Alþýðublaðið - 04.04.1959, Blaðsíða 4

1»
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Gröndal, Gísli J. Ast-
þórsson og Helgi Sæmundsson (áb). Fulltrúi ritstjórnar: Sigvaldi Hjálmars-
eon. Fréttastjóri: Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
eon. Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902. Auglýsingasími: 14906. Afgrei'ðslu-
eimi: 14900. Aösetur: AlþýöuhúsiS. Prentsmiöja Alþýðubl. Hverúsg. 8—10.
'ar
Á ÍSLAND að vera hlutlaust?
Þessari mikilvægu spurningu var í eina tfð
' sjálfsvarað, þegar ekki varð komizt út hingað i'rá
' 'næstu löndurn nema með siglingu yfir þúsund
mí'lna sjó. Fjarlægðin éin gerði hlutleysisyfirlýs-
inguna frá 1918 óumdeila.
Nú er fjarlægðin úr sögunni. Flugvélin hefur
minnkað vegalengd til annara landa í nokkurra
klukkustunda ferð. Tæknin hefur fært ísland 1
þjóðbraut og hjá þeirri staðreynd getur íslenzka
þjóðin ekki komizt. Hernaðarleg þýðing landsins
er meiri en nokkru sinni, jafnvel þótt hægt sé að
skjóta eldflaugum umhverfis hálfan hnöttinn. Við-
komur hinna stærstu farþegaflugvéla sanna þetta;
,'kafbátafloti Sovétríkjanna í Norðurhöíum sannar
það einnig og svo gera ferðir amerísku kjarnorku-
'kafbátanna undir póiarísinn.
Afleiðingin af þessari óumdeilanlegu hern-
aðarlegu þýðingu íslands er sú, að það er með
ölíu óliugsandi, að landið verði láíið afskipta-
laust, ef til heimsstyrjaldar dregur. Sé landið
óvarið í þessari aðstöðu, munu styrjald-
1 araðilar heyja kapphlaup til að ná því á sitt vald,
• og slíkt kapphlaup gæti leitt til átaka um land-
ið og hörmulegra örlaga fyrir þjóðina.
Sviss og Svíþjóð hafa þá landfræðilegu að-
stöðu, að styrjaldaraðilar mundu líklega láta þau
afskiptalaus, eins og í siðustu heimsstyrjöld. Á því
' einu byggist hlutleysi þessara ríkja. Það væri að
4 stinga höfðinu í sandinn, ef íslendingar héldu, að
3 þeir gætu gert sér vonir um ölíkt.
Hlutlaust og varnarlaust ísland mundi bjóða
sig fram sem vígvöll í nýrri heimsstyrjöld. Þess
: vegna hafna ísiendingar hlutleysinu og taka í þess
stað þátt í samvinnu hinna frjálsu þjóða til að varð-
í veita friðinn og fyrírbyggja nýja heimsstyrjöld.
* Þetta verður aðeins gert með því að sýna afl á rnóti
afli til að fyrirbyggja, að árásaraðilar hreyfi sig í
áratug hefur þetta telcizt. Vonandi tekst það næstu
' áratugi og um langa framtíð.
Það eru fleiri rök fyrir því, að íslendingar
hafna hlutleysi. Þegar voldug öfl í heiminum
hreiða út einræði, ofbeldi og kúgun, hlekkja heil-
ar þjóðir, fótum troða frelsi einstaklinga og
kæfa hverja óháða rödd, getur enginn maður
verið hlutlaus. Slíkt er að styðja kúgarana.
Frjálsir, hugsandi menn hljóta að taka afstöðu
og sú afstaða gctur aðeins verið á einn veg: að
fylkja liði með öðrum frjálsum mönnum og
stöðva sókn ofbcldis og einræðis.
Þetta hefur íslenzka þjóðin gert. Yíirgnæfandi
meirihluti hennar vi‘11 standa með öðrum frjálsum
þjóðum og leggja fram á sína vísu skerf til barátt-
omnar fyrir frelsinu. Þetta munu íslendingar halda
J áfram að gera í þeirri einjLægu von, að styrjaldir
verði fyrirbyggðar og betri tímar séu framundan
fyrir hinar kúguðu þjóðir, sem þrá að endur-
heimta í friði frelsi sitt. i ,1 íljf
MARGIR munu sennilega
segja, að útlitið sé ekki sér-
lega uppörvandi: að lifa í
, skugga kjarnorku- og vetnis-
sprengjunnar, með stórkost-
leg vígbúnaðarútgjöld um ó-
fyrirsjáanlega framtíð til að
varðveita valdajafnvægið og
forða heiminum frá vitfirr-
ingu kjarnorkustyrjaldar. Er
þá engin ljósglæta framund-
an? Getum við ekki með
samningum tryggt okkur
betri og meira mannsæmandi
tilveru?
Að sjálfsögðú e.igum við áð
semja. Vesturveldin hafa allt
af verið fús til sarnninga, og
þau hafa alltaf samið, í von
urn að finna betri lausn á
‘vandamálunum, og Vestur-
veldin munu hér eftir se.m
hingað til verða fús til að
semja, meðan nokkur von er
til að ná einhverjum jákvæð-
um árangri. En einnig hér
verðum við að vera á verði,
sýna gætni og rasa ekki um
ráð fram. Við verðum að fara
skref fyrir skref með varúð
og raunsæi. Þó.tt tortryggnin
sé hyldjúp eftir ótal svik
Rússa, valdarán þeirra, van-
efndir, undirferli og bak-
jiiiiiiiiiiiiiUiiiiiiiiimiiiiiiiiMiiiimiiniimiiiiiiiHHiint
f CHRISTAN A. R. I
[ CHRISTANSEN ræðir j
I í þessari grein um i
i möguleikan á því að =
i varanlegur friður verði 1
[ tryggður mannkyninu. I
7 r
.iiiiimiiiiiiui 11111111111111111111111111111111111111111111111111 n
tjaldamakk, þá verðum við að
hafa hugfast, að ekki er til
nein töfraformúla, sem í einu
vetfangi leysi öll vandamál.
En við megum aldrei sofna á
verðinum, aldrei láta and-
stæðinginn komast aftan að
akkur.
Við verðum að vera ár-
vakrir og forsjálir frá byrj-
un, stíga eitt skref í einu,
tryggja okkur ábyrgð og
gagnkvæman afslátt, þegar
það er naúðsynlegt. Þetta get-
ur verið tímafrekt, og það
krefst mikillar og umhvggju-
samlegrar vinnu að byggja
upp á ný gagnkvæmt traust
þjóða á milli, eftir allt sem
gerzt hefur, en það er ekki
til neinn gagnvegur til ör-
yggis. Meginerfiðleikinn er
einmitt sá, að við berum ekki
— og getum ekki borið —■
traust til hins aðilans. Það er
einmitt þessi skortur á
trausti, þessi gagngerða ó-
vissa, sem skapað hefur á-
standið eins og það er, knúið
fram Atlantshafsbandalagið
og vígbúnaðinn vestan járn-
tjalds. Við höfum verið hrædd
ir, og við erum hræddir. Við
getum ekki allt í einu varp-
að frá okkur ótúanum og fyllzt
trúnaðartrausti aftur, aðeins
vegna þess að hinn aðilinn
brosir ísmeygilega og biður
um vináttu okkar. Við getum
ekki trevst orðunum einum.
Það er alltof mikið í húfi til
bess. Við verðum að sjá at-
hafnir. Það sem í húfi er fyr-
i.r okkur er frelsi, sjálfstæði,
manngildi okkar, já. gervöll
tilvera okkar sem þjóðar.
FRIÐSAMLEG SAMBÚÐ
OG AFNÁM STALÍN-
ISMANS.
Margir eru þeirrar skoð-
unar, að við eigum að vera
d.iarfari, leggja meira í hættú,
sýna meira traust, og þeir
bsnda á breytinguna, sem orð
ið hefur á stefnu Rússa eftir
Framhald á 10. síðu.

iw
llilllg§§;

t Hi
■
•í *'

•'DL' Á

x;?-■ ;

KORTIÐ til vinstri sýnir,
livernig kommúnisminn og
herir Sovétríkjanna flæddu
vestur yfir Evrópu í sta’íðs-
lok. Einir allra stórvelda
gerðu Rússar landvinninga
í styrjöldinni. Þeir innlim-
uðu landsvæði, sem er sex
sinnum stærra en ísland og
hefur 24 milljónir íbúa. —
Þar voru margar, sjálfstæð-
ar smáþjóöir, Eistar, Lettar
og Lithaugalandsmenn. Þar
voru Finnar, Pólverjar og
Rúmenar. Við þetta bætast
leppríkin, þar sem lítið brot
þjóðarinnar, sem fylgir
kommúnistum, hefur feng-
ið öll völd í sk jóli raúða hers
ins.
Allt þetta gerðu Rússar
gráir fyrir járnum á sama
tíma, sem lýðræðisríkin af-
vopnuðust eftir styrjöldina
í trausti þess, að Sameinuðu
þjóðirnar mundu tryggja
heimsfriðinn. En það dugði
ekki til. Þegar Tékkóslóvak
ía var kúguð og Rússar
reyndu að liremma Vestur-
Berlín, var nóg komið. Hin-
ar frjálsu þjóðir gripu til
eina ráðsins, sem Rússar
skildu: að byggja upp jafn-
mikinn herstyrk og þeir til
að þeir hikuðu við frekari
útþenslu. Þetta hefur dugað.
í áratug liefur sókn Rússa
vestur um Evrópu verið
stöðvuð.
4 4. apríl 1959 — Alþýðublaðið