Morgunblaðið - 04.12.1996, Blaðsíða 8

MIÐVIKUDAGUR 4. DESEMBER1996
Á SMOKKFISKVEIÐUM
• SKLPVERJAR á Dalborgu EA
reyndu fyrir sér á smokkfisk-
veiðum við Kanada í haust. Lít-
ill afli fékkst, en ljóst er að viss-
ir möguleikar á þessum veiðum
eru fyrir hendi. Sigurðu Davíðs-
Morgunblaðið/Þorgcir Baldurason
son, háseti hampar hér vænum
smokkfiski úr aflanum.
Rússar setja 15% leyfílegs
kvóta á opinbert uppboð
mmmmmmmmmmmmmmmm^^m rússnmeska sjávar-
Féð sett í sérstakan sjóð til SKpp'Vf'S
styrktar veiða og vinnslu kvótaúthiutun &n þess þó
*' 0 að gera ser vonir um, að
allir verði sáttir við sinn hlut. Úthlutunin verður hins vegar miklu formlegri en
nú er og meginreglurnar svo ljósar, að hver og einn á að geta reiknað út hvaða
kvóta hann getur fengið. Hluti kvótans, 15%, verður seldur á uppboði. Það fé,
sem fæst fyrir uppboðskvótann, verður sett í sérstakan sjóð, sem síðan verður
varið til að styrkja fyrirtæki í erfiðum héruðum en samt mikilvægum fyrir land
og þjóð. Meðal annars verða styrktar veiðar á ákveðnum tegundum og einnig
veiðar á ákveðnum miðum í því skyni að standa vörð um auðlindina og koma í
veg fyrir ásælni annarra ríkja.
Mestu átökin í rússneskum sjávarút-
vegi eiga sér jafnan stað í kringum
kvótaúthlutunina og þegar að henni
dregur fer heldur betur að hitna í kol-
unum. Greinaskrifum um sjávarút-
vegsmál fjölgar, menn skiptast á ásök-
unum hver í annars garð og beita fyr-
ir sig þingmönnum og reyna að toga
í spottana í hinum ýmsu stjórnarstofn-
unum. Það verður aldrei auðvelt að
deila réttlátlega takmörkuðum verð-
mætum og jafnvel þótt ekki væri hægt
að finna neitt að úthlutuninni, þá er
einfaldlega ekki til nægur fiskur fyrir
alla. Útkoman er því sú, að allir eru
hundóánægðir. Hér á eftir fer útlistun
Alexanders V. Rodíns, fyrsta aðstoðar-
manns formanns sjávarútvegsráðsins,
á þessu nýja kerfi, en hún kemur fram
í viðtali við hann í tímaritinu Ry-
batskie Novosti, eða rússnesku fiski-
fréttunum:
Kvótaúthlutunin er mjög viðkvæmt
mál og til að koma í veg fyrir eilífan
ágreining þurfum við kerfi, sem er að
mestu laust við „mannlega þáttinn"
ef svo má segja. Leikreglurnar verða
að miðast við, að heiðarlegur og dug-
legur sjósóknari geti gert sér grein
fyrir sínum kvóta með góðum fyrirvara
og jafnframt, að þeir, sem hafa haft
rangt við, geti ekki sakað neinn um
mismunun.
Höfundar nýju kvótareglnanna hafa
leitað fanga mjög víða. Þeir hafa aus-
ið af þeirra reynslu, sem við höfum
öðlast á síðustu fjórum umbrota- og
umbótaárum í sjávarútveginum; skoð-
að þær samþykktir, sem gerðar hafa
verið innan greinarinnar, og núgild-
andi lög og síðast en ekki síst nýtt sér
reynslu annarra þjóða. Rétt er að taka
fram, að nýju kvótareglumar taka
ekki til krabbadýra og sá afli, sem
kveðið er á um í milliríkjasamningum,
er að sjálfsögðu undanskilinn.
Helldarkvótanum skipt í fernt
Heildarkvótanum er nú skipt í fjóra
misstóra hluti:
Fyrsti hlutinn er 50% af öllum kvót-
anum, það er að segja helmingur þess
afla, sem rússneskir sjómenn geta tek-
ið innan rússneskrar lögsögu. Útreikn-
ingar benda til, að þessi aflahlutur sé
nógur til að tryggja útgerð allra rúss-
neskra fiskiskipa og jafnvel, að hagn-
aður verði af rekstri sumra þeirra.
Allir útgerðarmenn, sem eiga skip
og rekstrarleyfi og leggja inn umsókn
í tæka tíð eiga rétt á úthlutun úr þess-
um 50%. Byggist hún á því, að áður
hefur verið reiknaður út meðalafli við-
komandi skipagerðar í hverri fiskteg-
und og er hann byggður á reynslu síð-
ustu 20 til 30 ára. Ein skipagerð fær
til dæmis eina einingu, önnur 1,3, sú
þriðja 0,8 og þannig fram eftir götun-
um. Síðan eru allar einingarnar taldar
saman og deilt með þeim í kvótann.
Þá kemur fram sá afli, sem svarar til
einnar einingar, og út frá því geta
menn auðveldlega reiknað sinn kvóta
hvort sem þeir eru með eitt skip eða
fleiri.
Félagslegur kvóti
Annar hlutinn er félagslegi kvótinn,
25% af heildarkvótanum. Þessi kvóti
er ætlaður fyrirtækjum, sem hafa tek-
ið á sig ýmsar félagslegar skyldur,
reka til dæmis skóla, barnaheimili,
sjúkrastöðvar og félagsheimili, og
einnig fyrirtækjum, sem heilu bæimir
eiga allt sitt undir. Hér getur eininga-
fjöldinn farið eftir fjölda starfsmanna
eða þeirra, sem byggja afkomu sína á
fyrirtækinu. Að því búnu fer úthlutun-
in fram eftir sömu reglum og í fyrsta
hluta.
Fyrirtæki, sem ekki hafa gerst sek
um gróf brot á fiskveiðireglunum, eiga
aðgang að þessum hluta.
Þriðji hlutinn, 10% heildarkvótans,
er hugsaður sem hvatning eða til að
ýta undir þróun í sjávarútveginum.
Um hann geta aðeins sótt vel rekin
fyrirtæki, sem hafa farið að lögum og
greitt sína skatta og eru talin líkleg
til nokkurra afreka. Eru kvótaeining-
arnar í þessum flokki reiknaðar út frá
ákveðnum stærðum í rekstri fyrirtæk-
isins og þróun.
Uppboðskvóti
í fjórða og síðasta lagi er svo upp-
boðskvótinn, 15% af heildarkvótanum.
Er meiningin með honum til dæmis
að auðvelda þróunaráætlanir í sjáv-
arútveginum og takmarkast hann við
fyrirtæki, sem ekki hafa brotið gróf-
lega af sér. Er þessi kvóti seldur og
ekkert eitt fyrirtæki má kaupa meira
en 5% af honum. Verður þess sérstak-
lega gætt að stilla verðinu á þessum
kvóta í hóf enda er hann ekki framselj-
anlegur.
Þessi sjóður verður einnig notaður
til að styðja við þróunaráætlanir í
ákveðnum héruðum og hann má nota
til að auðvelda kaup á björgunar- og
rannsóknaskipum.
Aðlögunarár
Með þessu nýja kerfi hafa markaðs-
öflin verið virkjuð á margan hátt en
vafalaust er það ekki gallalaust. Lík-
legt er, að það þurfi að laga að sérstök-
um aðstæðum í ýmsum héruðum en
stefnt er að því að búið verði að sniða
af hugsanlega vankanta áður en kem-
ur til kvótaúthlutunar fyrir 1998.
FÓLK
Sigfús stjómar
nú Nýsi hf.
• Sigfús Jónsson hefur nú
tekið við framkvæmdastjórn
Nýsis hf. úr höndum Stefáns
Þórarinssonar, sem nú er
orðin framkvæmdastjóri ný-
stofnaðs útgerðarfélags við
Falklandseyjar. Eignaraðild
Nýsis er eftir sem áður hjá
þeim báðum. Undanfarin ár
hefur Sigfús unnið að ýmsum
ráðgjafarverkefnum erlendis,
m.a. fyrir Alþjóðabankann i
Litháen og fyrir Nýsi í
Kanada, Oman, Namibíu, á
Falklandseyjum og í Lett-
landi auk þess sem hann hef-
ur unnið að mörgum innlend-
um ráðgjafarverkefnum fyrir
ráðuneyti, sveitarfélög og op-
inberar stofnanir. Sigfús, sem
fæddurer árið 1951, lauk
doktorsprófi í hagrænni
landafræði frá Newcastle
University 1980 og MA-prófi
í skipulagsfræðum frá Dur-
ham University 1976. Hann
var formaður og ráðgjafi
nefndar félagsmálaráðherra
um sameiningu sveitarfélaga
1991, um verkaskiptingu ríkis
og sveitarfélaga 1992 og
reynslusveitarfélög 1993-94,
aðstoðarmað-
ur iðnaðar-
og viðskipta-
ráðherra fyrri
árshelming
1993 og ráð-
gjafi heil-
brigðisráð-
herra
1994-95.
Hann var bæjarstjóri á Akur-
eyri 1986-90 og þá líka
stjórnarformaður Krossa-
ness, Iðnþróunarfélags
Eyjafjarðar og ístess. Sveit-
arstjóri var hann á Skaga-
strönd 1984-86, kennari við
MR og HÍ 1983-84, fulltrúi
á Framkvæmdastofnun rík-
isins 1979-81, í stjórn
Byggðastofnunar 1985-87,
stjórnarformaður Iðntækni-
stofnunar frá 1992, formað-
ur nefndar um opinberan
stuðning við nýsköpun í at-
vinnulífinu 1993, formaður
nefndar um sameiningu sam-
einingu Landakots og Borg-
arspítala 1995, höfundur
bókarinnar Sjávarútvegur á
Islandi á 20. öld, gistipró-
fessor í landafræði við Saint
Mary’s University í Halifax
1979-80, styrkþegi kana-
díska vísindasjóðsins við
rannsóknir á sjávarútvegi
Nýfundnalands við Mem-
orial University í St. John’s
1982-83. Eiginkona hans er
Kristbjörg Antonsdóttir og
eiga þau tvær dætur.
Sigfús
Jónsson
Ag’iiar Þór sér um
söluna til Spánar
• MIKLAR breytingar hafa
að undanförnu átt sér stað á
starfsemi SIF á Spánar-
markaði. í ljósi þess kynnir
SÍF einn starfsmanna sinna,
Agnar Þór Brynjólfsson,
sölustjóra fyrir Spánarmark-
að i fréttabréfi sínu, Saltar-
anum. Agnar Þór hóf störf
hjá SÍF í bytjun október 1994
og var við þáverandi dóttur-
fyrirtæki SÍF á Spáni, Co-
pesco-SIF, en þar vann hann
að sölu- og markaðsmálum.
Eftir eitt ár kom Agnar Þór
heim og tók við núverandi
starfi sínu. Miklar breytingar
hafa orðið á starfsemi SÍF á
Spánarmarkaðnum undan-
farna mánuði með stofnun
dótturfyrirtækisins Union Is-
landia, sem er í Barcelona.
Starf Agnars Þórs felst að
—— mestu leyti í
^Pw||SÍI& því að sinna
m nýja dóttur-
W&k Jr fyrirtækinu í
4 / "*'v f Barcelona
KÉjjjw^ ásamt öðrum
stórum kaup-
■áffigfe:;.,,:;- endum ann-
Agnar Þór ars gtaðar á
Bryryolfsson gpánj Agnar
Þór varð stúdent frá Fjöl-
brautarskólanum í Armúla
1988. Þaðan lá leið hans í
Tækniskóla íslands og út-
skrifaðist han þaðan í janúar
1993 sem rekstrarfræðingur.
Agnar segist vera mjög
ánægður í starfi, hann segist
kunna því vel að starfið sé
fjölbreytt, mikil samskipti séu
við fólk og alltaf sé nóg að
gera. Ahugamál Agnars eru
fjölskyldan og skíðaiðkan.
Lax með heitri
trönuberjasósu
í ERLI dagsins er oft gott að grípa til fljótlegra upp-
skrifta og eina slíka fann Verið í jólablaði verslunar-
keðjunnar Marks og Spencer þar sem
stendur skrifað að um sé að ræða
bæði fljótlega og auðvelda matargerð. Rétturinn heitir
í fyrmefndu blaði vetrarlax með heitri trönubeijasósu
og er uppskriftin fyrir fjóra. Undirbúningur ætti ekki
að taka meira en tíu mínútur og eldunartíminn uin
fimmtán mínútur. í réttinn fer:
I msk. ólífuolía
Laxaflak, skorið í 4 sneiðar
salt
svartur pipar
4 msk. trönubeijasulta, bragðbætt
með appelsínusafa og berki af hálfri
appelsinu
Hitið ólffuolíuna á steikingarpönnu. Roðflettið laxaflak-
ið, skerið það í fjóra jafna bita og kryddið sneiðaraar
með salti og svörtum pipar. Steikið þær í olíunni við
meðalhita í um það bil fjórar mínútur á hvorri hlið
eða þar til sneiðarnar eru steiktar í gegn. Hitið trönu-
betja-sultuna í litlum potti ásamt appelsinusafnanum
og rifnum berkinum þar til þetta hefur samlagast
Kryddið eftir smekk. Borið fram með belgjabaunum
og soðnum, löngum hrísgrjónum. Sesamfræjum stráð
yfir meðlætið.