Morgunblaðið - 04.11.1995, Qupperneq 4

4 C LAUGARDAGUR 4. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
PINKERTON sjóliðsforingi (Ólafur Árni Bjarnason) og Cio-Cio-San (Ólöf Kol-
brún Harðardóttir) meðan allt leikur í lyndi.
SHARPLESS (Bergþór Pálsson) gefur sig á tal við Madame Butte
GEISURNAR þokkafullu: Fulltri
ir segja að sé eitt erfiðasta sópran-
hlutverk óperubókmenntanna.
„Hlutverkið er vissulega krefjandi
en ég hef engu að síður sungið álíka
krefjandi hlutverk áður. Sérstaða
þess er á hinn bóginn sú að persón-
an kemur úr ólíkum menningar-
heimi. Það hefur því tekið lengri
tíma en ella að tileinka sér hana
en ég byijaði að leggja línurnar'
með hljómsveitarstjóranum, Robin
Stapleton, síðasta vetur.“
Ólöf segir að þrátt fyrir strit á
köflum hafi það verið skemmtilegt
og spennandi verkefni að setja sig
í spor Cio-Cio-San. „Maður verður
að ganga eins langt og mögulegt
er til að finna fyrir persónunni og_
Meistaraverk óperu-
bókmenntanna
íslenska óperan frumsýnir eina af perlum
óperubókmenntanna, Madame Butterfly
eftir Giacomo Puccini, næstkomandi
föstudag. Orri Páll Ormarsson kynnti sér
þetta nafntogaða verk og skyggndist á bak
við tjöldin í íslensku óperunni.
sér grein fyrir alvöru málsins þegar
hún er knúin til að gefa hjónunum
barnið. Að því búnu dregur hún sig
í hlé og sviptir sig lífí.
Hádramatískar óperur
Giacomo Puccini hefur verið kall-
aður merkasti fulltrúi rómantísks
raunsæis í ítölskum óperum. Óperur
hans eru lagrænar og hádramatísk-
ar og mörkuðu endalok langrar
óperuhefðar á Ítalíu. Þeirra þekkt-
astar eru La Boheme, Tosca og
Turandot, auk Madame Butterfly.
Madame Butterfly var frumsýnd
í La Scala 1904. Engu var til spari
að og tefldi óperan fram sínu fær-
asta fólki. Sjálfur Arturo Toscanini
hélt um tónsprotann og hin nafn-
togaða Rosina Storchio söng titil-
hlutverkið. Puccini var bjartsýnn.
Engu að síður dundi reiðarslagið
yfir: Frumsýningargestir snerust
af heift gegn óperunni. Flytjendur
voru svívirtir á sviðinu og eru þessi
viðbrögð enn í dag ein stærsta ráð-
gáta óperusögunnar. Puccini var
öllum lokið. Flann yfirgaf leikhúsið
í örvæntingu og ekki varð af frek-
ari sýningum um sinn.
Þótt Puccini væri sleginn út af
laginu gafst hann ekki upp, heldur
endurskoðaði Madame Butterfly frá
grunni, ummyndaði óperuna úr
tveimur þáttum í þtjá og bætti við
„HANN er karlrembusvín,“ segir Ólafur um sjóliðsforingjann
sjálfumglaða, Pinkerton.
stuttri aríu fyrir tenórinn. Pólska
söngkonan Salomea Krusheniski
var ráðin í hlutverk Cio-Cio-San og
í þessari breyttu mynd var Madame
Butterfly frumflutt undir stjórn
Cleofonte Campanini í Teatro
Grande í Brescia 1906. Þar með
hófst sigurför hennar.
Fært til í tíma
Halldór leikstjóri kveðst vinna
út frá því að íslendingar hafi ekki
séð óteljandi uppfærslur af Madame
Butterfly en verkið var síðast sýnt
hérlendis fyrir tæpum þijátíu árum
í Þjóðleikhúsinu. Það hefur verið
fært til í tíma og gerist leikurinn
nú skömmu eftir lok heimsstyijald-
arinnár síðari. „Tilgangurinn er að
styrkja þessa örlagaríku sögu. Við
einblínum á tilfinningar þessarar
ógæfusömu geisu og reynum að ná
af henni grímunni svo við sjáum
hana í réttu ljósi.“
Halldór segir að töluverður mun-
ur sé á því að starfa í óperuhúsi
og leikhúsi. „í óperunni ræður tón-
listin ferðinni. Henni verður ekki
breytt enda er búið að kortleggja
sálarlíf persónanna með henni.
Leikstjóri óperusýningar verður
einnig að taka tillit til miklu fleiri
aðila og þátta en leikstjóri í leik-
húsi.“
Ólöf Kolbrún Harðardóttir syng-
ur hlutverk Cio-Cio-San, sem marg-
MADAME Butterfly er
meistaraverk óperubók-
menntanna. Leiksviðið
kann að vera Nagasaki
en tilfinningarnar sem bærast í
bijósti Butterfly eru alþjóðlegar og
mannlegar. Þess vegna hitta þær í
mark, hvar sem er í heiminum,“
segir Halldór E. Laxness sem leik-
stýrir Madame Butterfly, einni vin-
sælustu óperu allra tíma, sem frum-
sýnd verður í íslensku óperunni
föstudaginn 10. nóvember.
Sögusvið Madame Butterfly er
Japan. Bandarískur sjóliðsforingi,
Pinkerton að nafni, fær bækistöð í
Nagasaki. Lætur hann miðlara út-
vega sér einbýlishús og fylgir því
þokkastúlkan eða geisan Cio-Cio-
San. Á hún einungis að vera leik-
fang hans og hjákona en þó er
haldið brúðkaup þeirra. Pinkerton
hverfur síðan frá Japan þrátt fyrir
að Madame Butterfly, eins og hann
kallar stúlkuna, beri barn hans
undir belti. Hún bíður eftir honum
í trúnaðartrausti og hafnar efnileg-
um biðlum á þeirri forsendu að hún
sé þegar gift.
Þremur árum síðar snýr Pinker-
ton aftur, með bandaríska eigin-
konu upp á arminn, í þeim tilgangi
að sækja son sinn. Butterfly á í
fyrstu bágt með að skilja að sjóliðs-
foringinn hafi svikið sig en gerir