Alþýðublaðið - 10.01.1960, Blaðsíða 7

Útnesjakarl:
Sfefiil al úfrýminp
þorskins ¥ið Island

VINNU-
KONA
ÁRSINS
HÉR hafið þið vinnukonu
ársins (UNGFRÚ ÁRS-
INS er á forsíðu), frönsku
leikkonuna Pascale Petit.
Hún komst að þeirri nið-
urstöðu að frægðin og auð
legðin væri að eyðileggja
sál hennar og tók það til
bragðs að fórna hvoru-
Iveggja og leita hinnar
óþekkt vinnukona í París.
Myndin sýnir hana við
eldhússtörfin. (Takið eftir
hve hún er kát!), en því
er við söguna að bæta, að
hún er ekki allskostar
sönn, heldur LEIKUR hin
fagra Pascale samkvæm-
isstúlku, sem snýr sér að
þvottabalanum sér til sál-
arheilla.
sönnu lífshamingju sem
WMMMWMWWWWVWVWWWWWmW
NÚ LÍÐUR óðum að því að
Alþingi setjist á rökstóla og
mörg mikilsverð mál bíða nú
urlausnar. En eitt er það mál,
sem ég held að núverandi al-
þingismenn verði að gefa
gaum, vil ég segja ýmsum
málum fremur. Er það ofveið-
in á vetrarvertíðinni á got-
stöðvum okkar mesta nytja-
fisks, þorsksins.
Ég hef áður ritað í þetta
blað um þá hættu, sem nú
vofir yfir þjóðinni, ef við
höldum áfram jafn gengdar-
laust að eyðileggja stofninn,
eins og við gerum nú. Og
enginn hreyfir hönd eða fót
til að vinna á móti gereyð-
ingarstarfseminni.
S. 1. haust var gerð tilraun
til samvinnu meðal skipstjóra
hér' við SV-landið, að tak-
marka netafjölda í sjó. Sagt
hefur mér verið að engin sam
vinna hafi náðs't og aldrei
jafn almennir tilburðir til
netjaveiða og s. 1. vetrarver-
tíð. Bæði var það, að línu-
veiði hér við Suðurland var
lítið stunduð, enda erfið tíð
um aðallínuvertíðina, jan.-
febr. Sumir bátar stunduðu
eingöngu þorskanetjaveiðar,
fóru beint á netjaveiðarnar.
Aðrir stunduðu línuveiðar
fyrst á vertíðinrii, en hurfu
svo fljótlega til hetjaveið-
anna.
Netagirðingin byrjar aust-
ur við Hornafjörð, heldur á-
fram til Vestmannaeyja, og
allra veiðistöðvanna vestur
til Breiðaflóa. Sé það
rétt, sem ég ekki efast um, að
aðalgotstöðvar þorsksins við
ísland, séu á fyrrgreindum
slóðum, þá liggur í augum
uppi hver voði er hér á ferð-
inni.
Og svo ræða fiskifræðing-
arnir um „drauganetin“, það
eru nælonnetin, sem ekki
hafa verið dregin, bólfærin
slitnað af og halda áfram að
veiða, þar sem þau eru úr
efni, sem lengi endist, ef til
vill mörg ár. Þar er líka stór
hætta á ferðum. Og eftir því
sem bátarnir fjölga neta-
trossum, eftir því týnast fleiri
net og verða að vofum í sjón-
um árum saman.
Og á þetta horfum við hugs
unarlausir, andvaralausir og
aldeilis aðgerðarlausir.
En hver á að hafa forust-
una?
Mér finnst sannarlega að
Fiskiþingið hefði átt að hafa
fyrsta orðið og vona ég að
næsta þing Fiskifélags íslands
taki málið til meðferðar. Ef
við hugsum eitthvað um fram
tíðina, þá er það skylda okk-
ar, sem nú lifum á tortým-
ingu þorskstofnsins, að láta
nú staðar numið við þessa
takmarkalitlu eyðingu nytja-
fisksins okkar.
Ari fróði sagði ísland skógi
vaxið á landnámstíð milli
fjalls og fjöru. Nú í dag er
ísland skóglaust land eða svo
til. Forfeður okkar sáu um
eyðingu þeirra. En þeim var
nokkur vorkunn, við baráttu
elds og íss, einangrun og
ýmsra plága, til að draga
fram lífið gegnum aldirnar.
En hvað skyldu afkomend-
ur okkar eftir svo sem 100—
200 ár segja um þá starfsemi,
sem við framkvæmum mark-
visst til að gereyða þorsk-
stofninum. Ætli þeim þyki
ekki að eitthvað hafi verið
torrætt í fari forfeðranna, sem
frömdu þetta verk?
En hvenær vaknar hugsun
þeirra, sem bægja eiga þessari
hættu frá bjóðinni? Það virð-
ist svo að þeir ætli að vakna
of seint.
Menn hafa trúað á frjálst
framtak manna í þessu máli,
að skipstjórar hefðu ekki of-
mörg net í sjó og ekki meira
en það, sem þeir gætu dregið
milli myrkra. En þessi von
hefur brugðist. Nú eru bát-
arnir sumir komnir með í sjó
um eða yfir 120 net til þess
að geta átt minnst 2 trossur
2ja nátta og þá meiri fiski
von. Heyrt hef ég að til sé
dæmi að Vestmannaeyjabátar
hafi lagt 150 net í sjó. Þá eru
sumir bátar komnir með smá-
riðnari net en áður, 3ja þuml.
legg eða 3Vá í stað fjögurra
áður. Er hér ennþá einn voð-
inn á ferðinni. Stóri þorskur-
inn ánetjast ekki nema að
Iitlu leyti í þessum netum, en
smærri fiskurinn veiðist að-
allega, sem einnig er hrygn-
andi fiskur.
En hér hef ég aðeins rætt
um aðra hlið þessa máls, of-
veiðina. Hina hliðina má einn
ig á líta og er það vörugæðin,
sem nú fara þverrandi ár frá
ári.
Ég var sjónarvottur að því,
að bátur á s. 1. vertíð kom
með að landi í einni veiði-
ferð yfir 90 lestir af netja-
þorski, óslægður var hann.
Var mér sagt að hann hefði
þá undanfarna tvo daga feng-
ið þennan afla með því að
draga netin myrkranna á
milli. Ég ætla ekki að lýsa út-
liti fisksins, þegar ég sá fisk-
inn, sem kom úr les1;inni allra
neðst. Það var hreinn við-
bjóður. Og fyrir þennan fisk
var öllum greitt fullt verð,
e;ns hátt verð og fyrir ágætan
línufisk. En þetta er ekkert
einsdæmi, slík dæmi eru allt-
of mörg.
Umkvartanir frá erlendum
kaupendum að freðfiski, salt-
fiski og skreið aukast ár frá
ári. Markaðirnir eru í hættu,
ef ekki verður spyrnt við fót-
urn.
Ég spyr, er hér ekki alvar-
legt mál á ferðinni? Getur
Alþingi og stjórn setið að-
gerðalaus í þessu máli?
Ég tel að ekki megi lengur
bíða. Það er of lengi búið að
sýna þessu máli fullt andvara-
leysi.
Hér eiga okkar ágætu fiski-
fræðingar að vera kallaðir til
þings.
Það eru ýms atriði sem
koma til greina, sem gætu
verndað þorskstofninn. T. d.
að löggjafinn bannaði á á-
kveðnum sváeðum netjaveiði
fyrr en eftir ákveðinn tíma á
vetrarvertíðinni. Banna yfir
vetrarvertíðina smáriðin
þorsknet. Banna alla netja-
veiði alveg á vissum svæð-
um. En umfram allt að hafa
vísindamennina með í ráðum.
Kalla til þessa þings góða og
greinda skipstjóra, því sann-
leikurinn er nú sá, að sjó-
mönnum sjálfum, sem veiðar
þessar stunda, ofbýður rán-
yrkjan. Ég hef ekki trú á að
frjáls samtök útvegsmanna
eða skipstjóra á þessum skip-
um, geti ráðið þessum málum
farsællega til lykta. Þá eru
þau ein ráð eftir, að lögskipa
aðgerðir í þessum málum.
Ég vei:t að sumt þýðir ekki
að lögbjóða, t. d. hvað hver
bátur megi hafa mörg net í
sjó. En þar er til annar lykill
að lausninni. Það verður að
vera mikill verðmunur á góð-
um netjafiski og hinum, sem
skemmdur er. Það væri það
éina, sem hamlaði á móti o-
hóflegum netjafjölda.
Ég tel að það Alþingi, semt
nú fer að setjast á rökstóla,
eigi að taka þetta mál til rae$-
ferðar. Málið þolir enga bið.
Það hefur tvær svartar bhð-
ar: Tortýming á okkar helzla
nytjaf.ski og álitshnekkir á
þorskafurðum á erlendum
mörkuðum.
Ef ekki verður bráður bug-
ur undinn að því, að finna*
lausn á þessu vandamáli, er-
um við hvem dag sem líður
voðanum nær.
Ekki veldur sá er varar \ ið
voðanum.
10. jan. 1960 J
Alþýðublaðdð