Þjóðólfur - 20.01.1852, Page 1

4. Ar
52. og 53.
t§53.
20. Janúar.
]¥ýárskveðja 1852.
1. Kom roði morguns mær, myrkvanum
óttu ryð!
Isfaldið hauður hlær heilsanir þínar við.
Ungir ogaldnirbæði samrómaheíja söngvaklið!
2. Velkomin sjálig sól, silfrandi fjallatind!
fágaðu foldarból fagurri dýrðarmynd!
og helltu liingað niður þinni glitandi geislalind!
3. Hver mun ei hugarsjón horfa í liðna öld,
þá yfir frera frón frægðanna skyggði kvöld,
og þjóðin firrtist frelsi, en meðtók sinnar
glópskugjöld?
4. Hver mun ei huga nú hvarfla fram undan sjer,
með von og traustri trú, til þess í vændum er,
frelsisins fagra tíma, sem allir eptir vonum
vjer?
5. Vert þvi velkomið ár, vonar færandi dag!
græð þúhin gömlu sár! greið þú og bæt vorn hag!
Allt, sem umbóta þarfnast, fullkomnaðu og
færðu í lag!
6. Skammdegis skuggatjaldskriðna og sundr-
ast fer;
ánauðar ok og vald einneiginn tapar sjer.
Frelsið — þó fari hægan — sigurinn loks úr
bítum ber.
og uppgötvunum, sem nú á dögum gjöra líf
manna svo ágætt, óhult og ánægjusamt.
Enginn hlutur er svo ágætur, að ekki
megi misbrúka. Ilöfúðskepnurnar, eldur og
vatn, eru oss til mikilla nota, en líka geta
þærollað eyðileggingar og dauða; eigi að síð-
ur leika menn sjer að því að fara allfrjálslega
með hvortteggja; og það mundi þykja óbæri-
legt, ef bannað væri t. a. m. að kveikja Ijós
í skammdeginu, svo ekki þyrfti að óttast húss-
bruna. Prentverkið er nú næstum eins ómiss-
andi mannlegu lífi, eins og eldur og vatn; en
líka ttiá misbrúka það, enda hefur einatt að
undaníornu verið lagt á það hapt og bann af
höfðingjunum, sem báru fyrir sig misbrúkun
þess, en í raun] og veru .voru þeir hræddir
við hina rjettu brúkun þess, eða ímynduðu
sjer, að hún væri hættuleg. Jeir bönnuðu
verulega prentverkinu að láta sitt ljós lýsa
fyrir mönnum, af því þeir voru hræddir við
ehlsvoða; og það er sannast að segja að Ijós-
ið, sem prentverkið hjálpaði Lúther til að
kvaikja, blossaði upp í þann loga, sem sveið
bæði hár og skegg af páfanum; því það er
ugglaust, liefði prentverkið ekki verið, þá sæt-
um vjer enn í dag í myrkri hjátrúarinnar, og
værum háðir allri villu páfans.
Klerkarnir voru það sem fundufyrst upp
á ritbanni, eða þeirri ráðstöfun, að ekki mátti
prenta nokkurt rit., fyr en búið var að lesa
það yfir af tilkjörnum mönnum, sem áttu að
annast um það og ábyrgjast, að ritið yrði ekki
prentað, lieldur stungiö undir stól, ef þar var
nokkuð, sem bann var lagtvið. Nú varekki
einungis lagt bann á þaö, sem var gagnstætt
trú og góðum siðum, heldur á sjerhvað,
sem þókti gagnstæðilegt meininguin og
hagsinimum höfðingjanna. Mismunandí skoð-
un í trúarefnum, frjálsleg orðatiltæki í borg-
R i t b a n n.
Málfærið er ein af ágaHustu gáfum guðs
oss til handa; og þó hefur ágæti hennar ekki
litið aukizt við prentverksiþróttina, sem gjörir
það að verkum, að vjer getum talað við marg-
ar þúsundir og milliónir manna. Án málfær-
is heföi maðurinn verið eins og hver önnur
skepna; en án prentverksins væri sú kynslóð,
sem nú er uppi, ekki annað en ómentaður og
fáffóður lýður, þar sem einstakir drottnuðu, en
allur þorrinn væri ánauðugur, og mundi vera
skammt komin i þeim íþróttum, stofnunum