Morgunblaðið - 01.11.2000, Blaðsíða 6

6 B MIÐVIKUDAGUR 1. NÓVEMBER 2000
MARKAÐIR
MORGUNBLAÐIÐ
Um fiskmarkaðina þrjá hér syðra fóru alls 70,5 tonn af þorski í
síðustu viku. Um Fiskmarkaðinn hf. í Hafnarfirði fóru 4,4 tonn
og meðalverðið var 165,70 kr./kg., um Faxamarkað fóru 31,7 tonn
á 177,25 kr./kg og um Fiskmarkað Suðúrnesja fóru 34,4 tonn á
135,49 kr./kg. Af karfa voru seld 39,7 tonn. Ekkert var selt í
* Hafnarfirði í vikunni, en 2,7 tonn á Faxamarkaði á 56,17 kr/kg og á
Fiskmarkaði Suðurnesja 37,0 tonn á 58,80 kr./kg.
Af ufsa voru seld 8,4 tonn. í Hafnarfirði á 58,00 kr./kg (0,81), á
Faxamarkaði á 60,15 kr./kg (5,21), en á 59,00 kr./kg (2,41) á
Fiskmarkaði Suðurnesja.
Af ýsu voru alls seld 59,1 tonn. Á Fiskmarkaðnum hf. í Hafnarfirði
á 152,05 kr./kg (4,0 tonn), á Faxamarkaði á 141,47 krikg (35,81) og
á 150,48 kr./kg (19,41) að meðaltali á Fiskmarkaði Suðurnesja.
38.vl39.vl40.viyvT42.vT43.vl
Karfi
Kr./kg
80
Okt.
Ufsi
KrJkg
60
38.vl 39.vl40.v]41.vl42TrÍ43rTl2lT
Þorskur mmmmm Karfi«a*a> Ufsi Vsa■'mmmm Skarkoli**
Alls voru seld 37,6 tonn á fiskmarkaði í Bremerhafen fyrstu 3 daga síðustu
viku. Þar af voru seld 31,6 tonn af karfa á 154,81 krAg að meðaltali
Alls voru seld
618,5tonn af fiski
á fiskmörkuðum í
Grimsby í 43. viku.
Meðalverð á þorski
var 269,91 kr./kg,
234,06 kr./kg á ýsu
og 227,74 kr./kg á
kola. Fiskverðvar
sem hér segir...
Rskverð
Þorskur krikg
Stór 342
Meðal 278
Lftill 190
Ýsa
Stór 266
Meðal 234
Lítil 202
Koll
Stór
Meðal Lítiil 228
I
Markaðsöflin ráða æ meira
um þróun sj ávarútvegsins
Á NÆSTU
o • sji * / • / /1 • tveimur árum
Svipuð þroun 1 sjavarutvegi fer &am mika
og öðrum matvælaiðnaði
legu sjávarútvegsstefnu Evrópusambandsríkjanna en líklegt er, að önnur öfl
muni hafa meiri áhrif á þróun sjávarútvegsins á næstunni. Þá er átt við mark-
aðsöflin en þau hafa æ meiri áhrif á iðnaðinn, jafnt veiðar sem vinnslu.
Aukin alþjóðavæðing, áhyggjur
neytenda af öryggi matvæla og um-
'hverfismál eru meðal þess, sem
kyndir undir þessum breytingum.
Eins og í öðrum greinum í matvæla-
iðnaði er mikið um, að fyrirtæki
sameinist þannig að þau hafi allt á
einni hendi, veiðar, vinnslu og sölu,
og þótt þessi þróun sé tiltöluiega ný
í sjávarútveginum er jafnvíst, að
hún á eftir að verða ráðandi innan
hans á komandi árum.
Sveiflukennt framboð
mesta vandamálið
Mestu erfiðleikar vinnslunnar
víða í Evrópusambandsríkjunum, til
dæmis í Bretlandi, eru miklar
sveiflur í fiskframboði. Stundum
berst mikið að landi á skömmum
tíma, kannski í tvær eða þrjár vik-
ur, en síðan næstum ekkert í jafn-
langan tíma. I einn tíma hafa menn
ekki undan að vinna aflann en í ann-
an er auðvitað um hreinan taprekst-
ur að ræða. Tekjustreymið er því
ýmist í ökkla eða eyra og þótt öflug-
ustu og best reknu fyrirtækin nái
kannski endum saman gera önnur
það ekki. Ástæðumar eru eins og
fyrr segir sveiflukennt framboð,
engar upplýsingar um líklegt fram-
boð á næstu vikum eða mánuðum og
'síðan fiskverðið, sem hefur hækkað
um 50-60% á minna en tveimur ár-
um.
Bresku Seafish-samtökin, sem
fjalla um flest það, sem lýtur að
breskum sjávarútvegi, létu nýlega
frá sér fara mikla skýrslu um þá
þróun, sem átt hefur sér stað á
markaðnum. Þar eru meðal annars
skoðaðar landanir breskra skipa og
samkeppnisstaða þeirra gagnvart
útlendum fiskiskipum; innílutningur
og útflutningur; eftirspumin innan-
lands; afstaða neytenda og þróunin
hjá smásölum og mötuneytum.
Ferski fiskurinn er innfluttur
Sérstök athygli er vakin á því
hvað lítið er um ferskan, breskan
fisk í stórverslununum en hlutur
þeirra í smásölunni eykst ár frá ári.
Sem dæmi er nefnt, að 1996 hefðu
Bretar sjálfir getað annað 78% af
spurninni eftir ferskum þorski en í
stórverslununum var hlutfallið að-
eins 28%. Þá voru 80% af ferskri
ýsu í verslununum erlend.
Hvað sem þessu líður er ljóst, að
breskir sjómenn geta ekki annað
nema hluta af heildarspurninni eftir
þorski, ýsu og skarkola. Áætlað hef-
ur verið, að hlutur breska sjávar-
útvegsins að þessu leyti sé aðeins
36% og því augljóst, að vinnslan er
mjög háð fiskinnflutningi.
Breskur sjávarútvegur
á tímamótum
í Seafish-skýrslunni segir, að
fjölgun stórverslana og mötuneyta
eigi mikinn þátt í breyttum neyslu-
venjum. Áherslan er nú á tilbúna
rétti, sem fljótlegt er að matbúa, og
krafa verslunarinnar til framleið-
enda er, að framboðið sé jafnt og
öruggt og verðið samkeppnisfært.
Hins vegar er skemmst frá því að
segja, að við þessar kröfur hefur
breski sjávarútvegurinn ekki ráðið
og þess vegna sækir erlenda varan
fram á öllum sviðum. I skýrslunni
segir, að breski sjávarútvegurinn
verði nú að svara því hvort hann vill
berjast við erlenda framboðið og
reyna að auka sinn hlut í stórmörk-
uðunum eða hvort skynsamlegra sé
að treysta stöðuna á öðrum mörkuð-
um innanlands.
Stórmarkaðimir kaupa erlendu
vöruna í því skyni að tryggja öruggt
framboð en auk þess kaupa þeir
flestir eitthvað á innlendu uppboðs-
mörkuðunum. Það verður þó æ al-
gengara, að þeir sneiði hjá þeim og
semji beint við sjómenn og vinnsl-
una. Líta samtök sjómanna þá þró-
un óhýru auga en geta lítið við hana
ráðið.
Siglt undir Tesco-fána
Stórverslanimar Asda og Tesco
hafa gert þetta og síðamefnda fyrir-
tækið frá því í október fyrir tveimur
ámm. Á síðasta ári vom sjö skip að
veiðum undir Tesco-fánanum og til
stendur að fjölga þeim í 30. Fyrir-
komulagið er þannig, að Tesco
ábyrgist kaup á 95-100% af aflan-
um.
Um þessi mál hefur verið fjallað
nokkuð á breska þinginu og í grein-
argerð frá Tesco segir meðal annars
um kosti þessa fyrirkomulags:
★ Það stuðlar að betra og ömggara
framboði og eykur samráð milli sjó-
manna og vinnslunnar. Það tryggir
betur en áður, að unnt sé að verða
við óskum neytenda.
★ Það eykur möguleika Tesco á að
útvega viðskiptavinum sínum góða
vöm og styttir tímann, sem líður á
milli þess, að fiskurinn er veiddur
og þar til hann er kominn í verslun-
ina.
★ Það tryggir sjómönnum öraggan
markað fyrir aflann og þeir vita bet-
ur en áður eftir hvaða fiski er ósk-
að.
★ Aukið samráð milli aðila stuðlar
að betra skipulagi á öllum sviðum.
Vegna þessa fyrirkomulags getur
Tesco nú boðið neytendum í ein-
stökum héraðum upp á fisk, sem
þar er veiddur, og er hann þá
merktur þannig. Hefur það mælst
vel fyrir en almennt er það skoðun
forráðamanna Tesco, að breski sjáv-
arútvegurinn verði að taka sér tak
og fara að hafa hagsmuni neyta-
ndans að leiðarljósi en ekki bara
hagsmuni þeirra sem veiða fiskinn.
„Breski sjávarútvegurinn er hluti
af iðnaði sem verður æ alþjóðlegri
með ári hverju og í því Ijósi verður
að skoða framtíð hans.“

Líkur á samningi
LÍKUR á fískvciðisamningi milli Evrópusambandsins og Marokkó
hafa nú aukizt verulega eftir pattstöðu í nærri ár. Samningurinn er
Evrópusambandinu afar mikilvægur, enda hafa meira en 600 skip
ESB-landanna, einkum frá Spáni og Portúgal, byggt afkomu sína á
veiðum innan lögsögu Marokkó.
Það var Mohammed kóngur Marokkó, sem blés nýju lífí í samn-
ingaviðræðurnar, en Marokkómenn munu síðar kynna raótaðar til-
lögur um samninginn. Evrópusambandið hefúr veitt mikið af físki á
þessum slóðum og greitt fyrir verulegar Qárhæðir. Marokkómenn
hafa engu að síður haft miklar áhyggjur af ofveiði, en hafa jafnframt
viljað byggja upp eigin sjávarútveg, bæði veiðar og vinnslu í landi.
Þeir hafa því viljað að ákveðnum hluta aflans væri landað í Marokkó
og sjómenn þaðan fengju þjálfun um borð í skipum ESB.
Úthafskarfaafli á Reykjaneshrygg 1983-1999^tU
Búlg»ri« Kanada Elatland Fareyjar Frakkland Þýslnl. Granland ÍSLAND Japan Uttland titháen Worejur Pólland Portúgal Rússl.- Spinn Útralna ESB* j| SAMTAIS
1983 0 0 0 ö 0 155 0 0 0 0 0 0 0 60.079 0 0 0 60.234
1984 2.961 0 0 0 0 989 0 0 0 0 239 0 60.643 0 0 ,fíi° 64.832
1985 5.825 0 0 0 0 5.438 0 0 0 0 0 0 135 0 60.273 0 0 71.671
1986 11.385 0 0 0 5 8.574 0 0 0 0 0 0 149 0 84.994 0 0 0 105.107
1987 12.270 0 0 362 382 7.023 0 0 0 0 0 0 25 0 71.469 0 0 0 91.169
1988 8.455 0 0 1.090 1.090 16.848 0 0 0 0 0 0 0 0 65.026 0 91.419
1989 4.546 • 0 0 226 226 6.797 0 3.816 0 0 0 112 0 22.720 o#Ef»o 0 38.217
1990 2.690 0 0 1.957 0 7.957 0 I 4.537 0 0 7.085 0 0 9.247 0 0 0 31.516
1991 0 0 0 571 115 571 o 8.783 0 0 0 6.198 0 0 9.289 0 0 0 24.956
1992 628 0 1.810 6.447 3.765 6.447 0 15.478 0 780 6.656 14.654 0 0 15.733 0 160 0 66.122
1993 3.216 0 6.365 17.498 7.121 17.498 0 22.908 0 6.803 7.899 14.518 0 0 24.165 0 160 0 113.123
1994 0 0 17.875 17.152 2.896 17.152 0 53.332 0 13.205 7.404 7.391 0 1.887 17.814 0 0 0 139.562
1995 0 602 421 18.900 5.239 18.900 156 30.543 1.146 5.002 0 6.551 0 5.125 42.182 4.555 3.185 0 123.846
1996 0 650 4.564 5.424 * * 5.282 49.948 415 897 0 4.304 0 * 45.748 * 0 19.073 131.823
1997 0 111 0 3.420 * * 3.586 37.516 31 0 0 2.285 662 * 35.136 * 0 15.991 88.435
1998 0 0 0 5.681 * * 3.439 45.004 0 652 0 758 25.787 * 15.234 96.586
1999 0 0 0 4.656 * * 4.269 43.094 0 0 0 4.171 o 13.821 o 17.855 87.866
• m ESB-ríkja §kU tunduisnlndur trá irtnu 188« •• Sovitrikln Ul 1991 m Rúsalaml frí 1992 Heimild: SjjvarfrétHr
Innflutningur á ferskum og
ísuðum fiski til Bretlands,
í janúar til júlí 2000
Frá: Tonn:
Islandi
Færeyjum
írlandi
Danmörku
Frakklandi
Öðrum ríkjum
SAMTALS 35.765 tonn
Bretar kaupa
mest héðan
HELDUR dró úr innflutningi Breta
á ísuðum og kældum fiski fyrstu 7
mánuði ársins. Þetta tímabil nam
innfiutningurinn um 35.800 tonn-
um, en var 39.300 tonn á sama tima
í fyrra. Langmest af þessum fiski
kaupa Bretar héðan frá Islandi,
13.300 tonn, sem er um þúsund
tonna aukning á þessu ári. Næst-
mest kemur frá Færeyjum, 6.150
tonn, sem er tæplega 2.000 tonna
samdráttur. Þá kaupa Bretar um
5.150 tonn af ferskum fiski frá ír-
landi, aðallega makrfl. Danmörk er
í fjórða sæti með 3.650 tonn, sem er
lítils háttar aukning, og loks koma
Frakkar með 2.000 tonn nú en þeir
voru með 6.000 tonn á sama tíma í
fyrra.

Innflutningur á frystum
fiski til Bretlands,
í janúar til júlí 2000
Frá:
Tonn:
Rússlandi
Noregi
íslandll—
Danmörku I
Færeyjum Iygl6.501
Kína[ffig5.335
Öðrum rikjum [
SAMTALS 1T6.382 tonn
BRETAR juku innflutning á freð-
fiski á fyrstu 7 mánuðum ársins. Nú
fluttu þeir inn 116.400 tonn að verð-
mæti um 260.000 milljónir punda en
á sama tíma í fyrra nam innflutn-
ingurinn 104.700 tonnum að verð-
mæti 221,5 milljónir punda. Mest af
frysta fiskinum kaupa Bretar af
Rússum, 26.400 tonn, og næstmest
af Norðmönnum, 25.600 tonn. Báð-
ar þessar þjúðir auka hlut sinn
nokkuð frá sama tímabili f fyrra.
fsland er í þriðja sæti með 16.200
tonn, sem er um 900 tonna sam-
dráttur frá árinu áður. Þá koma
Danir með 13.900 tonn og auka þeir
hlut sinn verulega, eða um 5.000
tonn. Af öðrum þjúðum má nefna
Færeyinga, Kínveija og Þjóðverja.