Morgunblaðið - 25.05.1997, Qupperneq 18

18 E SUNNUDAGUR 25. MAÍ1997
MORGUNBLAÐIÐ
Metanól myndi draga
úr mengnn á Islandi
Gömul hugmynd Baldurs Elíassonar, sérfræðings
stórfyrirtækisins ABB í orku- og umhverfismálum
Morgunblaðið/Anna Bjarnadóttir
BALDUR Elíasson á skrifstofu sinni hjá ABB í Baden-Dattwil í Sviss.
Ziirich. Morgunblaðið.
ÞAÐ er undirstöðuatriði fyrir af-
komu stórfyrirtækisins ABB að
fylgjast með öllu sem viðkemur
koltvísýringi og finna leiðir til að
draga úr honum. Þijú og hálft pró-
sent af koltvísýringi í andrúmsloft-
“Ainu koma úr orkustöðvum sem það
hefur reist um víða veröld. Það er
svipað magn af koltvísýringi og
Stóra-Bretland hleypir út í and-
rúmsloftið. Flest bendir til að koltví-
sýringur stuðli að gróðurhúsaáhrif-
um á jörðinni og því er mikilvægt
að draga úr útblæstri hans. Baldur
Elíasson, vísindamaður, er yfirmað-
ur deildar ABB í Sviss sem fylgist
með öllu sem viðkemur orku og
umhverfisbreytingum og gerir
rannsóknir á því sviði.
Baldur hefur búið erlendis í fjöru-
ttíu ár. Hann ber þó enn hag ís-
lands fyrir bijósti og hefur reynt
að vekja athygli íslenskra ráða-
manna á möguleikum þjóðarinnar
til að gegna forystuhlutverki í al-
þjóðaumhverfisrannsóknum, auk
þess sem hann hefur lagt_ til að
metanól verði framleitt á íslandi,
en það er hægt að framleiða úr
vetni og koltvísýringi.
Fjórir þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins lögðu til í vetur að iðnað-
arráðherra léti athuga möguleika
á nýtingu gróðurhúsalofttegunda
til eldsneytisframleiðslu og í iðn-
aði. ABB hefur borgað Baldri fyrir
að athuga og fylgjast með rann-
sóknum á slíkum möguleikum und-
> anfarin ár. Hann er sannfærður
um ágæti framleiðslu metanóls á
íslandi.
„Notkun metanóls gerði íslend-
ingum kleift að verða fyrsta þjóð í
heimi án heimatilbúinnar mengun-
ar. Metanól yrði framleitt úr ís-
lensku vetni og íslenskum koltvísýr-
ingi. Koltvísýringsmengun vegna
brennslu metanóls yrði eytt með
töku koltvísýrings úr loftinu og
endurnýtingu hans aftur og aftur
til framleiðslu nýs metanóls. Fram-
^lag íslands til baráttunnar gegn
alheimsmengun gæti ekki orðið
göfugra," sagði Baldur í fyrirlestri
á 50 ára afmælishátíð Sambands
íslenskra rafveitna í Háskólabíói
haustið 1993.
Baldur segir íslendinga geta
framleitt metanól fyrir allan bíla-
og skipaflota landsins. Með mjög
lauslegum útreikningi giskar hann
á að það þyrfti 200 megawatta
rafstöð til að framleiða nægt vetni
til að fullnægja metanóleftirspurn
landsmanna. Orkan sem þarf til að
framleiða 2 lítra af metanóli, en
það samsvarar einum lítra af bens-
íni, myndi kosta um 20 krónur.
„Koltvísýringur er ein af náttúru-
auðlindum íslands. Það er hægt að
vinna hann þar sem hann kemur
upp úr jörðinni, til dæmis við heitar
uppsprettur, eða úr útblæstri verk-
smiðja, eins og þingmennirnir
leggja til,“ segir Baldur. „Vetni er
hægt að búa til úr vatni með því
að nota rafmagns- eða hitaorku,
en íslendingar hafa nóg af hvoru
tveggja. Auk þess þarf að blanda
vissum hvata út í, ég hef komist
að raun um á rannsóknarstofu ABB
að Danir framleiða besta hvatann
fyrir metanól."
Rannsóknarstofa ABB sem Bald-
ur stjórnar sérhæfir sig í rannsókn-
um á gróðurhúsalofttegundum og
endurnýtingu þeirra. Aðalverkefnin
eru: „Vinnsla gróðurhúsaloftteg-
unda úr andrúmsloftinu og endur-
nýting þeirra; vetnisbinding koltví-
sýrings, en það felur í sér tilraunir
með nýja hvata og geymslu vetnis
í formi metanöls; efnafræði rafhlað-
inna kolvatnsefna, sérstaklega í
sambandi við oxun metans."
Baldur er fulltrúi ABB í ýmsum
alþjóðlegum verkefnum á sviði
umhverfismála. Hann tekur til
dæmis þátt í rannsóknarverkefni
við háskólann á Hawaii þar sem
rannsakað er hvað gerist þegar
fljótandi koltvísýringi er dælt í sjó-
inn. Og hann er þátttakandi í verk-
efni í Kína þar sem verið er að reyna
að auka orkunýtingu og draga úr
koltvísýringsútblæstri kolknúinna
véla.
Baldur situr ráðstefnur og fundi
um umhverfismál fyrir stórfyrir-
tækið og er nú að undirbúa alþjóð-
lega ráðstefnu um minnkun og eft-
irlit á gróðurhúsalofttegundum sem
ABB, Paul Scherrer stofnunin í
Sviss (stærsta orkurannsóknar-
stofnun Sviss) og IEA GHG í Bret-
landi (rannsóknarverkefni á gróður-
húsalofttegundum á vegum Alþjóða
orkustofnunarinnar) standa fyrir,
en Baldur er varaformaður og full-
trúi Sviss í IEA GHG. Fremstu vís-
indamenn heims í gróðuhúsaáhrif-
um sækja ráðstefnuna í Interlaken
í lok ágúst 1998. Baldur verður
forseti hennar. Hann reynir einnig
að fylgjast með umræðunni um
gróðurhúsaáhrif á íslandi. „Mér
finnst kostulegt að þeir sem hafa
áhuga á þessum málum á íslandi
hafa aldrei haft samband við mig
þó að ég hafi nokkrum sinnum reynt
að hafa samband við þá. Þeir vita
kannski ekki að það er íslendingur
úti í heimi sem veit allt um þessi
mál - nema þeir óttist að tala við
einhvern sem veit meira en þeir,“
segir Baldur og hlær. (Netfangið
hans er: beliassonaccess.ch eða
baldur.eliassonchcrc.abb.ch og
heimasíðan: http://www.abb.c-
h/abbgroup/chcrc/crbg/GH-
PNet.html)
Umræðan um gróðurhúsaáhrif
og hugsanlegur koltvísýringsskatt-
ur hefur hvatt fyrirtæki eins og
ABB til aðgerða á þessu sviði. ABB
vinnur nú þegar koltvísýring úr lofti
sem kolaorkustöð í Oklahoma fram-
leiðir. Stöðin framleiðir 4.000 tonn
af koltvísýringi á dag, 3.800 tonn
fara út í andrúmsloftið en 200 tonn
eru hreinsuð út, lofttegundin er
kæld í vökva og seld sem kælivökvi
fyrir matvælaiðnaðinn. „Þetta er
hægt,“ segir Baldur. „Það er auð-
velt að safna koltvísýringi."
Norðmenn leggja nú þegar skatt
á útblástur koltvísýrings. Statoil
byijaði í október í fyrra, þegar bor-
holan Sleipner West var tekin í
notkun, að vinna hluta koltvísýrings
sem kom upp með jarðgasinu úr
loftinu, kæla niður í vökva og dæla
honum niður í hafsbotninn undir
Norðursjónum til að sleppa við
skattinn. „Nú verður hægt að rann-
saka hvaða áhrif það hefur á hafs-
botninn. An svona tilrauna verðum
við aldrei neins vísari,“ segir Bald-
ur. „Norðmenn riðu þarna á vaðið.
íslendingar eiga að ríða á vaðið og
nýta koltvísýring við framleiðslu og
notkun metanóls."
Morgunblaðið/Kristinn
Á MYNDINNI eru þeir Kjartan Már Friðsteinsson, framkvæmdastjóri Banana, Rögnvaldur Ingólfs-
son, heilbrigðisfulltrúi og Haukur Alfreðsson rekstrarverkfræðingur.
Nýstjóm Vinnu-
málasambandsins
ÓLAFUR Ólafsson forstjóri Sam-
skipa hf. var kjörinn formaður
stjórnar Vinnumálasambandsins á
aðalfundi sambandsins sem haldinn
var á fimmtudag. Tekur hann við
af Sigurði Jóhannessyni aðalfulltrúa
s KEA.
Aðrir aðalmenn í stjórn sam-
bandsins eru þeir Benedikt Sveins-
son forstjóri Islenska sjávarafurða
hf., Reykjavík, Geir Magnússon for-
stjóri Ölíufélagsins hf., Reykjavík,
Pálmi Guðinundsson kaupfélags-
stjóri Kaupfélags Austur-Skaftfell-
inga, Höfn, Sigurður Jóhannesson
: aðalfulltrúi Kaupfélags Eyfirðinga,
Akureyri, Þorsteinn Pálsson fram-
kvæmdastjóri Kaupfélags Árnes-
inga, Selfossi og Þórólfur Gíslason
kaupfélagsstjóri Kaupfélags Skag-
firðinga, Sauðárkróki.
Varamenn eru þeir Guðjón Stef-
ánsson kaupfélagsstjóri Kaupfélags
Suðurnesja, Axel Gíslason forstjóri
Vátryggingafélags Islands hf. og
Magnús Gauti Gautason kaupfélags-
stjóri Kaupfélags Eyfirðinga, Akur-
eyri.
Aðildarfyrirtækjum Vinnumála-
sambandsins hefur fjölgað nokkuð
að undanförnu og hafa auk þess
borist nokkrar fyrirspurnir vegna
væntanlegrar inngöngu nýrra fé-
laga, segir í frétt frá sambandinu.
Bananar
fá Gámes-
viður-
kenningu
BANANAR ehf. hafa hlotið
viðurkenningu frá Heilbrigði-
seftirliti Reykjavíkur, fyrir að
uppfylla ákvæði um innra eft-
irlit samkvæmt reglugerð um
hollustuhætti, gæðaeftirlit og
dreifingu grænmetis og
ávaxta.
I frétt kemur fram að Ban-
anar ehf. flytja inn hin þekktu
vörumerki Chiquita-banana,
Robin-appelsínur og BC-epli.
Forstöðu-
menn hjá fjar-
skiptaneti
Pósts og síma
FJARSKIPTANET Pósts og síma
hf. annast uppbyggingu, þróun og
rekstur fjarskiptakerfa fyrirtækis-
ins og þeirrar þjónustu sem þau
veita. Nokkrar breytingar hafa orð-
ið á skipulagi þess síðan að skipu-
rit fyrirtækisins breyttist. Fram-
kvæmdastjóri fjarskiptanets er
Bergþór Halldórsson.
• GÍSLI Skagfjörð er forstöðu-
maður notendalínudeildar. Gísli er
fæddur árið 1957 og lauk raf-
magnsverkfræði
frá Háskóla ís-
lands árið 1981
og M.Sc.-prófi
frá Virginia Po-
lytechnic Instit-
ute and State
University í
Bandaríkjunum
árið 1984. Gísli
starfaði á radíósendistöðvadeild
Pósts og síma frá 1984 til 1988 er
hann tók við starfi hjá sambanda-
deild.
• HILM AR Ragnarsson er for-
stöðumaður símstöðvadeildar.
Hann er fæddur árið 1948. Hilmar
lauk fyrrihluta-
prófi í rafmagns-
verkfræði frá
Háskóla íslands
árið 1971 og
M.Sc.-prófi í raf-
eindaverkfræði
frá Lunds Tekn-
iska Högskola í
Svíþjóð árið
1974. Hann hefur starfað hjá Pósti
og síma síðan, fyrstu fjögur árin
við almenn verkfræðistörf í síma-
tæknideild en eftir það í deild sjálf-
virkra símstöðva. Hilmar á fjögur
börn.
• JÓN K. Valdimarsson er for-
stöðumaður fjölsímadeildar. Hann
er fæddur árið 1938 og lauk námi
í rafeindavirkjun
árið 1959 ogí
tæknifræði frá
Stokkhólms TI
árið 1963. Jón
réðst til starfa
hjá Pósti o g síma
sama ár, sem al-
mennur tækni-
fræðingur. Eig-
inkona Jóns er Margrét Órnólfs-
dóttir og eigajiau þijú börn.
• KRISTJAN Helgi Bjartm-
arsson er forstöðumaður gervi-
tunglafjarskipta. Kristján er fædd-
ur árið 1947.
Hann lauk prófi
í rafmagnsverk-
fræði frá Há-
skóla íslands
árið 1973 og
M.Sc.-prófi frá
Lunds Tekniska
Högskola í Sví-
þjóð árið 1980.
Kristján hóf störf hjá Pósti og síma
sama ár, fyrst í notendabúnaðar-
deild en síðar í gervitunglafjar-
skiptadeild. Kristján er kvæntur
Halldóru Guðmundsdóttur og
eiga þau tvo syni.
• PÁLL Jónsson er forstöðu-
maður langlínudeildar. Páll er
fæddur árið 1950. Hann lærði raf-
eindavirkjun hjá
Póst- og síma-
málastofnun
1969-72 og
lauk síðan prófi
í rafmagns-
tæknifræði frá
Odense Teknik-
um árið 1978.
Hann hefur
starfað hjá Pósti og síma eftir að
námi lauk að undanskildum þremur
árum þegar hann vann hjá IBM og
Sjónvarpinu. Páll er kvæntur Ás-
dísi Björgvinsdóttur, sem einnig
starfar hjá Pósti og síma, ogeiga
þau tvö börn.