Morgunblaðið - 24.09.1997, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 24. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
____________________________________FRÉTTIR____________________________________
Börnum yngri en fimmtán ára skylt að nota reiðhjólahjálma frá og með 1. október nk.
Notkun hjálma al-
menn meðal þeirra
yngri en minnkar
með aldrinum
FRÁ og með 1. október næstkom-
andi verður börnum yngri en
fimmtán ára skylt að nota hlífðar-
hjálma við hjólreiðar, samkvæmt
nýjum reglum sem gefnar voru út
af dómsmálaráðherra í ágúst sl.
Reglurnar eru settar samkvæmt
heimild í umferðarlögum. Notkun
reiðhjólahjálma hefur verið í
brennidepli á síðustu dögum vegna
alvarlegra umferðarslysa. Á
sunnudag lést tólf ára drengur
sem varð fyrir bíl á Bústaðavegi í
liðinni viku. Hann var ekki með
hjálm þegar slysið varð og lilaut
alvarlega höfuðáverka. Þá liggur
fjórtán ára piltur mjög alvarlega
slasaður á sjúkrahúsi eftir að hann
varð fyrir bíl á hjóli sínu í Kópa-
vogi fyrir rúmri viku. Hann var
heldur ekki með hjálm og hlaut
mikla höfuðáverka.
Til þess að kanna viðhorf grunn-
skólabarna til notkunar reiðhjóla-
hjálma spjallaði blaðamaður við
nokkur þeirra. Eftir þeim viðtölum
og samtölum við lögreglu að dæma
virðist sem notkunin sé almennari
meðal hinna yngri en hins vegar
hætti þeim að þykja það fínt eftir
því sem þau eldist. Þá verði hjálm-
arnir, sem áður þóttu sjálfsagðir,
skyndilega óþægilegir og haliæris-
legir.
Gleymdi hjálminum heima
Andri Dagur Sævarsson, átta
ára nemandi í Breiðholtsskóla, var
á leiðinni heim úr skólanum á hjól-
inu sínu þegar Morgunblaðsfólk
hitti hann. Hann var bara með
húfu, engan hjálm. „Annars nota
ég alltaf hjálm - ég gleymdi hon-
um bara heima í dag,“ sagði hann
þegar hann var spurður hvers
vegna hann væri ekki með hjálm á
höfði. Aðspurður hvort hann vissi
af reglunum um notkun reiðhjóla-
hjálma, sem taka gildi um næstu
mánaðamót, kvaðst hann kannast
við þær, systir hans hefði einmitt
verið að segja honum frá þeim.
Vinkonurnar Sandra Vilborg
Jónsdóttir, Margrét Ruth Sigurð-
ardóttir, Sema Erla Serdar og Ás-
dís Egilsdóttir, sem allar eru í 6.B
í Breiðholtsskóla, nota allar hjálm
þegar þær hjóla. Alltaf. Þær eru
sammála um að það sé nauðsyn-
legt að vera með hjálm, ætli maður
ekki að eiga á hættu að skadda
höfuðið og jafnvel heilann, ef mað-
ur lendir í slysi og fær höfuðhögg.
Sandra segist hafa notað hjálm
frá því að þeir komu til sögunnar.
Aftur á móti hafi eldri systir henn-
ar aldrei notað hjálm, þar sem þeir
hafi ekki verið komnir á markað-
inn þegar hún fór að hjóla.
Hvað með Spice Girls-hjálma?
Þær stöllur varpa fram þeirri
hugmynd að reiðhjólahjálmar
verði gerðir að tískuvöru, þannig
að það verði flott að vera með
hjálm. Til dæmis væri hægt að
hafa á þeim myndir af uppáhalds-
stjörnunum, Spice Girls eða Blur,
svo dæmi séu tekin. Þeim þykir
slæmt að ekki megi setja límmiða
á hjálmana en það er bannað
vegna þess að límmiðarnir geta
haft áhrif á viðnám hjálmsins,
lendi hann í götunni. Ekki má
heldur teikna á hann með tússlit-
um, því í þeim er leysiefni sem
eyðileggur plastið í hjálminum.
Þær eru því helst á því að hjálm-
arnir ættu að vera myndskreyttir
frá framleiðanda, þannig að mynd-
irnar eða munstrin væru greypt
inn í plastið frá upphafi.
„Það eru ekki alltaf
allir sem hlýða“
Þær segja alltof fáa í skólanum
nota hjálma. „Mörgum finnst það
eitthvað ótöff," segir Ásdís. Þær
eru þó á því að viðhorfið breytist
þegar notkun hjálmanna verður
lögleidd nú um mánaðamótin. Eins
eru þær ekki frá því að það hafi
haft áhrif á krakkana að heyra af
alvarlegum slysum nú nýverið.
„Nú verða allir að fara að nota
hjálma," segir Margrét ákveðin.
Asdís kveðst þó hreint ekki viss
um að reglumar dugi til. í sama
streng tekur Sema Erla: „Það þarf
ekki að vera. Það eru ekki alltaf
allir sem hlýða.“
Vilborg Guðrún Sævarsdóttir og
Þórey Rósa Einarsdóttir eru báðar
íjórtán ára nemendur í Breiðholts-
skóla. Vilborg var á hjólinu sínu,
hjálmlaus, þegar Morgunblaðið tók
JÓN Björn Marteinsson segist aldrei liafa notað VILBORG Guðrún Sævarsdóttir og Þórey Rósa
hjálm, honum finnist það óþægilegt. Einarsdóttir nota ekki hjálma.
Morgunblaðið/Golli
SANDRA Vilborg Jónsdóttir, Margrét Ruth Sigurðardóttir, Sema Erla
Serdar og Ásdís Egilsdóttir eru á því að það ætti að gera reiðhjólahjálma
að tískuvöru, þá myndi viðhorfíð breytast og það yrði flott að nota hjálm.
ANDRI Dagur Sævarsson notar
alltaf hjálm - nema þegar hann
gleymir honum heima.
þær tali. Hún segist ekki einu sinni
eiga hjálm. Hún hafi reyndar átt
hjálm þegar hún var lítil, en hún
sé vaxin upp úr honum fyrir löngu.
„Hann var ferlega ljótur, gulur og
ógeðslega stór. Litli bróðir minn
fékk hann þegar ég hætti að nota
hann,“ segir hún.
Þær stöllur kváðust nýbúnar að
frétta af láti tólf ára drengs sem
varð fyrir bfl á Bústaðavegi í síð-
ustu viku og vom að vonum hugsi
yfir því. Voru jafnvel ekki frá því
að það myndi hafa áhrif á viðhorf-
ið.
Þórey segist lfkt og Vilborg
hafa notað hjálm þegar hún var
yngri en nú sé hún hætt því. Það
eigi þó kannski eftir að breytast
eftir 1. október þegar það verður
skylda að nota reiðhjólahjálm. Vil-
borg tekur í sama streng.
„Kannski, jú, ætli það ekki,“ segir
hún. Mamma hennar er lfka alltaf
að ýta á hana að fá sér hjálm og
fara að nota hann.
Hjáhnur með Leonardo DiCa-
prio væri ekkert slor
Spurðar um hvernig þeim lítist
á hugmyndina um að skreyta
hjálmana með sljörnum á við Spice
Girls og Blur, flissa þær og fussa
og líst greir.ilega ekkert á það.
Þegar gengið er á þær kemur þó í |
ljós að þær myndu ekki fúlsa við
hjálmi skreyttum myndum af leik-
aranum Leonardo DiCaprio.
í Kópavoginum varð á vegi
Morgunblaðsins þrettán ára piltur
úr Digranesskóla, Jón Björn Mar-
teinsson. Hann var á hjóli en ekki
með hjálm. Sagðist ekki eiga hjálm
og hefði aldrei átt. „Mér finnst það
bara óþægilegt," svaraði hann
þegar hann var spurður um ástæð- I
una. )
En hvað þá þegar hjálmanotkun |
verður lögleidd í október? Ætlar
hann þá að halda áfram að hjóla
hjálmlaus og brjóta þar með lög?
„Ætli maður hætti þá ekki frekar
að hjóla,“ segir Jón Björn.
Spurður um hvort foreldrar
hans hafi ekki reynt að telja hann
á að nota hjálm segir hann reynd-
ar að það hafi verið rætt á heimil-
inu að undanförnu í kjölfar slysa á
sfðustu dögum. „Þá verður maður
kannski bara að fara að nota
hjálm,“ segir hann að síðustu
Héraðsdómur Reykjavfkur fellir úrskurð 1 máli fyrrverandi sparisjóðsstjóra
Fangelsi fyrir fjár-
drátt og umboðssvik
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur dæmt mann á fimmtugsaldri
í 15 mánaða fangelsi fyrir auðgun-
arbrot á árunum 1991-1995, þeg-
ar hann gegndi starfi sparisjóðs-
stjóra Sparisjóðs Þórshafnar.
Vegna alvarleika brotanna og um-
fangs þeirra þótti dómara ekki
fært að skilorðsbinda refsinguna
að neinu leyti.
Akæran var í nokkrum liðum.
Maðurinn var sakfelldur fyrir fjár-
svik með því að hafa dregið sér og
notað heimildarlaust í eigin þágu
tæplega 6,5 milljónir af eignum
sparisjóðsins og viðskiptamanna
hans og leitast við að leyna fjár-
drættinum með rangfærslum í
bókhaldi sjóðsins. Þá var hann
jafnframt sakfelldur fyrir fjárdrátt
með því að hafa tekið samtals 920
þúsund krónur af tékkareikningi
sparisjóðsins og af sparisjóðsbók-
um í eigu viðskiptamanna. Þessar
upphæðir hafði hann endurgreitt
og hélt hann því sjálfur fram að
um lántöku hefði verið að ræða. I
dómi héraðsdóms segir, að spari-
sjóðsstjórinn hafi enga heimild
haft til að taka féð að láni og
breytti engu, þótt hann hefði end-
urgreitt það. Því bæri að sakfella
hann fyrir fjárdrátt með þessum
fjártökum og notkun á fénu í eigin
þágu.
Skuldbatt sparisjóð-
inn án heimildar
Maðurinn var einnig ákærður
fyrir að hafa tekið eina milljón
króna án heimilidar að láni og rúm-
ar 11 milljónir, sem hann lagði inn á
bankareikning sinn í fáa daga. Hér-
aðsdómur sakfelldi hann vegna
milljónarinnar, en tók til greina
skýringar hans á tímabundinni
millifærslu hærri upphæðarinnar á
eigin reikning og sýknaði hann af
ákæru um fjárdrátt hvað hana
varðaði.
Héraðsdómur sakfelldi spari-
sjóðsstjórann fyrrverandi fyrir um-
boðssvik með því að hafa skuld-
bundið sparisjóðinn heimildarlaust
og án vitundar stjómar sjóðsins
sjálfskuldarábyrgð með áritun á
skuldabréf útgerðarfélags, að fjár-
hæð 23 milljónir. Ábyrgðin féll síð-
ar úr gildi án þess að nokkrar kröf-
ur væru gerðar á sparisjóðinn sam-
kvæmt henni. Þá var hann jafn-
framt dæmdur fyrir að gefa út 11
tékka að fjárhæð rúmar 9,5 milljón-
ir króna og nota féð í eigin þágu.
Sparisjóðsstjórinn taldi þetta lán-
tökur og benti á að í öllum tilvikum
hefði féð verið endurgreitt innan
örfárra daga.
Einn ákæruliðurinn laut að því,
að sparisjóðsstjórinn veitti heimild-
arlaust og án nokkurra trygginga
yfirdráttarheimild að fjárhæð 3,5
milljónir á tékkareikning í eigu við-
skiptamanns sjóðsins og millifærði
þá fjárhæð á eigin tékkareikning.
Viðskiptamaðurinn bar íyrir dómi
að samþykktur en óútfylltur trygg-
ingarvíxill hefði legið í sparisjóðn-
um frá honum, en héraðsdómur
benti á að þetta hefði ekki verið
rannsakað.
Mörg brot og framin
með leynd
Því bæri að sýkna sparisjóðs-
stjórann af ákæru um að hafa veitt
yfirdráttarheimildina án trygg-
inga, en hins vegar væri sannað að
með þessari ráðstöfun hefði spari-
sjóðsstjórinn verið að veita sjálfum
sér lán og slíkt væri misnotkun á
aðstöðu.
I niðurstöðu héraðsdómarans, i
vegar með hliðsjón af því, að brot :
hans eru mörg, framin með leynd á I
löngum tíma og að um er að ræða
háar fjárhæðir, sem ekki hafa allar
verið greiddar til baka. Þá verður
að telja brot ákærða grófa mis-
notkun ákærða á starfsaðstöðu
sinni og brot á trúnaði og trausti
stjórnar sparisjóðsins og við-
skiptavina hans. Hins vegar er til
þess að líta, að rannsókn málsins
hefur tekið óþarflega langan tíma
og að ákærði hefur ekki áður sætt ,
refsingum, svo að kunnugt sé. Með
hliðsjón af þessu öllu þykir refsing
ákærða hæfilega ákveðin fangelsi í
15 mánuði, sem vegna alvarleika
brotanna og umfangs þeirra þykir
ekki fært að skilorðsbinda að
neinu leyti.“
Að auki var manninum gert að
gi-eiða allan sakarkostnað, þar með
taldar 170 þúsund krónur í réttar-
gæslu- og málsvarnarlaun til skip-
aðs verjanda síns og 140 þúsund
krónur í saksóknarlaun til ríkis-
sjóðs.