Morgunblaðið - 04.02.2000, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 4. FEBRÚAR 2000 B 7
DAGLEGT LÍF
oft á tíðum vegna þess að við notum
svo mikið af alls konar eiturefnum á
húðina. Ekki aðeins þvoum við okkxu-
með sápum og berum á okkur alls
konar krem og vökva, heldur og
hreinsum við fötin okkar með kem-
ískum efnum sem sitja eftir í þeim og
erta húðina. Með því að minnka
notkunina á öllum þessum efnum,
minnkar maður álagið á heildarefna-
flæði inn í líkamann og hann hefur
betra tækifæri til að hreinsa sig eða
nota kraftinn til að gera við það sem
farið hefur úr lagi,“ segir Hallgrím-
ur.
Hann bendir á að engin skepna á
jörðinni önnur en maðurinn noti
sápu til að hreinsa sig og hann telji
manninn vera fastan í vítahring of-
boðslegrar notkunar á kemískum
efnum. „Það er nóg að þvo sér með
hreinu vatni. Menn geta nuddað á
sér hársvörðinn og jafnvel burstað
hann með þar til gerðum burstum til
að örva blóðflæðið og óhreinindin ná
þá að fara úr án aðstoðar efna,“ segir
hann. „Á undanförnum áratug hef ég
sjálfur aðeins notað sjampó á milli 10
og 20 sinnum og þá til að ná ólífuolíu
úr hárinu, sem ég nudda ofan í hár-
svörðinn ef mér virðist hann vera
þurr.“
Hallgrímur hefur einnig dregið
mjög úr notkun annarrar sápu og
segir að önnur efni og náttúrulegri
komi að góðu gagni þurfi hann t.d. að
sótthreinsa hendur sínar, svo sem
hreinn vínandi. „Við búum ekki í
dauðhreinsuðu umhverfí og því er
sama hversu mjög við skrúbbum og
djöflumst á húðinni, alls staðar eru
bakteríur og örverur. Að mínu mati
er heillavænlegra að byggja kerfi
líkamans upp svo að hann hafí styrk
til að brjóta á bak aftur árásir sýkla
og annarra óvelkominna gesta. Kerf-
ið á að geta hreinsað sig sjálft og það
kemur okkur í koll þegar til lengdar
lætur, ef við ofnotum kemísk efni,“
segir Hallgrímur. Hann kveðst með-
al annars telja að notkun kemískra
efna geti leitt til alvarlegra auka-
verkana, og nefnir skalla í því sam-
bandi. Náttúrulæknisfræðin geri
ekki ráð íyrir neikvæðum erfðum,
heldur megi rekja hrörnun líkamans
til þess að við bjóðum honum upp á
óviðunandi aðstæður. „Eftir ára-
tugalanga misnotkun brotna vamir
líkamans og skemmdirnar koma i
ljós,“ segir Hallgrímur.
Hann kveðst hafa hitt nokkra tugi
manns á undanfömum tíu ánim sem
hafi annað hvort hætt að nota
sjampó og þakkað honum fyrir að
benda á þennan valkost eða sagst
þekkja til fólks sem hafí hætt að nota
hársápu og sé ánægt með árangur-
inn. Þessi viðbrögð bendi til að stöð-
ugt fleiri hafí skrúfað lokið á sjampó-
brúsann í hinsta sinn og reki hann
það til aukins áhuga fólks á náttúr-
unni og umhyggju fyrir henni.
BIRGIR Jónsson hárgreiðslumað-
ur á hársnyrtistofunni Trít, senni-
lega betur þekktur sem Biggi
klippari, kveðst hafa dregið stór-
kostlega úr notkun hársápu fyrir
um tveimur árum og um hálfu ári
seinna hafíi hann hætt með öllu að
þvo hárið með sjampói. „Á þeim
tfma var hárfítan komin á markað
og samfara breytingu á hártísku
tók ég að nota hana meira en önn-
ur efni tU að Iaga hárið. Smám
saman komst ég að því að með
hárfitunni og því að nota ekki
sjampó réð ég langbest við hárið á
mér,“ segir Birgir. Hann notar þó
sjampó einstöku sinnum, aðaliega
þó eftir heimsókn til nuddara síns
sem setur olíu í hárið til að nudda
hársvörðinn.
„Eftir sápuþvottinn lætur hárið
ekki að stjórn. Ég er þrjá til fjóra
daga að ná hárinu upp aftur,
þannig að ég ráði vel við það, en
þá get ég líka mótað það eins og
leir. Án sjampósins virkar það
miklu þykkara og það lyftir sér
meira," segir hann.
„Þegar ég var í hárgreiðsiunámi
var dælt inn í skallann á manni að
nota sjampó á hveijum degi, en
reynsla mín hefur leitt í Ijós að það
er bara sölubragð framleiðenda.
Ég tel alla þessa efnanotkun að
mestu eða öllu óþarfa og það eru
stöðugt fleiri að læra þá lexíu.
Fólk hefur haldið til þessa að það
þyrfti að þvo sér vandlega með
sápu, en síðan ræður það ekkert
við hárið á sér og heldur þá að
best sé að þvo það aftur. En ekkert
lagast, þvert á móti heldur þetta
Hársápa
raskar eðli-
legu sýru-
stigi hársins
vandamál áfram og versnar frekar
en hitt. Fólk verður því undrandi
þegar það gerir sér grein fyrir að
besta úrræðið er að hætta að nota
sjarnpó," segir Birgir.
„Það kallar á ákveðna hugar-
farsbreytingu að hætta að nota
sjampó og margir horfa á mig eins
og ég sé vangefinn þegar ég segi
frá því að ég hafi ekki notað
sjampó í tæp tvö ár. Sumum finnst
það einfaldlega ógeðslegt. En
reynslan er besti kennarinn. Ég
veit um marga sem hafa hætt að
nota sjampó, þar af fjöldinn allur
af viðskiptavinum mínum, enda
hef ég verið óþreytandi að predika
ágæti þess að sleppa sápunni við
hárþvottinn síðastliðið hálft annað
ár. Ég klippi og greiði kannski 12-
14 manns á dag og það er vænn
hluti af þeim fjölda hættur að nota
hársápuna. Fólk fer þá úr að nota
sjampó í hárið einu sinni eða tvisv-
ar á dag í að nota sjampó kannski
einu sinni í viku eða sjaldnar.
Margir upplifa það fyrstu tvær til
þijár vikurnar að hárið fitnar og
verður eins og það sé skitugt, en
þá er hársekkurinn og húðin að
venjast því að vera ekki undir
Morgunblaðið/Kristínn
Birgir Jónsson hársnyrtir sér
fyrir sér lífræna hárgreiðslu-
stofu þar sem efnanotkun yrði
f lágmarki.
þykku efnalagi. Eftir þann tfma
finnur fólk ótrúlegan mun. Ég geri
hins vegar ekki þá kröfu til við-
skiptavina að þeir hætti að nota
sjampó, það er alfarið ákvörðun
þeirra, og ef þeir kjósa að nota
sjampó áfram bendi ég á þær teg-
undir sem ég tel bestar. Ef hárið
er hins vegar hreinlega óhreint og
í því mikið ryk og drulla neyðist
maður til að nota sápuna."
Birgir segir að eftir að hár er
þvegið með hársápu sé það 22
klukkustundir að öðlast eðlilegt
sýrustig að nýju, og geti fólk því
fmyndað sér hversu grátt dagleg-
ur hárþvottur leikur það, hvað þá
ef hárið er þvegið tvisvar á dag.
Lífræn hárgreiðslustofa
raunhæft markmið
„Hárið nær aldrei eðlilegu sýru-
stigi og húðin ekki heldur," segir
hann. „Eftir að sjampóinu er lagt
breytist þetta hins vegar, það leit-
ar eðlilegs jafnvægis. Ég syndi
mikið og skola þá hárið vel á eftir
með hreinu vatni. Auk þess bursta
ég það með vel með sérstökum
bursta sem hefur kúlur á endun-
um, en þá hleypur rafstraumur um
hárið og hársvörðinn. Maður verð-
ur að hugsa um hárið þó svo að
sápan sé lögð á hilluna."
Hann kveðst sjá fyrir sér líf-
ræna hárgreiðslustofu, þ.e. hár-
greiðslustofu sem notar nánast
engin kemfsk efni eða heldur efna-
notkuninni að minnsta kosti í lág-
marki. „Það markmið næst
kannski ekki í nánustu framtíð, en
þróunin er ör og mikil og ég tel al-
veg raunhæft að gera ráð fyrir
þeim kosti í framtfðinni. Það er
t.d. undantekning nú orðið að ég
þurfi að taka upp brúsa með hár-
spreyi. Þess í stað nota ég hárfit-
una og með henni er hægt að móta
hárið ótrúlega mikið, jafnvel heilu
gala-greiðslumar. Ég hefði ekki
trúað þessu sjálfur fyrir tveimur
ámm. Þetta er mikil breyting. Það
er til dæmis allt annað lff að vinna
á hárgreiðslustofu þegar spreyið
mengar ekki Ioftið,“ segir Birgir.
ERLA Friðriksdóttir við-
skiptafræðingur og Sigþór Hall-
freðsson iðnaðartæknifræðingur
hafa aðeins einu sinni notað
sjampó til að þvo hár þriggja ára
gamals sonar síns, Friðriks Arn-
ar, og segir Erla að ekki sé hægt
að finna nokkurn mun á hári hans
og annarra barna.
„Við notuðum einu sinni sápu
og það var vegna þess að hann
hafði makað í hárið hákarlakremi
sem ég nota á exemið hans,“ seg-
ir hún. Aðspurð um hvers vegna
þau hafi ekki notað sjampó spyr
hún á móti: „Af hverju sjampó?
Hins vegar var það að mörgu
leyti fyrir tilviljun að við fórum
ekki að nota sjampó. Þegar hann
var nýfæddur fannst mér óþarft
að nota sjampó eða sápu, og sfðan
fékk hann barnaexem sem gerði
það að verkum að við fórum var-
lega í að nota efni á húð og hár.
Tíminn leiddi sfðan í ljós að það
virtist ekki þurfa og þó svo að
hann sé orðinn þetta gamall hef-
ur aldrei virst þörf á að nota
sjampó eða sápu. Hárið er mjúkt
Aðeins
einu sinni
þvegið með
sjampói
og fallegt þó svo að það sé aðeins
þvegið með vatni. Það er alveg
eins og á öðrum börnum og það
kom mér kannski mest á óvart, að
hárið er aldrei óhreint eða vond
lykt af því. Það verður aldrei feitt
eða fitugt og er á allan hátt eðli-
legt.“ Hún kveðst hafa heyrt um
fólk sem hafi ekki þvegið hár
barna sinna með sjampói, en hún
hafi ekki haft neinar sérstakar
fyrirmyndir að þessu leyti. Til-
tölulega fáir viti að þau nota ekki
sjampó á drenginn, fyrir utan
nánustu fjölskyldu og vini, og hún
hafi ekki orðið vör við að fólk
sýni sérstaka undrun þó svo að
málið beri á góma.
Morgunblaðið/Golli
Erla Friðriksdóttir segir hárið á
syni sfnum, Friðriki Erni, mjúkt
og fallegt þó svo að það sé að-
eins þvegið með vatni.
„Það er kannski helst eldri
kynslóðin sem sýnir einhver við-
brögð, en flestir aðrir eru ósköp
stófskir yfir þessu, enda ekki
ástæða til annars. Enn sem komið
er finnst mér ónauðsynlegt að
nota sjampó á hárið á honum en
ég útiloka þó ekki að sá dagur
renni upp og þyki mér ástæða til
mun ég að sjálfsögðu nota
sjampó," segir hún. Þó svo að þau
hjónin noti sjálf sjampó og sápu
eftir sem áður kveðst Erla þó
hafa heldur dregið úr sjampó-
notkun eftir að Friðrik Örn fædd-
ist. „Áður fyrr þvoði ég það dag-
lega með sjampói, jafnvel tvisvar
á dag, og fannst það oft orðið
skítugt á kvöldin þrátt fyrir hafa
þvegið það um morguninn. Ég
held að að mörgu leyti sé mikil
sápu- og sjampónotkun óþörf og
það sé meiri hætta á að hárið
verði þurrt og leiðinlegt ef þessi
efni eru notuð í óhófi. Ef fólk
byrjar ekki á að nota sjampó virð-
ist það ónauðsynlegt, en ef fólk
venur sig á sjampóið er erfiðara
að Iosa sig við það,“ segir Erla.
Morgunblaðið/Ami Sæberg
Skjáglýja hrjáir margan tölvunotandann.
að kvikmynda vöxt plantna og ferlið
þegar blóm springa út. Hann var að
þessu í kjallara og skildi ekki hversu
illa gekk að fá graskerssprota til
þess að spíra undir flórisent-ljósi.
Þegar ein peran bilaði greip hann af
handahófi peru með útfjólubláum
geislum og það var eins og við mann-
inn mælt; sprotamir tóku að spíra.“
Dagsbirta dregur úr
framleíðslu melatóníns
í kjölfar þessa hóf Ott skipulagðar
rannsóknir á samsetningu ljóss og
áhrifum þess á dýr og plöntur. „Árið
1973 var hann orðinn nógu öruggur
með tilgátu
sína til þess
að láta gera
óháða tilraun
í barnaskóla
í Sarasota í
Flórída.
Tveir bekkir
tíu ára barna
tóku þátt í
rannsókn-
inni, annar
eyddi dögun-
um í litrófs-
Ijósi en hinn
ekki. Utkom-
an varð sú að
strax eftir
eitin tnánuð
sýndi fyrri
hópurinn betri einbeitingu, hegðun
og námsárangur og í lok rannsókn-
arinnar voru einkunnir hópsins mun
betri en hins hópsins og jafnvel
tannskemmdir bamanna minnk-
uðu,“ segir Sigurbjörn og útskýrir
að dagsljós örvi framleiðslu hor-
mónsins D3 sem líkaminn noti til
þess að hámarka kalknýtingu. „Af
þessum sökum dró úr tannskemmd-
um barnanna, en mesta athygli
vöktu þó breytingarnar á líðan og
hegðun. Það er enda vitað að mela-
tónin, efnið sem hjálpar okkur að
slaka á og sofna, er framleitt í
myrkri. Við finnum það hér á íslandi
hvað veturinn er okkur oft þungur,
enda er dagsbirta það eina sem
dregur úr framleiðslu melatóníns.
Og upptaka dagsbirtunnar er í gegn-
um augun en ekki húðina, eins og
lengi var haldið,“ segir hann og
kveður uppfinningamanninn Ott
hafa áttað sig á þessu fyrir aðra
skemmtilega tilviljun. „Hann var
staddur í Flórída vegna liðagigtar en
fann ekki batamerki fyrr en einn
daginn að sólgleraugun hans brotn-
uðu. Þá áttaði hann sig á því að með
gleraugunum hafði hann í raun hald-
ið frá sér sólargeislunum sem áttu
að lækna hann. Ljósið verður að ber-
ast inn um augun svo af því sé gagn.“
Eyðum sífellt meiri
tíma innandyra
Ott gaf út bækur um uppgötvanir
sínar á 9. áratugnum og er eftimafn
hans nú notað í vörumerki litrófs-
ljósaframleiðenda undir einkaleyfi.
Um virkni ljósanna segir Kenneth
Ceder, forstjóri OTT bioLIGHT
SYSTEMS Inc.;
„Þeir sem þjást af skammdegis-
þunglyndi eru ekki þeir einu sem
geta grætt á jákvæðum áhrifum
ljósameðferðar. Sjúkdómar af völd-
um skorts á ljósi hafa aukist þar sem
við eyðum sífellt meiri tíma innan-
dyra, fjarri náttúrulegu umhverfi
undir berum himni.
Náttúruleg Ijósnæring með
litrófsljósameðferð getur stuðlað að
því að lina áhrif fyrirtíðaspennu,
laga psoriasis, vöðvakrampa og
augnaverk og höfuðverk tölvunot-
enda. Vellíðunartilfinningin sem
hlýst af ljósameðferðinni gæti einng
verið kærkomin sjúklingum sem
bundnir eru heima við.“ Ceder bend-
ir einnig á að „innrás skjánna
þriggjá1 í líf nútímamannsins taki sí-
aukinn toll af heilsu hans, en skjáirn-
ir þrír eru bíótjaldið, sjónvarpið og
tölvan.
Á heimasíðu fyrirtækisins er tekið
fram að upplýsingamar á síðunum
séu úr þekkingarsjóði fólks sem að
mestu leyti sé ekki læknisfræðilega
menntað. „Þótt upplýsingarnar séu
gagnlegar má ekki líta á þær sem
læknisráð eða ígildi læknisráðs,"
segir á síðunni þar sem íyrirtækið
firrir sig einnig ábyrgð á „óhagstæð-
um áhrifum“ af ljósunum, ef einhver
skyldu vera.
Sögum fer þó ekki af skaðsemi
ljósanna og er í kjölfarið birtur listi
yfir tryggingafélög sem sögð eru
viðurkenna meðferð sjúklinga í
OTT-ljósum.
Var Edison litblindur?
„Sjálfur vinn ég við tölvu og hætti
að finna fyrir augnverkjum þegar ég
prófaði OTT-ljósið,“ segir Sigur-
björn sem kynntist ljósunum í
Bandaríkjunum og kynnir þau nú á
vefsíðunni www.ljoslifandi.is. „Áhrif-
in á blómin mín voru líka ótvíræð,
þau fóru bókstaflega að blómstra
undir ljósunum og á þeim hefur blað
ekki gulnað frá því við kveiktum á
perunni," segir hann og bætir því við
að japönsk planta í húsi vinar síns í
Kópavogi hafi sýnt greinileg styrk-
leikamerki frá í desember undir
OTT-ljósi, en hafi áður aðeins þreyj-
að þorrann með herkjum.
„Þegar Edison fann upp ljósaper-
una gaf hann augljóslega ekki gaum
að samsetningu Ijóssins eða litrófi
þess. Annaðhvort hefur hann verið
litblindur, eða þá að hann hefur ver-
ið svo feginn að ljósið kviknaði, að
samsetningin hafi verið aukaatriði,"
segir Sigurbjöm kankvís og dregur
fram súlurit til þess að lýsa betur
ljósinu sem berst frá OTT-perunum.
„Þarna kemur fram hversu líkt lit-
rófsljósið er dagsljósi að samsetn-
ingu, miðað við köld flórisentljós og
venjuleg lampaljós. „Það er auðvitað
litrófsperan sem er aðalatriðið, ekki
lampinn sjálfur. Þótt hún kosti sitt
ber að geta þess að endingartíminn
er tíu sinnum meiri en í venjulegum
perum og virknin fjölþættari en við
eigum að venjast," segir Sigurbjörn.
Að svo mæltu teygir hann sig í rof-
ann á OTT-lampanum yfir skrifborð-
inu sínu og fullyrðir að hann verði
fyrir vikið betur upplýstur í tvöfaldri
merkingu.