Þjóðólfur - 01.11.1856, Side 5

- 5 -
(Aðscnt).
Árið 1855 ferðaðist cg norður í Reykjafjörð ásamt
öðrum manni, er heitir Guðbrandur Hjálinarsson; hann er
á áttræðisaldri og ekki fær til lángferða; niig ininnir þetta
væri stuttu fyrir veturnætur. Eg get þess þá, að eg fór
hciman að með 3 hesta undir trússum, en samfylgdarmað-
nr minn hafði 2. Okkur gekk ferðin dável norður, þó við
kæmuin seint af Trékyllisheiði, þvl á licnni var ófærð. I
kaupstaðnum var veittur sæmilegur greiði; og eptir 2 daga
þarveru lögðum við á sömu hciðina hcimlciðis, I slæmu
útliti, eptir miðjan dag; þann dag sást aldrei i Fellið (Háa-
fell), og þá er ekki kallað heiðarveður; það varð lika
sannmæli, því þegar lcið að fellinu, dundi á ákadegt
blcitukafald, svo við urðum þegar holdvotir, sfðan tók að
frysta með kal'aldinu; aldrei toldi á hestunum vegna ó-
færðar; og þá l'ór líka að dymma af nótt, svo mér fór
ekki að litast á, þvi minn aldraði samfylgdarmaður gat
litið hjálpað mér; þar með voru skórnir slitnir af mér svo
eg gekk á berum iljum, þvi eg hafði luiizt við að.rfða
en ckki gánga. þannig tiL fara koinum við af hciðinni
loksins, ofan að Bólstað, tókum við þar af hestunum, og
leituðum upp hlöðu er heyvclgja var í, og varð okkur að
góðu að hvilast þar það eptir var næturinnar. Um morg-
uninn fcngum við bczlu aðhlynníngu á Bólstað; lögðum
við þaðan upp um hádcgisbil og héldum svo fyrir botninn
á Steingríinsfirði; en þá verður bærinn Hrófberg i llasinu
á öllum ferðamönnum; við rákum þá hrossin, þvi tauin-
arnir voru slitnir, eg sté af hestbaki fyrir framan túnið,
og vildi bægja hestunum á götuna, en gat það ekki, hvern-
ig sem eg leitaðist við, því gatan var blaut og lítt fær;
nokkur hrossin fóru heim á hlað, en sum út i tún. þcgar
eg kom út hjá bænum, sá eg hvar maður var að bera upp
hey fyrir neðan götuna; þessi niaður-kom slijótt ofan úr
licyínu, og var heldur svaðalegur i fasi; út hellti liann þá
jafnlraiiit yfir mig l'úlustu illyrðum, sem eg vil ekki liafa
eptir, kom hann þá brátt nærri inér, svó eg sá að liann
hafði opinn knif í liendi sér, og fór með þeim liávaða,
að fjallið hergmálaði. Eg varð ekki hræddur, en vil þó
biðja að liamíngjan geli, að eg ekki sjái optar þvílíka ó-
heniju. Eg svaraði fáu upp á ólæti þessi, þvi mér virtist
maðurinn ekki ráða sér fyrir bræði, — utan eg sagðist
ekki sjá neina tröð þar, á nefndu heimili. Ilann liefir vist
ekki þá munað þcssa áminníngu sálinaskáldsins mikla:
„athugagjarn og orðvar sért, einkuin þegar þú reiður crt“,
o. s. frv., þvi þegar eg sagði -að tröð þyrfti að vera hér,
þar þjóðvegur lægi í gegnuin túnið, espaðist hann enn
ineir, og skundaði að hesti sem eg átti, og á voru Ieður-
baggar hér um bil 30 rdl. virði, og læsti þá inn hjá sér.
Ekki lét Steffán, — svo heitir bóndinn á Hrofbcrgi, —
hér nieð búið, heldur hleypur hann að öðrum liesti er eg
átti, og skar ofan af honum baggana ; ekki fékkst eg neitt
um þetta, heldur vísaði eg honum á þriðja hestinn, cf
hann vildi skera af konum baggana lika; en hann gerði
það ekki. Hann fór þá að bera upp hey sitt; eg gckk
að heyinu og spurði, hverja ætlun hann hefði með muni
þá er hann tok undir lás? hann svaraði: ef eg sleppi þeim
þá kostar það 1 rdl.; eg sagði mér þætti það ekki svo
mikið, og rétti að honum heil^ spesíu upp í lieyið; sá eg
þá að heldur tók að létta yfir karli, svo hann bauð mér
inn lijá sér, og þá eg það með þakklæti ; og þá fékk h.nin
mér líka annan dalinn, og gaf inér brennivinsstaup; bað
hann.mig þá um leið að láta scin flesta vita þessa tiltckt
sína; og læt eg það Ifka að orðum hans, svo irienn geti
séð hvað slíkir fcllibyljir af inannavöldum geta orðið ó-
notalegir hröktum fcrðainönnum; en þnð er guðsþakka-
vcrt, að vegfarendur á voru landi sæta betri meðferð á
sér, en eg í þetta sinn inætti á Hrófbergi.
Kambi i Króksfirði, i marz 1866.
Jakob Björnsson.
Dómur yfirdómsins,
í sökinni: Eéttvísin gegn Jóni Skúlasyni úr Skaga-
fjarbarsýslu.
(Kveðinn upp 27. okt. 1856).
„Kringumstæður sakar þessarar, í hverri Jón bóndi
Skúlason, ákærður fyrir sauðaþjófnað, er ineð dóini gengn-
um við aukarétt Skagafjarðarsýslu, hinn 4. ágúst j). á.,
dæmdur sýkn af frekari ákærum réttvísinnar, eru svo
vaxnar, að vorið 1854 hvarf hvithyrnd lambær, albragðs-
væn, með marki: lianuað liægra, sýlt vinstra, hornhundin
með Ijóshláu bandi, ekkju Gísla Brandssonar á Akri í
Skagafjarðarsýslu Kannvcigu Jóhanncsdóttur, en téður Gfsli
hafði nokkru áður fengið á þessa vestan úr Húnavatns-
sýslu; sagði Sveinn Jónsson á Hrafnagili Rannveigu Jó-
hannesdóttur frá, að hann hefði orðið var við þá umræddu
kind í fé hins ákærða Jóns Skúlasonai á Iflugastöðum, og
fór Rannveig því að áliðnu sumri 1854 þángað og beiddi
hinn ákærða að lofa sér að skoða ærnar í kvfunuw, sem
hann og Iét eptir henni, en vildi þó ekki sjálfur l'ara með
benni á kvíjarnar; þóktisi Rannveig, strax er hún kom á
kvíjarnar, þekkja þar ána, sem henni var horlin, en af-
markaða, og lýsti hana þvf sína eign; fór þá kona Jón$
Skúlasonar heim til bæjar til þess að sækja mann sinn.
en hann vildi livergi lara, og þegar Ránnveig því næst
átti tal við hann heima um ána, sagði hann henni, að
þetta væri ær, er liann licfði keypt um vorið af Svcini
Pálssyni f Ilróaldsdal. Tveiníur dögum seinna kom Rann-
veig aptur, ásamt ofannefnduin Svcini Jónssyni og öðriim
manni til, scm þckkti hina umræddu á, en þá var ær sú,
scm Rannveig hafði séð og eignað sér í fyrra sinni, horf-
in, og kefir ekki síðar komið fram. Vinnuhjú hins ákærða,
Jón Sigurðsson og Steinun Guðniundsdóttir liafa borið, að
ær sú f Il!ugastaða-fénu, sem Rannveig Jóhannesdóttir lýsti
sina eign, hafi um vorið 1854 komið í fé Jóns Skúlason-
ar, og að ákærði, eptir að ánni liafði verið stijað 3 eða
4 mál, hafi markað hana undir sitt piark en sagt, að hann
liefði keypt hana af Sveini á Ilróaldsdal, en eptir komu
Rannveigar í fyrra skiptið, tók hinn ákærði sjálfur. við
smalamennskunni, og þá Kannveig kom f seinna sinni,
vfsaði hann á á, er hann kvað væri *ú, er Rannvcig licfði
áður eignað sér, en sem bæði vitnin og Kannveig liafa
sagt, að liafi vcrið allt ðnnur ær og ólík hinni. Markið
á ærinni, sem hinn ákærði afmarkaði, hefir vitnið Steinun
Guðmundsdóttir ekki getað niunað, en Jón Sigurðsson lielir
skýrt svo frá, nð þ'að hafi vcrið liaun að hægra, sýlt vinstra,
eins ogátti að vern á þeirri, sem Rannveig Jóhanncsdóttir
hafði misst. Loksins er þess að gcta, að Sveinn Jónsson
á Hrafnagili, hvers áður er getið, hcfir borið það fram,
að hann rétt fyrir fráfærurnar liafi f fé hins ákærða séð
og þekkt þá umræddu á Rannvcignr, og aptur seinna um