Alþýðublaðið - 23.05.1959, Qupperneq 5

ÞEGAR vinstristjórnin var
fallin í byrjun desember,
blöstu við'i alvarlegir erfiðleik
ar á myndun nýrrar stjórnar.
Kjarni vandans var sá, að
Sjálfstæðismienn Og Frami-
sóknarmenn höfðu æst sig upp
í siíkan fjandskap hvorix í'
hinna garð, að ekki þýddi að
tala um þátttöku beggja í
sama ráðuneyti. Kommúnist-
ar reikiXðu meS þessu og
drógu af þá ályktun, að stjórn
yrði ekki mynduð án þeirra.
Þess vegna felldu þeir stjórn
Hermainns í gálausri vissu
þess, að þeir yrðu með í nýrri
stjórn.
Ólafi Tliors var nú sem for-
manni stærsta þingflokksins
falið að reyna stjórnarmynd-
un. Hann gerði nákvæmlega
það, sem kQjmnúnistar höfðu
reiknað með, og hóf viðræður
við þá. og Alþýðuflokkinn.
Drógust þær viðræður nokk-
uð, unz Ólafur lagði fram
drög að stefnuskrá nýrrar
stjórnar. Kommúnistar litu á
þetta sem fyrstu tiliögu Ólafs
og mundi nú byrjað a>ð ræða í
alvöru í annarri lotu og tekið
að semja, og sögðu nei.
Ólafur hefði vafal'aust verið
reiðubúinn að mynda stjórn
m>eð vinum sínum kommún-
istum. En hann >er engan veg
inn einráður í sínum flokki,
og möi’gum Sjálfstæðismönn-
um féll allur ketill í eld1, er
þeir. sáu að Ólafi var alvara
um þetta. Varð nú uppþot
mdkíð innan flokksins’ og sá
Óláfur, að liann mundi aidrei
fi 111111 i 11111111111 i l i 1111111111111 (1111111 i 11E1111111 i 1111111111111 r
c u
| * VIÐTALI við banda- f
| ríska blaðið Washington Star i
| segir eldflaugnasérfræðing- I
| urinn Krafft A. Ehricke við \
= Convair-verksmiðjurnar í 1
| Bandaríkjunum, að hann |
| geri ráð fyrir því, að eftir 1
| um það bil öld verði menn |
| farnir að rannsaka fjarlægar |
1 stjörnur.
| Telur hann sennilegt, að |
| þá verði komin eins konar |
| vísindamannanýlenda á 1
| tugnlinu og þar fari fram áð- f
| alstjörnurannsóknir stjarn- |
| fræðinga. Auk þess heldur |
| hann því fram, að það verði |
| „umferðamiðstöð“ og þaðan 1
| verði stjórnað umferð geim- s
1 farartækja, sem ferðast langt |
| út í geiminn, síðast á 20. öld. |
| Ehricke telur sennilegt, að |
| eftir aðeins sex til níu ár |
I muni fyrstu mennirnir lenda |
| á tunglinu. Og innan 15 ára |
| telur hann, að menn muni |
I hafa náð góðri „fótfestu“ á |
| tunglinu. Fyrstu tilraunir til |
| þess að nema land á Marz og |
| Venus spáir hann að verði |
| gerðar kringum árið 2 000. |
geta leitt flokkinn út á þá
braut, sem hann var að kanna.
Haxj.n notáði því fyrstú neitun
kommúmsta til að losna úr
klípunni Og sap.ði tilraunum
sínum lbkið án árangurs. Þar
með höfðu kommúitistar beð-
ið fyrsta áfallið á jólaföst-
unni.
Nú var Emil Jónssyni falin
stjórnarmyndun og augljóst
af fyrirmælum til hans, að
hann hafði umboð til hvors
semi var, mynd,unar -meiri-
hluta- eða minnihlutastjórnar.
Var sýnilegjj, að ýmisir nýir
möguleikar voru að opnast,
en fyrirfram hugsaðar leiðir,
ýmissa að hVkast. Allir flokk-
ar hugsuðu nú ráð sitt sem
skjótast. .
* TAKMARK FRAM-
* SÓKNARMANNÁ
Framsóknarmenn höfðu að
nafninu til verið með í við-
ræðum um stjórnarmyndun
Ólafs, en voru þó raunveru-
lega utangátta. Nú höfðu þau
tdðindi gerzt suður á Kefla-
víkuríluf>velli, sem 'höfðu
megináhrif á viðhorf Fram-
isóknarmanna, að hafin var
rannsókn á starfsemj Olíufé-
lagsins og HÍS á flugvellinu-
um. Mundu forustumenn
F'ramsóknar vel fyrri olíumál
og voru alvárlega skelkaðir
við fleiri slík skakkaföll. Eina
leiðin til að bjarga flokknum
frá þessum hörrhiungum var
myndun ríkisstjórnar, þar sem
Fraimsóknar'maður færi með
utanríkismál og gæti stöðvað
rannsóknina á flugvellinhm.
Þetta gat orðið á tvennan
ihátt: 1) Með því að Emil Jóns-
son endurekti vinstristjórn-
ina. Ef Alþýðuflokksmaður
yrði þar forsætisráðherra,
ih'lyti utanríkisráðherrasætið
eftir venjulegum reglum að
falla Framsókn í si|aut. 2)
Með því að mynda þjóðstjórn
allra fllokka. Þá mundi stærsti .
þing'f lokkurinn, Sjálfstæði s-
m>enn, fara með forustu ráðu-
neytisins, næststærsti þing-
flokkurinn fá utanríkismálin,
en það er Framsókn. Land-
helgismálíð var n'otað sém
tylliá'Stæða fyrir þessari hug-
mynd, >en í rauninni vissi
Framsókn vel, að íslandi varð
mest gagn gert ú>t á við í því
máli m>eð því að koma komrn-
únistum úr stjórji, en ekki
m>eð miyndun nýrrar stjórnar,
semi þeir sætu í.
Framsókn byrjaði á því að
reyna fyrri möguleikann, sam
þykkti hann á þingflokksfundi
— en Hermann og Eysteinn
gengu fyrir Emil.
* KOMMÚNISTAR
+ VERÐA SKELKAÐIR.
Meðan þetta gerðist v.ar ó-
rótt mjög í fundarherbergi Al-
þýðubaindalagsins í þinghús-
inu. Hið fullkom>na traust Ein
ars Olgeirssonar á því, að hann
kæmist í stjórn með Ólafi
Thors og gaeti Þar með náð sér
niðri á Finnboga Rút og Hanni
foal, hafði brugðizt. Úr því að
Alþýðuflokksmaiyii hafði ver-
ið falin stjórnarmyndun, var
vonlítið fyrir kommiúnista að
komiast upp mieð neitt valda-
brask. Þetta var ekki eins og
að semja við Hermann eða
| Víða í stórborgum eru uniferðarvamlræði slík, að reynt \
| >er að> forðast Vegarmót með því að hleypa götunum \
| hverri upp fyrir aðra. Þar sem mest er umferðin eru \
| slíkar vegamótabrýr stundum í mörgum hæðum. Hér á i
| myndinni eru t. d. vegarmót í fjórum hæðum. Þetta er \
| í Los Angeles í Kalil'orníu.. en þar fer mest öll umferðin i
| fram með einkabifreiðum. Þar eru svo margar bifreiðir, i
| að hæet er að setia alla íbúa borgarinnar í bíla, og mundu =
| vera tveir í sumum en aðéins einn í öðrum, ef allar bif- i
| reiðir væru notaðar í einu. |
5 E
iiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiitiimiiimiiiiiiiiuiiiimrjfe
Bréf
r * •
I
Ólaf á bak við jöldin. Nú voru
góð ráð dýr, því kommúnistar
ætluðu sannarlega ekki að
hverfa úr ríkisstjórn, enda
Jagði Moskva á það höfuðá-
herzlu að þei / sætu áfram x
stólunum. Boðin,sem Brynjólf
ur, Kristinn og Ingi. R. höfðu
’ flutt að austan, voru ótví-
ræð.
í vandræðum sínum ákváðu
kommúnistar að beitai hinni
gömlu list sinni og gleypa of-
an í sig hvað, sem gleypa
þyrfti. Þeir ákváðu að ganga
inn á lausn efnahagsmála á
þann hátt, að almenningur
skyldi gefa eftir vísitölustig
og skrifuðu lista yfir ýmislegt
annað^ sem l^eir v'Adu gefa eft-
ir — ef Emil vildi aðeins end-
urvekja vinstristjórnina. S>vo
sendu þeir fulltrúa til Ernils.
+■ ÁLITSTAP SJÁLF-
STÆÐISMANNA.
Mikii vonhrigði ríktu í her-
foúðum Sjálfstæðismanna.
Þeir voru búnir að halda uppi
áráisumi á hina flokkana fyrir
samistarf við kommúnista, —
fyrir sukk og óreiðustjórn. —
Svo fékk formaður flokksins
tækifæri til að mynd'a stjórn,
taka málin að sér undir for-
ustu síns miHIa og volduga
flokks og lerða þjóðina til
betri véga. Hið eina, sem Ól"
afur kappinn gat gei't, þegar
á hólminn kom ,var að leita
sjálfur til kommúnista óg gef
ast svo upp við stjórnarmynd-
un án áranguís, Þetta var í
rauni’rnii háðuleg frammi-
staða. :
Ofan á þessi sáru vonbrigði
bárust Sjáifstæðismönnum nú
freg'nir af því, sem var að ger-
ast í herbúðum hinna flokk-
anna: að gérðar væru tilraun-
ir til að endurvekja vinstri-
stjórnina. Gleðin yfir falli
Hermanns hafði ,verið míkil,
en nú komu hræðilegir timb-
urmenn á eftir.
Þannig- var viðhorf þing-
flokkanna þriggja, þegar Emil
Jónsson tjfek að sér að kanna
líkur á stjórnarmyndun. Hélt
nú fundahöldum áfram í al*
þingishúsiíiu. Sátu> þingmenn
og aðrir ráðamenn í flokksher-
bergjum, supu á kafnbollum,
svældu tóbak og skeggræddu
horfurAar. Svio skutust sendi-
nefndir tvoggja og þriggja
manna á milli, laumulegir og
áhyggjufullir , menn. Það var
að renna xtpp fyrir sumum, að
komið væri í óefni fyrir þeim,
en einhversstaðar í pokahorni
óvænt lausn málanifa,.
★ VAL ■
if EMIiLS.
>Émii Jónsson átti í raun
réttri' ekki margra kosta völ.
Allar samsetningar með hæði
Framsóknarfl. og Sjálfstæð-
isflokknum voru fyrirfram ó-
hugsandi, þar, á meðal þjóð-
stjórnarhugrnyndin, sem raun
ar var lítið sem ekkert minnzt
á fyrr en eftirá, þegar Fram-
sókn hentaði að kalla það
stefnu sí-na. Endurvakning
vinstristjórnarinnar var einn-
ig fjarstæða, því stjórn Her-
manns hgfði hreinlega faUið
á því, að kommúnistar voru
ÝMISLEGT er nú, sem
bendir til vaxandi áhuga
manna fyrir stjörnunum og
lífi á þeim, og má þar til nefna
bók, sem út kom hér fyrir
nokkru og heitir Ferðin tii
stjarnanna, Segir í bók þess-
ari frá lifendum annarra
hnatta og- ýmsum samskiptum
ferðalangsins við þá, og hefði
mér þótt það allt geðfelldára,
ef höfundurinn hefði ekki lát-
ið hina lengra komnu íbúa
stjarnanna leggja meiri stund
á að-kunna ensku en íslenzku.
Bendir slíkt til óíslenzks hugs
unarháttar auk þess sem það
er þarna meira en ástæðu-
laust, þar sem það var íslend-
ingur, sem höfundur lætur þá
fyrst ná á sinn fund. Og þó
að svo eigi að heita, að þarna
sé á ferðinni „vísindaskáld-
skapur“, þá er ástæða til að
taka það fram, að ekki er þar
um að ræða vísindalega hugs-
un fyrst og fremst. Þannig er
það t.d. alveg óvísindalegt að
hugsa sér ferðalag á milli fjar
lægra sólkerfa með „fljúgandi
diskum“ eða öðrum sMkum
farartækjum, því að þær fjar-
lægðir verða aldrei farnar á
þann hátt. Hamfaraflutningur
er það eitt, sem þar getur kom
iS' til greina, svo sem raun-
verulega á sér líka stað við
dauða hvers einstaklings, og
er þar um að ræða kraft á
óíáanlegir ti] neinnat raun-
hæfra aðgerða í efnahagsmál-
um og ráku hreina Rússa-
stefnu í viðskipta- og lána-
málum. Að taka aftur upp
samninga við þá menn hefði
verið vitfirra. Þeir samningat
hefðu getað staðið til vots eins
og í fyrra og dýrt’íðin vaxið
með ofsahraða þóðinni til lífs-
hættulegs tjóns á meðan. Em-
il var of reyndur stjórnmála-
maður til að taka alvarlega
löðin tylliboð kommúnista á
elleftu stundu.
Þá blasti í raun réttri ekkert
Fframliald á 10. síðu).
hærra stigi en geislan seguls
og Ijóss. Og óvísindalegt er-
það einnig, sem þarna er ein-
hvers staðar haldið fram, atf"'"
Kristur, Búdda og fleiri trúair-
bragðahöfundar hafi ekki ver-
ið „jarðarmenn“, heldi'Uf-
komnir beint frá æðri stöð'um,
því að slíkt getur ekki hafa
átt sér stað um neinn, sejn
vaxinn . var hér af fóstri.
Krisíur og Búdda voru aud-
vitað tilorðnir og alveg eipa
jarðneskir og hverjir aöri*
jarðarbúar, enda alveg ástseða
laust að reyna að hefja þá
skör hærra en marga hina'-
ágætustu þekkingarfrömuíii
mannkynsins. Og enn er
gegn vísindalegri hugsun hjá
bókarhöfundi að tala um ó-
sýnilegar verur, því að sÚfeá-
er ekkert annað en dulræjxa,-
sem raunverulega er hvar-
vetna hið sama og hafa gefizJ
upp á því að skilja. Að leiía
út fyrir efnið eða hið jard-
neska og sýnilega, getur aldrei--
ieitt til raunverulegrar þek’ik—-
ingar á neinu, enda líka jaf.ni*-'
óþarft sem það er óvísinila-
legt.
Höfundur bókar þessara*-
tekur mörgum fram um þntfr'*
að binda ekki hugsun sína einr
uðgis við plánetur þessara#—
sólar, og er slíkt mikilsverk
eins og líka það að menn séu>
minntir á stjörnurnar. Fr»
skilningur hans á sjálfu itf-
inu hefði þurft að vera anna*
og meiri en sá, sem hann vix ð-
ist hafa öðlazt. Skilningu; tnn
á lífsambandinu á rnilli hnati-
anna og hinn raunveru'Jega
skilning á þróuninni er það, níS
munur hins æðra og hins ó~
æðra er allur falinn í mismun-
andi niðurskipan efnisejoA-
anna. Það er fullkomleiki cg
ófullkomleiki sambandanna,
sem gerir allan þann mtin,
sem í tilverunni á sét’ stað, eg
fyrr en Ixenn skilja það, munur
þeir ekki komast á leiðina
fram.
Þorsteinn JónsiiOik
á Úlfsstöfcn*.
Alþýðublaði®
23. xnaí 1959