Morgunblaðið - 22.02.1996, Blaðsíða 8

8 B FIMMTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Veraldarvefurínn veitir fyrírtæki'um ódýran aðgang að markaði, sem er í örum vexti. Um 100 íslensk fyrírtæki
hafa nú opnað heimasíðu á veraldarvefnum og fjölmörg önnur hafa hugsað sér til hreyfings. Kjartan Magnús-
son ræðir hér við Pétur J. Lockton, viðskiptafræðing, og Þórarín Stefánsson, markaðsfræðing, um markaðssetn-
ingu á veraldarvefnum. Þeir hvetja fleirí fyrírtæki til að hasla sér völl á netinu en minna á að kapp sé best með forsjá.
Alnetið öfíug-
asta mark-
aðstækið
Á veraldarvefnum geta íslendingar keppt á
jafnréttisgrandvelli við erlend fyrirtæki
Morgunblaðið/Emilía
„VERALDARVEFURINN er í auknum mæli notaður til að selja
vörur og þjónustu,“ segir Pétur Jens Lockton viðskiptafræðingur.
PÉTUR Jens Lockton er ný-
útskrifaður viðskiptafræð-
ingur frá Háskóla íslands
og ij'allaði lokaritgerð hans
um markaðssetningu á veraldarvefn-
um. Hann segir að fyrirtæki geti
nýtt sér veraldarvefinn með ýmsum
hætti. Flest líti þó einkum til þeirra
möguleika að kynna sig, vörur sínar
og þjónustu á veraldarvefí alnetsins.
Lítill kostnaður
Kostir markaðsssetningar á ver-
aldarvefnum eru fjölmargir að sögn
Péturs. „Einn stærsti kosturinn- er
sá að hægt er að bjóða mjög ýtarleg-
ar upplýsingar og gera hveijum not-
anda kleift að velja það sem hann
sjálfur hefur áhuga á. Kostnaðurinn
er lítill og nánast óháður því hve
miklar upplýsingar eru í boði og hve
margir kynna sér þær. Ekki er óal-
gengt að hönnunarkostnaður nokk-
urra vefsíðna sé á bilinu 30-50 þús-
und krónur. Þá hafa opnast mögu-
leikar til að ná til tugmilljóna manna
um allan heim með litlum tilkostnaði
á markaði sem er í örum vexti. Þann-
ig geta fyrirtæki af öllum stærðum
og gerðum keppt á jafnréttisgrund-
velli.“
Pétur segir að hægt sé að fram-
kvæma allt kynningar- og söluferlið
í gegnum veraldarvefínn og strax sé
hægt að fá haldgóðar upplýsingar
um árangur markaðssetningarinnar
enda vandalaust að kalla fram upp-
lýsingar um flölda þeirra sem fara
inn á viðkomandi heima-síðu. „Flest
fyrirtæki á vefnum bjóða einfalda
kynningu á fyrirtækinu, vörum þess
og þjónustu. Aukinnar tilhneigingar
gætir þó tvímælalaust í þá átt að
vefurinn sé notaður á æ sérhæfðari
hátt til að selja vörur og það krefst
flóknara vefumhverfis. Þá fjöigar
þeim fyrirtækjum og stofnunum
stöðugt sem nota vefinn til að miðla
upplýsingum á ódýran hátt. Verald-
arvefurinn hentar sérstaklega vel
fyrir íslensk fyrirtæki vegna þess að
ekki skiptir máli á netinu hvort fyrir-
tækið sé staðsett í Kópavogi eða
Kaliforníu."
Rétti tíminn til að „vefvæðast"
-Hvers konar fyrirtæki ættu helst
að nýta sér veraldarvefwn til mark-
aðssetningar?
„Ég tel að öll fyrirtæki ættu að
hugleiða þann möguleika að ná sam-
bandi við væntanlega viðskiptavini á
vefnum. Fyrir dæmigert íslenskt fyr-
irtæki á heimamarkaði er ef til vill
fátt, sem bendir til þess að það verði
fyrir skaða þótt það bíði með að
„vefvæðast" nokkur ár í viðbót. Þetta
er þó ekki skiljanleg afstaða þegar
litið er til hins öra vaxtar netsins að
undanfömu. Eigi fyrirtæki á annað
borð erindi á vefinn er rétti tíminn
til þess núna. Heimsóknir á veraldar-
vefnum eru orðnar eitt helsta og
tímafrekasta tómstundagaman hjá
ungu fólki hérlendis og í hinum vest-
ræna heimi. Er svo komið að margir
þekkja vart aðra miðla. Netið er sér-
staklega vinsælt meðal háskólanema,
eða hátekjumanna framtíðarinnar.
Það er mjög erfitt að mæla fyrirfram
hvaða árangri fyrirtæki muni ná með
því að fara inn á vefinn en hins veg-
ar geta flest fyrirtæki átt von_á..því
að verða af viðskiptum með því að
gera það ekki. Þar sem svo lítil kostn-
aður fylgir því að hanna heimasíðu
ættu stjórnendur fyrirtækja ekki að
hugsa sig um tvisvar. Af þeim þús-
undum fyrirtækja og stofnana sem
eru á vefnum má sjá að hægt er að
hanna vefkynningu fyrir alla.“
Vefurinn er tvístefnumiðill
Það er þó enginn hægðarleikur
að setja upp árangursríka kynningu
á vefnum þar sem um er að ræða
nýjan miðil, sem er ólíkur þeim sem
áður hafa þekkst að sögn Péturs.
„Hefðbundnir auglýsingamiðlar eins
og dagblöð, útvarp, sjónvarp og
bæklingar eru einstefnumiðlar en
Veraldarvefurinn er tvístefnumiðill
eða gagnvirkur miðill. Með auglýs-
ingu í einstefnumiðli er treyst á að
viðtakendur hafi sjálfir samband við
auglýsandann en á veraldarvefnum
er viðskiptavinurinn með vali sínu á
upplýsingum að gefa mikilvægar
upplýsingar um sjálfan sig. Fyrirtæki
geta því þróað heimasíður sínar og
jafnvel þjónustu með því að fyígjast
náið með hvaða upplýsingar er helst
sótt í.“
Pétur segir að mjög þurfí að vanda
til þess efnis sem boðið sé á vefnum.
„Margir átta sig ekki á þessu og láta
hönnuði vefsíðna oft hafa gamalt
auglýsingaefni en slíkt getur ekki
skilað góðum árangri. Viðkomandi
efni þarf að hanna út frá innsæi sölu-
manna og annarra, sem þekkja við-
skiptavini fyrirtækisins. Vefumhverf-
ið verður líka að vera til þess fallið
að skoðandinn hafí áhuga á því að
koma aftur, t.d. til að skoða nýtt efni
en viðbætur eru einfaldar og ódýrar.
Auðvitað verður þó að velja efnið af
kostgæfni og gæta þess að drekkja
ekki viðskiptavinum í upplýsingum."
íslendingar verða að hugsa
sinn gang
Hátt í eitt hundrað íslensk fyrir-
tæki og stofnanir eru nú þegar kom-
in með heimasíðu á veraldarvefnum
og að sögn Péturs samanstanda þær
yfirleitt af 1-10 vefsíðum. „Það gefur
því auga leið að þar er yfirleitt að
finna takmarkaðar upplýsingar um
fyrirtækin. Útlit þeirra flestra er
mjög gott en flestir útlendingar
hljóta að hrista hausinn þegar þeir
lesa textann. Fæstum hefur hug-
kvæmst að bjóða annað en auglýs-
ingaefni, sem hentar ekki á vefnum.
Þá er ekki nóg að henda efni inn á
vefinn og aðhafast ekki frekar. Til
að viðhalda áhuga notenda þarf að
halda efninu við. Oft er sagt að með
hefðbundinni markaðssetningu sé
dýrara að ná í viðskiptavin en halda
honum. Á veraldarvefnum er þessu
öfugt farið. Þar er ódýrt að ná í við-
skiptavin en dýrt að halda honum."
-Geturðu nefnt fyrirtæki sem er til
fyrirmyndar að þessu leyti?
„Útgáfufyrirtækið „Iceland Revi-
ew“ leggur líklega mesta áherslu á
að endurnýja upplýsingarnar á vefs-
íðum sínum. Það notar þær til að
birta fréttir frá íslandi á ensku fimm
daga í viku og auglýsa söluvörur sín-
ar. Fréttaþjónustan leiðir til þess að
vefsíður fyrirtækisins eiga sér stóran
og sístækkandi hóp lesenda um allan
heim og það nýtur góðs af þessu
með auknum viðskiptum. í sumum
tilvikum dugar auðvitað að hafa ein-
ungis vöruupplýsingar en eftir því
sem framboðið heldur áfram að auk-
ast munu þeir, sem bjóða bestu og
skemmtilegustu upplýsingarnar,
hafa vinninginn. Notendur vefsins
eru ekki að leita að auglýsingum
heldur að áhugaverðu og skemmti-
legu efni. Bandarísk fyrirtæki standa
líklega fremst á þessu sviði og heim-
asíður margra þeirra eru hreinasta
skemmtiefni.“
Þróun greiðslukerfa
Pétur segir að íslensk fyrirtæki
séu nú æ betur að átta sig á mögu-
leikum netsins. Nauðsynlegt sé fyrir
mörg þeirra að drífa sig inn á verald-
arvefinn til að öðlast dýrmæta
reynslu og koma í veg fyrir að þau
dragist aftur úr keppinautunum.
„Margir hafa hingað til talið að rétti
tíminn sé ekki runninn upp. Nefnt
er að enn hafi ekkert greiðsluform
náð fótfestu á netinu þótt ýmsar við-
urkenndar greiðsluaðferðir séu til
staðar, s.s. greiðslukerfi Netkaupa
og Heimakringlunnar. Auk þess hafa
greiðslukortafyrirtækin Visa og
Mastercard nú tekið saman höndum
um að hanna viðurkennt greiðslu-
kerfi og mun það væntanlega líta
dagsins ljós á næstu mánuðum.
Miklir mögu-
leikar á vefnum
Alnetið nýtist íslenskum útflutningsfyrirtækj-
um með ýmsum hætti ef rétt er á haldið
Morgunblaðið/Halldór
„ÖLL samskipti við fjarlæga viðskiptavini eða deildir erlendis
verða miklu auðveldari en áður,“ segir Þórarinn Stefánsson,
markaðsfræðingur hjá Utflutningsráði.
ÓRARINN Stefánsson, er
markaðsfræðingur hjá
Útflutningsráði. ' Hann
vinnur nú að skýrslu um
notagildi alnetsins í alþjóðaviðskipt-
. um frá sjónarhóli íslendinga. Hann
hefur einnig sótt sýningar og ráð-
stefnur erlendis um viðskipti á ver-
aldarvefnum.
íslensk fyrirtæki á vefnum
-Hvernig nýtist netið íslenskum
útflutningsfyrirtækjum?
Það getur nýst þeim á fjölmörg-
um sviðum starfseminnar einkum
við markaðssókn erlendis," segir
Þórarinn. „Með réttri notkun er
hægt að spara verulega fjármuni
við að afla viðskiptavina og veita
gömlum viðskiptavinum betri þjón-
ustu en áður. Mikilvægt er að hafa
hugfast að netið er engin töfra-
sproti heldur verkfæri sem leysir
engan vanda nema því sé beitt á
réttan hátt. Það kostar mikla vinnu
og forsjálni að ná tökum á því og
nýta sér það í atvinnuskyni. Fremur
fá íslensk fyrirtæki hafa enn sem
- komið er nýtt netið til milliríkjavið-
skipta svo nokkru nemi. í þeim
hópi hefur mest bqrið á hugbúnað-
arfyrirtækjum og hefur OZ hf. til
dæmis mikið notað netið til að koma
upplýsingum á framfæri á sínu
sviði. Það hefur síðan skilað sér í
viðskiptatækifærum og hreinum og
klárum verkefnum. Ferðaiðnaður-
inn hefur einnig notfært sér netið.
Hér er starfrækt „Iceland Travel
Net“ þar sem íslenskar ferðaskrif-
stofur hópa sig saman og bjóða
erlendum aðilum þjónustu. Dýrmæt
reynsla hefur fengist af þessu fyrir-
tæki og í fyrra keyptu nokkur hund-
ruð útlendingar ferðir hingað beint
af internetinu.“
Netið greiðir fyrir samskiptum
Þórarinn segir að með netinu bjóð-
ist fleiri möguleikar en hægt sé að
telja ,upp í einu blaðaviðtali. Öll
samskipti við fjarlæga viðskiptavini
verða miklu auðveldari en áður svo
ekki sé minnst á dreifiaðila eða
deildir erlendis. íslensk fyrirtæki,
með starfsemi á fjarlægum slóðum,
hafi undantekningarlítið nýtt sér
þessa tækni til að koma upplýsing-
um til og frá höfuðstöðvunum. „ís-
lenskar sjávarafurðir hér heima eru
til dæmis í stöðugu netsambandi
við starfsmenn sína á Kamtsjatka
og fá með því móti stöðugar upplýs-
ingar um veiðar og vinnslu hinum
megin á hnettinum."
Upplýsingaflóðið hefur
vandamál í för með sér
Þórarinn segir að netið komi þó
líklega að mestu gagni við öflun
upplýsinga, m.a. markaðsrannsókn-
ir enda leitun að málefni, sem ekki
sé hægt að finna fullnægjandi upp-
lýsingar um á netinu. „Upplýsinga-
flóðið er orðið vandamál. Fyrir
skömmu var ég að afla upplýsinga
á netinu og lenti þá í því að tölvan
fann 102.683 síður þar sem leitar-
orðið, sem þó var sérhæft, kom
fyrir á. Oft eyðir maður mesta tím-
anum í að sníða leitina til þannig
að maður ráði við að vinna úr þessu
mikla magni og finna það sem
maður leitar að.
Á netinu er hægt að fylgjast með
starfsemi samkeppnisaðila, bæði
með því að fylgjast með heimasíðum
þeirra ef einhveijar eru og frétta-
efni. Flestar fyrirtækjahandbækur
eru komnar á tölvutækt form og
hægt að nálgast þær á netinu. Leit
í slíkum skrám getur verið mjög
gagnleg og ekki kemur að sök að
hún er í flestum_ tilvikum ókeypis.
Á heimasíðum Útflutningsráðs er
að finna tengingar á flesta staði
þar sem viðskiptaupplýsingar er að
finna. Veffang Útflutningsráðs er
http://www.icetrade.is .“
- Athygli leiðir til viðskipta
Framsetning upplýsinga á alnet-
inu getur einnig nýst fyrirtækjum
mjög vel til alþjóðlegrar markaðs-'
sóknar, þar sem upplýsingarnar
verða þannig aðgengilegar um allan
heim að sögn Þórarins. „Þótt upp-
lýsingarnar sjálfar séu aðgengileg-
ar getur hins vegar orðið þung raun
að koma þeim á framfæri við rétta
aðila. Við getum ekki sent þær eins
og hvern annan póst til valinna
fyrirtækja heldur verður að treysta
því að notandinn heimsæki vefinn.
Þess vegna er mikilvægt að menn
hafi markaðslögmálin í huga þegar
þeir fara inn á vefinn. Helsta vanda-
mál fyrirtækja við heimasíðugerð
er að oftar en ekki eru tölvumenn
en ekki markaðsmenn látnir vinna
verkið. Enginn sér kynningu efnis
á veraldarvefnum nema umsjónar-
menn vefkynningarinnar. Því ríður
á að finna leiðir til að ginna notend-
ur út á vefinn ef svo má segja. Til
dæmis má hafa tiltækar áhugaverð-
ar upplýsingar, sem tengjast vör-
unni eða vænlegum kaupendum.
Einnig má auglýsa með beinum og
óbeinum hætti á netinu og þá helst
á veraldarvefnum en einnig er mjög
algengt að vefsíðufang fyrirtækja
sé að finna í öllu öðru kynningar-
efni þeirra eins og t.d. í blaðaaug-
lýsingum og á bréfsefni.