Þjóðólfur - 11.02.1865, Blaðsíða 1

37. ár.
Tieykjavík, 11. Febrúar 1865.
14.-15.
* (Aðsent).
Dagana 15. og 16. Agúst 1864, var á fn'ng-
völlum lialdinn fnndr eptir venju, til þess að rœða
velferðarmál ættjarðar vorrar, og ætti þ'ví eigi að
vera sem draumr, er menn gleyma að morgni,
lieldr sem sáðdagr, þegar það er undirbúið, er
síðar skal uppskorið. Á þessum fundi var fram-
borin sú uppástúnga, sem oflengi hefði verið van-
rækt; það var bent á nauðsynina, að skýJi væri
bygt á fu'ngvöllum.
Ilversu opt höfum vér eigi súngið «Nú er
hún Snorra búð stekkr,» og hefir þá vaknað hugs-
un um það, hvað fúngvellir liafi verið, og hvað
feðr vorir,? Vér sjáum á sögum vorum, að júng-
vellir voru þíngstaðr feðra vorra, og að þeirbjugg-
ust til þíngs, og bjuggu um sig á júngvöllum;
hvað Píngvellir eru, vita þeir, er þar liafa verið
á ferð: flalir í og umhverfls Öxará, Almannagjá
að vestanverðu og lögberg og hraunbrúnir að austan.
Prestssetr er þar, og. þótt húsráðendr hafl allan
vilja að greiða veg gesta og ferðamnnna sem bezt,
þá er þeim ómögulegt að liýsa fjölda manna i
einu. f>íngvellir eru nú tíðast sóttir af útlendum
ferðamönnum, og hafi þeir eigi tjöid, eðrgetieigi
fengið herbergi í bænum, þá verða þeir að liggja
úti. Sömuleiðis, þegar kvatt er til þjóðfundar, þá
eru fu'ngvellir aftökustaðrinn; þeir eru enn sem
fyrri sá staðr, sem bezt, er fallinn til þess að koma
saman á, alstaðar af landinu. En hugsum til þess,
þegar afkomendr vorir að nokkrum öldum fara að
tala um þjóðfundina. Ætli þeir kalli oss »feðrna
frægu». Ef vér getum í vonirnar, ællum vér þeir
^egi: »Hérna stóðu glópaldar 19, aldar: ekki var
sjá á þeim íslenzkuna; þeir hafa hugsað að
þeir vœrj komnir eitthvað suðr í heim, því hvorki
höfðu þejr g^5 S(ir fyrir þínghúsi, né heldr
húizt þannig að heiman, að þeir gæti þolað rekj-
una». f>annig munu orð þeirra verða, eðr eitt-
hvað lík. Ilafa eigi fundargjörðir dregizt vegna
úrkomu? Ef svo væri, gætið þá að, hve mikils
sá tími væri verðr, er hver og einn heflr eylt að-
gjörðalítill; hefði eigi verið belr varið, hefði hann
verið þann tímann heima, unnið að starfa sínum,
og gefið ágóða þeirra stundanna til skýlisbyggíng-
ar; en vér Íslendíngar erum fjærri því, að fylgja
enska máltækinu: »tíminn erpeníngar», og mundi
oss vart af veita.
Nú var þessu hreift, og sé honurn þökk er
gjörði; en livað köllum vér skýli? allt sem skýlir;
Surtshellir, Rauðhellir, hverja holuna, hvern skút-
ann. Mér þykir nafnið benda til þess, að ein-
úngis skyldi bvgðr kofi, sem nokkrir .menn gæti
komið saman í; reyndar eru góð rússnesku gufu-
böðin; en mönnum er optast nær nógu heitt af
ferðalaginu, og vanir góðu andrýmislopti, svo ó-
viðrkvæmilegt væri, að troðast inní kumbalda ein-
hvern, sem heita mætti, að væri til þess, að kæfa
rostann, eða sljákka í þeim ákafann, skraffinnun-
um ; hverjum er koflnn ætlaðr? fulltrúum þjóðar-
innar; eigum vér að fara með þá, eins og artar-
laus smali fer með hund sinn ? eigum vér að ætla
þeim að liggja úti, tala úti, borða úti, og drekka
úti, hvernig sem veðr er? Ilugmyndin er fengin;
gjafatjaldið gamla er nú komið að fótum fram, ef
nokkur ræfill er eptir af því, og hefir það mnrg-
um skýit; hús þarf að byggja; það sjáum vér allir
að er nauðsynlegt, en jafnframt verðum vér að
gæta þess, að vanbrúka eigi föðnrlandsástina; að
hafa það fyrir augum, sem er samboðið framför-
um 19. aldar; vér megum ekki líða það, eðafall-
ast á, eðr fara því á flot, að fuíítrúar þjöðarvorr-
ar, ræði mál vor í hesthúskofa eðr fjárhúsi. Yér
ættim að gæta þess, að vér hvorki þykjumst, né
erum skrælíngjar; viðskipti vor við útlenda fara
vaxandi ár frá ári. Ferðamenn koma híngað,
einkum á þíngvöll og þá leið, til þess að sjánátt-
úruafbrigði vor. {>ess vegna íslencUngar, ef vér
gætum sóma vors, ættim vér ekki einasta að
hugsa um það, að hrúga upp einhverri tópt, er
fundarmenn gæti staðið inní, heldr eigum vér að
byggja hús á fu'ngvöllum, sem við gætim kallað
þínghús; en sem um leið gæti verið nokkurskonar
sæluhús, bæði handa innleúdum og útlendum;
fundarmönnum og ferðarhönnum; undir umsjón
prestsins á Júngvöllum. Nefnd var kosin og 24
rd. skotið saman, til þess að hvetja landsmenn
að fylgja því dæmi, en síðan hefir enginn andað,
ef svo má segja; ekki liefir heyrzt, hvort íleslir
— 53 —