Þjóðólfur - 20.12.1865, Qupperneq 3

— 27 —
sem það mun áreiðanlegt, að herra Á. Thorstein-
son hefir farið þess á leit við stjórnina að losast
við bæarfógetaembættið, að það verði aðskilið frá
landfógetadæminn og gjört að serstöku embætti,
— svo mun og hitt einnig satt, að herra C. hafi tjáð
sig fúsan og albúinn, að taka við embætti þessu
líka og bæta því ofati á hin, er hann hefir undir,
bæði við stiptamtmann, áðren C. sigldi heðan í
Ágúst þ. á., og eins við lögstjórnarráðherrann eðr
forstjóra íslenzku stjórnardeildarinnar þar í Khöfn.
En þó svo væri að teð háyfirvöld hafi eigi tekið
þessu fjærri eða ólíklega við C., eða jafnvel talið
það ekki ómögulegt við hann að svo gæti máske
ráðizt að embættin yrði svona sameinuð, þá rná
víst treysta því, að öllu óreyndu, að hvorki stipt-
amtmaðr vor né hin íslenzka stjórnardeild hrapi
að því svo ófyrirsynju að ráða máli þessu til þeirrar
niðrstöðu, sem sögurnar og spárnar, er útafþessu
hafa spunnizt, haía viljað telja oss til að trúa.
J>ví þar í feldist sannarlega þær skrifstofu bolla-
leggíngar eðr makk, og þar með væri jafnframt
beitt því embættisgjörræði, sem hin æðri stjórnar-
völd geta aldrei verið kunn að, og aðferð sú, sem
sagt er að hér skuli við hafa eða sé þegar við
liöfð, yrði naumast álitin öðruvísi en formlaus, til-
efnislaus og heimildarlaus anspænis lögum og
venju og reglum þeim sem alment er fylgt og al-
staðar meðal frjálsra og mentaðra þjóða, þegar
veita skal hin þýðíngarmeiri cmbælti og sjá þeim
fyrir sem beztri og öruggaslri forslöðu.
Niðrlag í næsta bl.).
Elilsi veldr sá, er varir pó ver fari.
Eins og landsmönnum er kunnugt, er nú
samkvæmt uppástúngu Alþingis 1863, út kominn
allrahæztr úrskurðr, sem hcitir því, að þeir
prestar eða kandidatar, sem fara til þeirra brauða,
er engi hefir sókt um, og standa þeir vel («til-
fredsstillende») í stöðu sinni í 3 ár, skuli að þeim
tíma liðnum eiga von á að verða teknir fram yfir
aðra til hvers þess brauðs, sem þeir sækja um,
hvers árlegu tekjur ekki yfirslíga 450 rd. eptirhinu
nýa brauðamati.
Eptir því sem hér -hefir verið ástatt með
prestaefna fæðina á seinni árum, þarsem svo fáir
liafa um mörg undanfarin ár lagt skólalærdóm fyrir
sig, svo fáir því gengið á prestaskólann, og svo
mörg af liinum minni brauðum verið prestlaus og
prestsþjónustulítil árum saman — getum vér ekki
betr séð, en að þetta hafi verið hið eina ráð, sem
stj^rnin gat tekið til að bæta úrþessum vankvæð-
um, og fá presta á hin rýru útkjálkabrauð. En
allt fyrir það er þessi ráðstöfun sannarlegt neyð-
arúrræði, og hún hefir marga verulega annmarka
í för með sér, og einkum þann, að fyrirheitið um
brauð með allt að 450 rd. árlegum tekjum virðist
vera of hátt til tekið, þar sem það eru næsta fá
brauð hér á landi, sem eptír hinn nýa brauðamati
hafa hærri tekjur. Að vísu hefir nú latínuskólinn
verið vel sóktr þessi tvö seinustu ár, svo það er
vonandi, að prestaefnin hér á landi fjölgi aptr með
tímanum, og að ofangreindr allrahæsti úrskurðr
verði þá aptr úr lögum numinn. En allt fyrirþað
getr áðrgreind lagaákvörðun orðið næsta ísjárverð
og gefið tilefni til hinna mestu ránginda, nema
öll varkárni sé við höfð, og nákvæmt eptirlit liaft
með allri hegðun og embættisfærslu þessara fyrir-
heitispresta, af hálfu hins opinbera. J>að geta sem
sé ónytjúngar og óreglumenn, sem ekki treysta
sér til á annan hátt að komast að betri brauðum,
orðið til þess að sækja um þessi fyrirlieitisbrauð,
í þeirri von að þeir að 3 árum liðnum muni geta
fengið góðan vitnisburð hjá viðkomandi héraðs-
prófasti eða að minnsta kosti þannig lagaðan, að
stiptsyfirvöldin ekki hafi ástæðu til að synja þeim
um það brauð, sem þeir þá sækja um. Ef nú
þessi von þeirra rættist, yrði afieiðíngin sú, að
slíkir óreglumenn yrði, ef til vil, teknir framyfir
aðra heiðarlega presta, sem ætti í alla staði gott
skilið og allir sjá, hvílík rángindi það væri bæði
fyrir þessa presta og söfnuðina í hinum betri
brauðum. Hið opinbera á því fulla heimtíngu á
því, að hlutaðeigandi béraðsprófastar sé sérlega
strángir í kröfum sínum til þessara fyrirheitispresta
og virðist öll þörf á því, að þeir vitnisburðir, sem
prófastarnir í þessu tilliti gefa, sé gefnir undir
embæitiseið, og það því fremr sem það orð leikr
alment á, að sumir prófastar að minnsta kosti sé
bæði afskiptalitlir um framferði og embættisfærslu
prestanna, og taki ekki hart á drykkjuskap og ó-
reglu þegar svo ber undir.
DÓMR YKIRÐÓMSINS
í málinu: Jakob og Ólufr Steingrímssynír (Snorri
J>órðarson í Steinsholti og Sveinn Ingimunds-
son allir búendr á lóð jarðarinnar Sels í Reykja-
vík), gegn bæarstjórninni í Reykjavik.
jrirtiin Sol var átir eign dilmkirkjnprestakallsins í Reykja-
vík, en var seld í eign eiustaks manns 1862. Afrýendrnir eiga
þar allir timbrbyggingar á lóbinni, sumir goymsluhús, sumir
ívoruhús. Síban bæarstjórnarreglug. 27. Nóv. 1846 var her
lögloidd heflr jafnan verib lagþr flatarmálsskattr á öll timbr-
\