Morgunblaðið - 26.07.1997, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 26. JÚLÍ1997 35
Sigurlaugu Stefánsdóttur og afkom-
endum þeirra hjóna eru sendar sam-
úðarkveðjur og þakklæti fyrir vinátt-
una.
Þorsteinn Einarsson.
Gunnar Markússon er allur. Merk-
ur skólamaður og fræðimaður um
sögu Þorlákshafnar - sá er flestum
öðrum fremur hefur efit hróður þess
byggðarlags. Gunnar sleit barns-
skónum í Vestmannaeyjum og Þor-
lákshöfn kynntist ég fyrst er ég bjó
í Eyjum. Þegar veður voru ótrygg
og ekki hægt að fljúga svo dögum
skipti sigldi Heijólfur stundum beint
til Þorlákshafnar. Þar var þá heidur
óhrjálegt um að litast. Brimbijótur,
nokkrir húskumbaldar á kambnum
og eilíft sandfok - einsog íslensk
útgáfa af eyðiþorpi í spagettívestra.
Ég var þess fullviss að af öllum stöð-
um á landinu myndi ég síst vilja búa
þarna.
Og árin liðu. Ég tók kennarapróf
og veiktist skömmu síðar og er af
mér bráði var ráðið í þær stöður er
ég hafði hug á - en kennarastaða
var laus í Þorlákshöfn. Ég ræddi við
skólastjórann, Gunnar Markússon,
og var ráðinn. Mér fannst ég vera
að leggja útí óvissuna er ég hélt
með rútunni í Höfnina þótt þetta
væri innan við klukkutíma akstur
með Lauga bílstjóra. Það var myrkt
að kvöldi er við ókum inní þorpið
og Gunnar tók á móti mér og dreif
mig heim til sín á G-götu þarsem
kona hans, Sigurlaug Stefánsdóttir,
beið með kræsingar. Mér var svo
komið fyrir hjá Jóni smiði og Hólm-
fríði til að byija með og þarmeð
hófst Þorlákshafnarferill minn. Ég
bjóst ekki við að verða þarna nema
veturinn, en samstarfið við Gunnar
og Sigurlaugu í skólanum, svo og
formann skólanefndarinnar, Ingi-
mund Guðjónsson, var slíkt að árin
urðu tólf. Ég kenndi í Þorlákshöfn
þar til Gunnar lét af skólastjórn
vorið 1980.
Gunnar missti ungur föður sinn
og brást ekki móður sinni í erfiðri
lífsbaráttu og kjörin settu á manninn
mark. Hann var oft harður og óvæg-
inn, en um leið réttlátur og ótrúlega
framsýnn. Við rifumst aðeins einu
sinni harkalega - eftir það var allt
á hreinu og ef Gunnar Markússon
treysti einhveijum var hann ekki
með neina afskiptasemi um störf
hans. Það var enginn leikur fyrir
nýútskrifaðan kennara að hefja störf
í sjávarþorpi þar sem fiskurinn var
lífið sjálft, en handleiðsla og stuðn-
ingur Gunnars á ekki síðri þátt en
kennaramenntunin í því að enn fæst
ég við kennslu af lífi og sál.
Gunnar var kristinn maður og
krati. Kannski var flokkurinn í fyr-
irrúmi á Hafnarfjarðarárum hans,
en í Þorlákshöfn var það kirkjan og
ekkert handtak var svo smátt að
ekki væri það unnið í þágu Þorláks-
kirkju. Þar sem og í skólanum var
samvinna þeirra Ingimundar Guð-
jónssonar aðdáunarverð. Ingimund-
ur var lengi kórstjóri í Þorlákshöfn
og Sigurlaug söng í kórnum. Gunnar
var afturá móti enginn söngmaður
en unni tónlist af alhug. Er ég réðst
til starfa við Þorlákshafnarskóla var
þar enginn tónlistarkennsla, en
Gunnar dreif okkur Sigurlaugu í
námsferð til Egils Friðleifssonar í
Öldutúnsskóla og brátt höfðum við
stofnað skólahljómsveit og enginn
lauk barnaprófí á þessum árum án
þess að geta leikið einföld lög í c-
dúr á blokkflautu. Gunnar var aft-
urá móti duglegur að æfa leiklist
fyrir skólaskemmtanir og er ég kom
aftur til starfa í Þorlákshafnarskóla
eftir árs nám við Kennaraháskólann
í Kaupmannahöfn, þar sem ég lagði
m.a. stund á leikræna tjáningu, lét
Gunnar mig fá tvær kennslustundir
vikulega í hveijum bekk í þeirri
grein. Ég tel að sú kennslugrein sé
til ómetanlegs gagns fyrir hvern ein-
stakling og er þetta dæmi um fram-
sýni Gunnars í skólamálum.
Heldur keisari í þorpi en óbreyttur
í stórborg, sagði Gunnar stundum
og með sanni má segja að hann
hafi sett mark sitt á Þorlákshöfn.
Skólinn, kirkjan, bókasafnið, höfnin,
afmælissýningarnar, safn til sögu
staðarins - svo eitthvað sé nefnt.
Að leiðarlokum þakka ég Gunnari
uppeldið og vináttuna og sendi Sig-
urlaugu og börnunum ásamt fjöl-
skyldum þeirra samúðarkveðjur
mínar og minna.
Vernharður Linnet.
Gunnar Markússon tók virkan
þátt í félagsmálum bókavarða og var
m.a. í stjórn Bókavarðafélags Is-
lands 1976 til 1980. Hann var einn
af stofnendum Félags almennings-
bókavarða og sótti fundi forstöðu-
manna almenningsbókasafna. Hann
hafði ævinlega eitthvað uppbyggi-
legt til málanna að leggja og lá ekki
á liði sínu enda byggði hann á mjög
víðtækri reynslu sinni sem kennari,
skólastjóri og virkur frumkvöðull í
hafnarmálum, safnaðar- og kirkju-
byggingarmálum. Gunnar var ein-
staklega geðþekkur og prúður mað-
ur og fáa þekki ég sem lagt hafa
jafnmikið af sjálfum sér til svo
margra þátta í mannlífi okkar sam-
ferðamanna hans. Hann stóð að
stofnun Bókasafns Þorlákshafnar,
rak það og efldi svo að það er nú
með merkari menningarstofnunum
landsins, ásamt með byggða- og
náttúrugripasafni. Gunnar ræktaði
garðinn sinn í Þorlákshöfn og hlúði
að sögulegum minjum og þ.ám.
minningu heilags Þorláks. Segja má
að það sé táknrænt að dánardag
hans skuli bera upp á Þorláksmessu
á sumri.
Gunnar var gerður að heiðursfé-
laga Bókavarðafélags íslands á árs-
þingi þess sh vor. Fyrir hönd Bóka-
varðafélags íslands kveð ég góðan
félaga og vin og sendi eftirlifandi
konu hans, Sigurlaugu, og börnum
þeirra hjóna innilegar samúðar-
kveðjur. Við hjónin erum þakklát
fyrir að hafa fengið að kynnast svo
góðu og traustu fólki sem þeim hjón-
um, Gunnari og Sigurlaugu.
Hrafn A. Harðarson,
formaður Bókavarðafélags
íslands, Anna Sigríður
Einarsdóttir, bæjarbóka-
vörður í Hafnarfirði.
Þótt það séu nú liðin meir en 40
ár man ég það sem í gær að nýi
skólastjórinn við Húsabakkaskóla
stóð í dyrunum hjá foreldrum mínum
í Laugahlíð og kynnti sig. Það var
upphafið að löngum og ánægjulegum
samskiptum.
Ég var meir en lítið forvitinn því
þessi ókunni maður, komin sunnan
um heiðar, átti að verða kennari
minn næstu árin. Það hafði verið
brotið blað í skólasögu Svarfaðar-
dals. Þórarinn Eldjárn hafði lokið
farsælu og löngu kennarastarfi.
Heimangönguskólinn á þinghúsinu á
Grund var lagður niður og nýr heima-
vistarskóli reistur.
Gunnar Markússon kom sem
stormsveipur inn í líf okkar. Öll logn-
molla var honum fjarri og það gu-
staði alltaf um hann. Og það var
jákvæður gustur. Hann lét sér annt
um alla og hann gerði Húsabakka-
skóla strax að þarflegri menningar-
miðstöð í sveitinni. Ég ætla ekki hér
að tíunda allt hans starf en mig lang-
ar til að þakka honum eitt. Hann
lagði það nefnilega á sig með fullu
kennslustarfi að leiðbeina okkur,
nokkrum unglingum, á fyrsta ári í
framhaldsnámi. Ég hef oft hugsað
um það síðar eftir að ég hef fengið
ríkulega innsýn í kennarastarf að
þetta var í raun ofurmannlegt erfiði.
Þessari hjálp hans gleymi ég aldrei
og hef sennilega heldur aldrei þakkað
hana sem skyldi.
Samskiptin milli fjölskyldnanna í
Laugahlíð og á Húsabakka urðu náin
enda skammt á milli bæja. Börnin
urðu leikfélagar og vináttan milli
Gunnars og Sigurlaugar og foreldra
minna hélst þó svo að fjölskyldurnar
fjarlægðust hvor aðra. Þegar þau
Gunnar fluttu til Þorlákshafnar til
þess að endurtaka uppbyggingar-
starfíð var vegalengdin orðin nokkuð
löng til daglegra samskipta. En hve-
nær sem tækifæri gafst stóð Gunnar
í dyrunum hjá foreldrum mínum,
hress og snar að vanda. Slíkt ein-
kennir sanna vináttu.
Þessi fátæklegu orð, hripuð í flýti
langt inni í fínnskum skógi þegar ég
frétti andlát Gunnars, eru bara örlít-
il kveðja til góðs manns sem ég á
mikið að þakka. Það er gott að eiga
minningar um slíkan mann.
Kristinn Jóhannesson.
+ Jórunn Emils-
dóttir Tórsham-
ar var fædd á Þór-
arinsstaðareyrum
við Seyðisfjörð 21.
janúar 1919. Hún
lést í Hraunbúðum
í Vestmannaeyjum
18. júlí síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Emil Theódór
Guðjónsson og
Guðný Helga Guð-
mundsdóttir.
Alls átti Jórunn
tólf systkini og eru
átta þeirra á lífi.
Jórunn giftist Eyvind Jo-
hansen frá Fuglafirði í Færeyj-
um og saman eignuðust þau
átta börn, en fyrir átti Jórunn
Ég vil þig syngja í svefninn,
í sálina þina frið,
kyssa á kaldar varir
og kijúpa við þína hlið.
Hljóðlega og hægt genpr dauðinn
og hefur þig burt með sér,
stirðnar þá hönd og hugur
og hjartað í bijósti þér.
(Jórunn E. Tórshamar)
Elsku mamma mín. Ég ætla að
skrifa nokkur orð til þín. Við kynnt-
umst í raun ekki almennilega fyrr
en seint á lífsleið þinni og má þá
með sanni segja að betra er seint
en aldrei. Ég vil þakka þér fyrir
þessi yndislegu ár sem við áttum
saman, en foreldrar þínir sáu um
að ala mig upp og þú svo langt í
burtu. Tengslin rofnuðu þó ekki og
blóðböndin sögðu til sín þegar við
sátum saman og töluðum. Var þá
oft sniðugt þegar við vissum ósjald-
an hvað hin ætlaði að segja og var
eins og við læsum hugsanir hvor
annarar. Þú varst fróð kona og
margt fallegt hefur frá þér komið
sem þú hefur ort, ber ljóðið sem
er undanfari orða minna þess glögg
merki. Mun ég varðveita vel þau
gullkorn sem ég á í fórum mínum
eftir þig um ókomin ár. Ég og fjöl-
skylda mín viljum þakka þér fyrir
allt sem þú hefur verið okkur og
biðjum við góðan guð að blessa þá
sem eiga um sárt að binda vegna
fráfalls þíns.
Rún, Ingólfur og fjölskyldur.
Ósvald minn, ég held að þetta
sé búið. Þessi orð sitja enn í huga
mér, þegar hún Guðrún hjúkrunar-
fræðingur kom til mín og sagði
þessi orð, þar sem ég sat við dánar-
beð mömmu. Jú víst er hún mamma
farin í langt ferðalag, þar sem hún
hittir aftur hann pabba, Robba,
Gurru, Róbert litla Frey, og öll hin
sem eru farin á undan okkur úr
þessu jarðlífi.
Ég veit að það er tekið vel á
móti þér, því þú varst einstök kona.
Þær eru vandfundnar sem báru
jafnmikinn hlýhug til samferðafólks
síns og þú. Mamma var sannkallað-
ur vinur lítilmagnans, þótt ekki
hafi gustað um þig, þá þótti þér
vænst um þá sem höfðu lent undir
í lífsbaráttunni. Þegar þú bjóst í
Reykjavík, gerðir þú þér oft ferðir
niður í bæ, til að tala við þá sem
höfðu ient undir í lífinu. Þér þótti
vænt um allt fólk, þú gast ekki séð
veikan blett á nokkrum manni.
Jæja, mamma, þín er sárt saknað
hér á þessu heimili, hér bjóstu yfir-
leitt þegar þú komst til Eyja, og
það var yndislegt að hafa þig hjá
sér. Alltaf þegar von var á þér,
dönsuðu krakkarnir af kæti, og
hann Simmi litli sagði amma litla
er að koma. Ekki varstu há í loft-
inu, en hjartað var stórt og hlýtt.
Ég gæti rifjað upp svo margt úr
æsku minni þegar þú varst að ala
okkur upp, pabbi alltaf á sjó, og
þú ein með allan þennan krakka-
skara, en ég ætla að geyma það í
huga mér. Þú varst svo stolt af því
sem þú varst búin að ala af þér.
eina dóttur. Börn
hennar eru Rún
Pétursdóttir (f.
5.11. 1938), Hörð-
ur Róbert (f. 31.12.
1944, d. 19.6.
1994), Sunneva, (f.
27.7. 1948), Ólafur,
(f. 14.8.49), Ósvald,
(f. 8.10. 1951),
Guðný, (f. 18.1.
1953), Jón Emil, (f.
22.4. 1956), Val-
björn, (f. 13.4.
1958) og Matt-
hilda, (f. 31.1.
1965).
Jórunn verður jarðsungin
frá Landakirkju í Vestmanna-
eyjum í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
Eitt það síðasta sem þú sagðir við
mig var að þú værir búin að ala
af þér 65 afkomendur, og þú
klökknaðir þegar þú sýndir mér það
svart á hvítu. Ég veit það, elsku
mamma mín, að það var þér rosa-
legt áfallt þegar pabbi dó skyndi-
lega fyrir rúmum 20 árum. Þú tal-
aðir lítið um það, en ég veit að þú
hugsaðir þess meira um það. Líka
þegar hún Gurra tengdadóttir þín
dó, og Robbi bróðir dó líka 8 mánuð-
um síðar, þá varstu sem klettur í
hafinu, en ég heyrði þig oft snökta
þegar þú varst ein inni í herbergi.
Líka þegar ég missti litla drenginn
minn hann Róbert Frey, þá gréstu
í hljóði, því tók ég eftir. En elsku
mamma, nú ertu komin til þeirra
og þau tóku vel á móti þér. Ég
ætla að enda þessi skrif núna en
ég mun alltaf minnast þín með hlý-
hug.
Mig langar að þakka ykkur öllum
sem önnuðust hana á Hraunbúðum.
Sérstaklega langar mig að þakka
þér, Hildur Sigmarsdóttir, það varst
jú þú sem hélst í höndina á henni
þegar hún skildi við, einnig langar
mig að þakka þér, Snorri læknir,
hún talaði svo oft um þig sem
strákalækninn, sem kom svo vel
fram við hana, og mig langar líka
að þakka þér, Guðrún hjúkrunar-
fræðingur, hvað þú komst vel fram
við hana og okkur systkinin.
Elsku Rún, Sunna, Óli, Dinna,
Jón, Valbjörn, Matthilda og þið öll
hin, missir okkar er mikill, en við
munum minnast mömmu með hlý-
hug og væntumþykju.
Að endingu langar mig að láta
ljóð fylgja með sem hún orti til mín
þegar ég var 16 ára á leiðinni til
Nýfundnalands með togara í níu
mánaða túr:
Nú heldur þú að heiman
um hafsins breiða veg.
Og heilla og kærleiks óshir
frá mömmu fylgja þér.
Hvar sem liggur leiðin þín,
ljúfust verður óskin mín,
að Drottinn blessi drenginn minn,
og djásnum strái á veginn þinn.
Ég fann það best í kvöld
þegar báturinn þinn fór,
að þú ert orðinn stór.
Og ég bið Guð að geyma
góða drenginn minn.
Og gæfusólin bjarta,
megi skína á veginn þinn.
Hvar sem ferðu um fjarlæg lönd,
þér fylgja bænir frá heimaströnd.
Og blærinn hlýi og bylgjan blá
bera þér kveðjur okkur frá.
Við bíðum hér og vonum,
senn birti að degi þeim,
að þú komir aftur heim.
(Jórunn E. Tórshamar)
Hvíl í friði elsku mamma, við
sjáumst alveg örugglega aftur.
Þinn sonur
Ósvald.
Tengdamóðir mín Jórunn Tórs-
hamar er látin. Jórunn var mjög
sérstök kona, hún sá aldrei neitt
vont í nokkurri manneskju, og tal-
aði aldrei illa um annað fólk.
JORUNNE.
TÓRSHAMAR
Hún ferðaðist mikið, og flakkaði
á milli bamanna sinna, og bjó hjá
þeim til skiptis. Þegar hún var hérna
í Eyjum þá bjó hún hjá okkur, og
þótti bamabömunum alltaf spenn-
andi þegar amma var að koma. Jór-
unn var frekar smávaxin kona, því
kallaði Simmi hana ömmu litlu. Jór-
unn var frekar einfari, hún var róleg
og ekki mikið fyrir að vera innanum
annað fólk, en henni fannst gaman
að spjalla ef hún hitti spennandi fólk.
Jómnni leið best með sjálfri sér,
hún lokaði alltaf að sér og var þá
að dunda sér við að lesa, eða yrkja
ljóð, hún hefur skilið eftir sig mikið
af ljóðum, og hún kunni mikið af
ljóðum utan að frá því hún var ung.
Jórunn var forvitin mjög, og var
ekkert að fela það, synir hennar og
barnaböm höfðu gaman af að stríða
henni, það var alltaf stutt í hlátur
hjá henni, og oft sá hún spaugilegu
hliðina á sumum atvikum sem við
hin sáum ekki. Hún var þijósk kona,
og kom það sér vel stundum.
Jómnn missti manninn sinn Ey-
vind 1976. Hún átti 65 afkomendur,
og af öllum hópnum em aðeins tveir
látnir, sonur hennar, Róbert lést
1994, og barnabarn hennar Róbert
Freyr lést 1995.
Okkur kom ágætlega saman þótt
við höfum ekki verið miklar vinkon-
ur, Jómnn var meira fyrir að vera
með Siggu tengdadóttur sinni, hún
var mjög hrifin af henni, og þótti
mikið vænt um hana.
Þegar Jómnn fékkst í spjall, var
gaman að hlusta á hana segja frá
því þegar hún var ung, og vann sem
ráðskona í Keflavík, og eins þegar
hún bjó í Færeyjum, ég á eftir að
sakna þess að heyra ekki í þessar
sögur og ráðleggingar sem hún
stundum gaf. Ég kveð þig, kæra
Jórann mín, og bið þig að passa litla
Róbert Frey. Ég veit þið dveljið
Guði hjá.
Hinsta kveðja.
Salbjörg Ágústsdóttir.
Elsku amma okkar er nú látin
og biðjum við Drottin að vernda
hana því hún var sem gullið okkar,
við pössuðum hana og hún passaði
okkur, hún var sem verndarengill
okkar.
Góði Guð, verndaðu hana og elsk-
aðu því við elskum hana, við vonum
að henn líði vel hjá Guði og passi
litla bróður okkar Róbert Frey. Við
grátum öll og langar mest til að fá
hana ömmu.
Elsku amma, við sendum erindi
úr sálmi, sem þú hélst mikið upp á.
Ég kveiki á kertum mínum,
við krossins helga tré.
I öllum sálmum sínum
hinn seki beygir kné.
Ég villist oft af vegi.
Ég vakti oft og bað.
Nú hallar helgum degi
á Hausaskeljastað.
(Davíð Stef.)
Hinsta kveðja.
Systkinin Heimagötu 28.
Skilafrest-
ur minn-
ingar
greina
Eigi minningargrein að birtast
á útfarardegi (eða í sunnu-
dagsblaði ef útför er á mánu-
degi), er skilafrestur sem hér
segir: í sunnudags- og þriðju-
dagsblað þarf grein að berast
fyrir hádegi á föstudag. í mið-
vikudags-, fimmtudags-,
föstudags- og laugardagsblað
þarf greinin að berast fyrir
hádegi tveimur virkum dögum
fyrir birtingardag. Berist grein
eftir að skilafrestur er útrunn-
inn eða eftir að útför hefur
farið fram, er ekki unnt að
lofa ákveðnum birtingardegi.