Alþýðublaðið - 05.08.1959, Blaðsíða 10

MINNINGARORÐ:
Vilhjálmur Jónsson, FersfikSu
í DAG fer fram að Hall-
grímskirkju að Saurbæ á Hval-
fjarðarströnd, útför Yilhjálms
Jónssonar frá Ferstiklu, en
hann andaðist að Vífilsstöðum,
27. júlí s. 1. Ég, sem þetta rita,
kynntist Vilhjálmi stuttu eftir
að hann fluttist til Akraness,
en það mun hafa verið í kring-
um 1930. Við unnum sjá sama
atvinnurekanda árið 1933. Við
kynningu mína af Vilhjálmi,
kom í ljós, að hann var kapps-
fullur og ötull í starfi, og ekki
gefinn fyrir að vera eftirbátur
annarra í verkum sínum. Jafn-
framt því að verá skyldurækinn
og samvizkusamur, var hann
hinn kátasti félagi, léttur í
lund, kunni vel að segja frá at-
burðum, hnyttinn í tilsvörum,
og hafði glaðlegt svipmót. Þá
fyrir nokkrum árum, hafði Vil-
hjálmur kvænst Margréti Arn-
björgu Jóhannsdóttur frá Stóru
Borg í Vesturhópi. Þau hjón-
in höfðu eignast tvær dætur,
sem voru sólargeislar á hinu ný
stofnaða heimili þeirra á Akra-
nesi. En árið 1934 bar skugga
yfir líf Vilhjáls, hann veiktist,
og varð að fara í heilsuhælið á
Vífilsstöðum. Ári síðar veikt-
ist konan hans einnig, og lést
hún hinn 17. febrúar 1936. Hér
mátti því segja að örlögin hafi
farið ómjúkum höndum um
Vilhjálm. Eins og hér var ástatt
gat hann ekki veitt litlu telp-
unum sínum þá umönnun, sem
með þurfti, enn þar naut hann
góðrar konu, Jónu Þorbjargar
Jónsdóttur, uppeldissystir frú
Arnbjargar, sem annaðist litlu
stúlkurnar af mikilli umhyggju.
Vilhjálmur var búinn þeim
eiginleikum, að hann var ekki
á því, að láta veikindi eða ann-
að rnótlæti yfirbuga sig. Hann
bar ekki tilfinningar sínar á
torg, eða var með kvartanir
þó á bjátaði. Heldur var hann
hinn hugrakki maður, sem barð
ist ótrauður við erfiðleikana. —
Fyrstu árin sem Vilhjálmur
dvaldi á Vífilsstöðum, notaði
hann hvert tækifæri til að
auðga anda sinn. Hann las
margt góðra bóka, nam tungu-
mál með aðstoð útvarpsins, og
gerði sér far um að auka þekk
ingu sína á sem flestum svið-
um. Hann tók mikinn Þátt í fé-
lagslífi sjúklinga, var góður
skákmaður og oft sigursæll í
keppni vistmanna í þeirri
íþrótt.
Vilhjálmur var mikill starfs-
maður. Árið 1938 útskrifaðist
hann af hælinu, og fluttist aft-
ur til Akraness, og gerðist
starfsmaður hjá Akranesbæ, —
jafnframt rak hann verzlun þar
í bæ um nokkurt skeið. Síðan
flutti hann til Reykjavíkur, og
réðist í það fátækur að fjár-
munum, enn ríkur af viljafestu,
dugnaði og kjarki, að byggja í-
búðarhús og komst yfir þann
örðuga hjalla að eignast eigin
íbúð, þar sem hann ásamt síð-
ari konu sinni Guðrúnu Bj örns-
dóttir úr Reykjavík dvöldu um
skeið, ásamt ungri dóttur
þeirra.
En Vilhjálmur varð sem
margir þeirra sem veikst hafa
af berklum, að yfirgefa orustu-
völl hins daglega lífs, og leggja
leið sína aftur inn fyrir dyr
heilsuhælisins, því árið 1949
tók sjúkdómurinn sig upp á
nýjan'leik, og varð Vilhjálm-
ur að dvelja þar allangan tíma.
Að lokinni hælisvist 1 annað
sinn fluttist hann aftur ásamt
konu sinni til Akraness, og
dvöldu Þau þar og á Miðsandi
á Hvalfjarðarströnd, til ársins
1953. að Vilhjálmur varð enn
að fara á Vífilsstaði, og þar
dvaldi hann þar til yfir lauk. í
hinni síðustu dvöl sinni á hæl-
inu, haslað Vlhjálmur sér völl
á nýjum vettvangi, með því að
ráðast í að semja bækur, bæði
skáldsögur, — sögur fyrir börn,
og nú síðast mun hann hafa
unnið að ritverki sem bundið er
minningum hans um menn og
málefni m. a. frá æskustöðvum
sínum. Einmitt þessi starfsemi
í lífi Vilhjálms, frá Ferstiklu,
sýnir kjark hans og dugnað, —
þar sem hann eftir meira en
tveggja áratuga baráttu við erf-
brigði um varanlegan bata, —
iðan sjúkdóm, og margföld von-
ræðst í að ganga hina grýttu
leið rithöfundarins, og tekur að
semja skáldverk við erfið skil
yrði. Ég tel mig ekki dómbær-
an til að dæma. um verk Vil-
hjálms, en hef ég heyrt mér
fróðari menn segja, að hann
hafi verið vaxandi maður á þess
um nýja vettvangi.
Það má ráða af líkum, að
jafn vel gerður maður og Vil-
hjálmur var, hafi ekki setið að-
gerðarlaus hjá, þegar rætt var
um að berklasjúklingar hæfust
handa um stofnun félagsskap-
ar, til „að styðja sjúka til sjálfs-
bjargar“. Hann var meðal
þeirra mörgu ágætu manna, —
sem unnu að stofnun S.Í.B.S.,
og virkur þátttakandi allt til
dauðadags. Hann stofnaði
deild innan S.Í.B.S., á Akra-
nesi 1938, og var formaður
þeirrar deildar meðan hann
dvaldi þar. Mér er kunnugt um
að Vilhjálmur var í upphafi
mjög bjartsýnn um framtíðar-
starfsemi S.Í.B.5., og éghygg
að hann hafi í þeim efnum séð
vonir sínar rætast langt fram-
yfir það sem hann gat búizt
við, þó bjartsýnn væri. Því er
minningin um Vlhjálm frá Fer-
stklu bezt géymd með því að
mérki S.Í.B.S. sé alltaf hreint,
og falli ekki, heldur standi sem
tákn baráttunnar við berkla-
veikina, unz sigur er unninn, og
þessi mikli bölvaldur nær ekki
að leggja fólk að velli.
Með þessum, fátæklegu
kveðju- og minningarorðum
um Vilhjálm frá Ferstiklu, -—
sendi ég hinni ágætu konu hans
og dætrum og venslafólki inni-
legar samúðarkveðjur.
Guðm. Kristinn Ólafsson.
★ MENNTIR OG LISTIR ★
Kerala
Framhald af 4. síðu.
skrá og lýðræði Indlands and
spænis fyrstu erfiðu og flóknu
prófrauninni. En það er ekki
vafi á því, að verði ríkisstjórn
in við kröfu stjórnarandstöðu
flokkanna í Kerala, hefur for-
dæmi verið skapað. Það mun
hvetja alla andstöðuflokka í
náinni framtíð til að hefja á-
róður fyrir því, að koma frá
völdum löglega kjörnum rík-
isstjórnum í einstökum ríkj-
um Indlands — og jafnvel
öllu landinu. Er það þess virði
að taka slíka áhættu?
Kusum Nair.
NEW YORK Fílharmoníu-
hljómsveitin fer í hljómleika-
för í sumar til 21 borgar í Ev-
rópu og Mið-Austurlöndum.
Hljómsveitinni stjórnar Leon-
ard Bebnstein. Í fjórum þess-
ara borga hefur amerísk sin-
fóníuhljómsveit aldrei leikið,
þ. e. Turku, Baalbek, Santan-
der og Göteborg. Hljómsveit-
in hefur þriggja vikna við-
dvöl í Moskvu, en auk þess
léikur hún m. a. í Aþenu, Ber-
lín, Mílanó, Osló, Amsterdam,
París, Feneyjum og Kaíró.
B AN CROFT VERÐL AUNIN
1959, sem veitt eru árlega af
Kolumbíuháskóla fyrir bók-
menntaafrek á sviði amerískr
ar sagnfræði, utanríkismála
og alþjóðaskipta, hafa verið
veitt þeim Daniel J. Boorstin
fyrir bókina „The Americans:
The Colonial Experience“, og
Ernest Samuels fyrir „Henry
Adams: The Middle Years“.
Þetta eru með stærstu verð-
launum, sem veitt eru fyrir
sagnfræðiverk í Bandaríkjun-
um. Ernest Samuels hlaut auk
þess Francis Parkman-verð-
launin fyrir sama verk, en
þau eru veitt af félagi ame-
rískra sagnfræðinga. Samuels
er próféssor í ensku við
Northwestern háskóla í Ev-
anston J Illinoisfylki.
NÝLEGA var minnzt 75 ára
afmælis amerísku leiklistar-
akademíunnar í New York.
Margir frægir amerískir leik-
arar og leikstjórar hafa átt
sæti í akademíunni.
EDWARD Steichen, forstjóri
ljósmyndaleidar Museum of
Modern Art í New York, varð
áttræður fyrir fáum dögum.
Steichen varð frægur víða um
heim fyrir skipulagningu á
lj ósmyndasýningunni „Fjöl-
skylda þjóðanna“, sem einnig
hefur verið gefin út í bókar-
formi.
BREZKI rithöfundurinn Aldo-
us Huxley hlaut skáldsagna-
verðlaun amerísku lista- og
bókmenntaakademíunnar fyr-
ir 1959 — gullmedalíu og þús-
und dollara í peningum. Hux-
ley hefur skrifað margar
þekktar skáldsögur, ljóð og
ritgerðir. Hann býr nú í Kali-
forníu í Bandaríkjunum.
Akademían úthlutar þess-
um verðlaunum árlega í Ame-
ríku til skiptis fyrir skáld-
sögur, kveðskap, leikrit, mynd
list og höggmyndalist. Þann-
ig eru verðlaunin veitt aðeins
á fimm ára fresti fyrir skáld-
sögu. Meðal þeirra, sem þau
hafa hlotið, eru Ernest Hem-
ingway, Thomas Mann og
Theodore Dreiser.
ARKITEKTARNIR Walter
Gropius og Pietro Belluschi
hafa gert uppdrátt að 55 hæða
skýjakljúf í New York fyrir
fyrirtækið Emery Roth &
Sons. Hliðar hans verða átta
í stað fjögurra, eins og venja
er, og er tilgangurinn með
þessu sá, að draga úr þunga
hinnar geysimiklu byggingar.
Verður hún nefnd Grand
Central City.
UM ÞAÐ bil 600 bréf, skrifuð
af Theodore Dreiser á árun-
um frá 1897 til 1945, hafa ver-
ið gefin út í þremur bindum
hjá bókaforlaginu University
of Pennsylvania Press. Robert
H. Elias sá um útgáfuna. Bréf-
in fjalla aðallega um starfs-
og ritferil rithöfundarins.
ÍBÚAR borgarinnar Pittsburgh
í Bandaríkjunum halda nú í
ár hátíðlegt tveggja alda af-
mæli borgarinnar. Þess verð-
ur meðal annars minnzt með
sýningu á leikriti eftir Ker-
mit Hunter, „The Golden
Crucible11. Leikritið er sögu-
legs efnis og segir frá bygg-
ingu og þróun borgarinnar.
Tónlistina við það samdi
Cherokee-Indíáni, dr. Jack
Kilpatrick.
• •
í TILEFNI af því að öld er lið-
in frá fæðingu Victors Her-
berts, eins þekktasta óperettu-
og óperutónskálds Bandaríkj-
anna, hefur Þingbókasafnið í
Washington efnt til sýningar
á frumhandritum af verkum
þessa mikla tónskálds. Þá
hefur félag tónskálda, rithöf-
unda og útgefenda einnig
minnzt hans með hátíðlegri
athöfn við styttu tónskáldsins
í Central Park í New York-
borg.
AF HÉR um bil 2.000 sinfón-
íuhljómsveitum, sem starfa
nú í heiminum, eru 1.055 í
Bandaríkjunum, en árið 1920
voru þser undir hundrað.
S T A N L E Y
Skápasmellur og
skápahöldur
Þverskeraþjalir

BfYHJAVÍH
O r f
L* r •
j a í r
B r ý n i
H r í f u r

Borgarleikhús
Framhald af 5. síðu.
til uppgötvunar nýrra hæfi-
leika og krafta og betur við
hæfi hinnar sívaxandi höfuð-
borgar. Fleira mætti telja,
ótalmargt fleira, og það kem-
ur vonandi síðar fram.
Það er stórt orð, Hákot. En
við segjum það samt.
Nú byggjum við Borgar-
leikhúsið!
Holti, 27—28/7 1959.
ik
H.K.R.R.
'ú’
H.S.I.
Handknattleiksmeistaramót
íslands (kvenna) utanhúss fer
fram á íþróttasvæði Glímufé-
lagsins Ármanns dagana 22.—■
29. ágúst n. k. — Þátttöku ber
að tilkynna til Gunnars Jóns-
sonar c/o Matarbúðin, Lauga-
veg 42, fyrir 15. ágúst.
Glímufélagið Ármann.
INGDLF5 CAFE
Opnar daglega
kl. 8,30 árdegis.
ALMENNAR
VEITINGAR
allan daginn.
Ódýr og vistlegur
matsölustaður.
Reynið viðskíptin.
Inplfs-Caíé.
asalan
©g lelgao
Iræli f
Sími 19092 og 18966
Kynnið yður hið stóra úr
val sem við höfum af all*
konar bifreiðum.
Stórt og í’úmgott
sýningarsvæði.
Ingélfsslræli 9
og leigan “ “
Sími 19092 og 18966
Húselgéndur.
önnumst allskonar vatns-
og hitalagnir
HITAL AGNIB hl,
Símar 33712 — 35444.
LJésinóðursfaða
Starf bæjarljósmóður í Keflavík er hér með auglýst
laust til umsóknar. Umsóknir sendist skrifstofui
minni eigi síðar en 15. ágúst. Starfið véitist frá 15.
september n.k.
Keflavík, 31. júlí 1959
• BÆJARSTJÓRINN
10 5. ágúst 1959 — Alþýðublaðið