lítilli íbúð á verðbilinu 4-6 millj-
ónir, og hefði sparað innan við
milljón, fengi ekki greiðslumat þar
sem eigið fé þeirra er svo lágt.
Þeirra valkostur er að leigja fyrir
ca 30.000. á mánuði eða festa sér
íbúð í félagslega kerfinu. Eignar-
hald á íbúð í félagslega kerfinu
verður að standa í 30 ár og öll lán
hennar uppgerð þar til hægt er að
selja hana á frjálsum markaði.
Við breytt húsbréfakerfí hefði
þetta unga fólk ef til vill hagað sér
öðru vísi. Ef lánað er 80% af kaup-
verði þá hefði það getað fest kaup
á íbúð sem kostar íjórar milljónir
og greitt af húsbréfaláni sem væri
þijár milljónir. Greiðslubyrðin af
húsbréfaláninu væri innan við átján
þúsund á mánuði sem er nokkuð
lægra en þau hefðu að öllu jöfnu
greitt í leigu á leigumarkaði í dag.
Sumir vilja ganga svo langt að
hækka lánshlutfallið í áföngum í
allt að 85% og leggja niður félags-
lega íbúðarkerfíð. Benda þeir á að
ríkið sé að niðurgreiða vexti til
þeirra er fá lán í félagslega kerf-
inu. Vildu þeir fremur sjá slíka
niðurgreiðslu fara til allra þeirra
sem festa kaup á sinni fyrstu íbúð
óháð félagslegri stöðu enda oft og
tíðum mjög erfitt að draga marka-
línur í því efni.
Ljóst er að húsnæðiskerfið verð-
ur seint þannig úr garði gert að
öllum líki. Flestir eru hins vegar
sammála því að þegar ráðist er í
breytingar þá verði þær að gerást
í skrefum til að raska ekki stöðug-
leika á fasteignamarkaði.
Með kaupum á íbúð leggur fólk
oft hornstein að framtíð sinni. Rík-
isvaldið á að mínu mati að leggja
sitt af mörkum til að hvetja til
þess að einstaklingar fjárfesti í
fasteign og stuðla með því að fjár-
hagslegu sjálfstæði þeirra.
Höfundur er lögfræðingur.
%
\. ,

HiímguH meö vislvæna
byggiiigarþjónustu
FRÆIN spíra illa. Efnaiðnaðurinn notar um
15.000 tegundir kemiskra efna og lítill hluti
þeirra er rannsakaður í heilsufræðilegu tilliti.
FRÆIN spíra vel. Viðarlakk, sem framleitt er
af L/vos-fyrirtækinu er eingöngu úr vel þekkt-
um skaðlausum náttúrefnum.
HRÍMGULL sf. að Vitastíg 10
í Reykjavík hefur stofnað
byggingarþjónustuna Visthús og
hefur hún verið í undirbúningi síð-
astliðin 2 ár. — Nú er fyrir hendi
sú þekking og reynsla sem þarf
■ til meðferðar vistvænna efna og
» náttúrulegs byggingarmáta, segir
í fréttatilkynningu frá fyrirtækinu.
Visthús munu eingöngu nota efni
sem skaða örugglega ekki heilsu
eða umhverfi, þ.e. skaðlaus nátt-
úruefni.
Visthús mun teikna og reisa
nýbyggingar og verður þar m. a.
j boðið upp á forna þekkingu sem
| tilgreinir hvernig húsið skuli snúa
og hvernig herbergjaskipan og
önnur hlutföll hússins eigi að vera.
Ennfremur mun umhverfið verða
skipulagt ásamt því að endurnýja
eldra húsnæði. Hægt verður að fá
húsnæði metið með tilliti til heil-
næmis og fá ráðleggingar til úr-
bóta.
Leitast verður við að endurvekja
þjóðlega byggingarhætti og vinnu-
aðferðir eins og t.d. hleðslur úr
Etorfi og gijóti. Rík áhersla verður
lögð á að skapa náttúrulegt, fal-
legt og friðsælt umhverfi sem
dregur úr streitu og spennu. Telja
forráðamenn Visthúsa að slíkt
umhverfi sé nauðsynlegur hluti
barnauppeldis. Talið er fullvíst að
þétt byggð, mengun ásamt köldu
og lífiausu umhverfi sem er of
algengt í hefðbundnu skipulagi,
auki vanlíðan, glæpahneigð, óró-
leika og tíðni sjúkdóma meðal íbú-
anna. Visthús leggur áherslu á að
skammtíma peningasjónarmið
verði ekki sett ofar langtíma
heilsu, uppeldis og umhverfissjón-
armiðum í byggingariðnaði og
skipulagsmálum.
Talið er að rekja megi fjölgun
ýmissa sjúkdóma, eins og t.d.
astma og ofnæmis, að miklu leyti
til notkunar kemískra efna í bygg-
ingariðnaði svo og óheilsusam-
legra byggingaraðferða. Þessir
sjúkdómar kosta þjóðfélagið mikla
fjármuni eða 2-4 milljarða á ári
ef miðað er við sambærilegan
kostnað í Noregi. Af þeim aragrúa
kemískra efna sem eru notuð í
byggingariðnaði er aðeins búið að
rannsaka um 11% þeirra með til-
liti til heilsu og stöðugt koma ný
efni á markað.
Allt of algengt -er að iðnaðar-
menn þurfi að hverfa til annarra
starfa jafnvel á besta aldri vegna
atvinnusjúkdóma eða verði jafnvel
öryrkjar. Þessari þróun má snúa
við með því að nota byggingarað-
ferðir Visthúsa svo og þær for-
varnaraðferðir sem fyrirtækið
hyggst bjóða starfsmönnum sín-
um. Visthús er í samvinnu við
þýskan arkitekt sem hefur sér-
hæft sig í náttúrulegum bygging-
araðferðum svo og íslenskan arki-
tekt ásamt norskum sérfræðingi í
vistvænum efnum. Benedikt Krist-
jánsson byggingameistari mun
hafa umsjón með starfsemi Vist-
húsa.