Þjóðólfur - 23.04.1866, Blaðsíða 3

fjárhagsaðskilnaðrinn milli íslands og
DANMEIIKR.
II
Jón Siguriísson píngmaðr Ísfirðínga.
(NiSriag). Um hvað var það sem meirahlutann
og minnahlutann greindi á? þetta verða menn að
gjöra sér fullljóst. Menn greindi ekkert á um nein
hin verulegri atriðin í því máli, sem hér lá fyrir
þínginu um fjárhagsaðskjln'aðinn milli ís-
lands og konúngsríkisins; meirihlutinn og minni-
hlutinn voru á eitt sáttir og sammála nálega um
livert einstakt atriði þess máls. Allir hlutu að
verða og urðu lika samlmga á því, að Íslendíngar
ætti þakklátlega að þyggja sjálfsforræði það, sem
þeim var svo eindregið og tvímælalaust gjörðr kostr
á með stjórnarfrumvarpinu, og það lögfult atkvæði
í öllum fjármálum vorum sem Alþíngi var þar með
heitið. Að allir væri á eitt sáttir um þetta, má
ljóslega sjú af því, að þíngnefndin og minnihlutinn
vildi aðhyllast stjórnarfrumvarpið aðeins með breyt-
íngum einkanlega á 6. og 7. gr., og meirihlutinn
að sínu leyli með því að bera upp og fylgja fram
2. breytíngaruppástúngu sira Eiríks Iíúlds1. Allir
þíngmenn voru og á eitt sáttir um það, að gánga
elchi með neinu móti að reikníngshallatillaginu í 7.
gr. frumv., hvorki að upphæðinni lil né að árabils-
skilyrðinu sem það var bundið við; ýrnsir menn
úr meirahlutanum, eigi síðr en þingnefndin og
nokkrir aðrir úr minnihlutanum báru upp breyl-
íngaratkvæði um miklu hærra árgjald heldren þær
42000 rd. sem stúngið var upp á í frumvarpinu,
og fóru allar þær breytíngaruppástúngur í sömu
átt einsog nefndarinnar að því levti, að árgjaldið
irá Ðanmörku til Islands skyldi vera fast og stöð-
1) Bre) t'ngaruppástúnga þessi, sem var 2. tolul. á at-
kvæbaskrámii (Alþ tíb. 1865 II bls. 475), hljófcar þannig: ,,aí)
Alþíugi Jýsi yflr, ab þab mob þakklátsemi til hans hátignar
„komíngsins taki á móti því tilbofci um algjört 8j;ílfsforræbi
„fyrir Alþíngi o. s. frv., sem lýsir ser í grundvallarreglunmn
»í frumv. 1. —4. gr.‘*. Uppástóngan er sem gagt eignub sira
Eiríki Kúld, en þaí) er ekki annaí) sýnna en ab þar rætist:
*,ser eignar smalamabrinn féb, þótt einga eigi hann kindina1',
því þab nmn eigi verba fundib í neinni af þeim samtals 7
hndirbiíníngsumræbum sira Firíks mn fjárskilnabarmálib (sbr.
Alþ.tíb. 65 1 785—9; 821-3; 862; 872; 886; 889-90; og
895) ab hann hali meb einu nrbi áskilib ser eba svo mikib
sem rábgjort bieytíngaruppástúngu í þessa átt. Aptr má sjá
af einni af Iiinum morgu og laungu undiibúníngsræbum al-
þíngisforsetans, herra Jóns Sigurbssonar, um þetta inál,
hann rábgjörir eba telr víst ab slík nppástiinga komi
frani, meb þessnm orbum: ,,J>ó þíngib taki ekki 2.-4. gr,
8vo þab vili rába til ab þær komi nt sem groinir í lagabobi,
»þá viburkenuir þab samt tilbobib sem í þeím er
og þakkar fyrir þab; og þá er allt gjort sem þarf,
-------(Alþ.tib. I bls. 902).
ugt um aldr og æfi. Allr þorri þíngmanna varð
einnig á sama máli einsog fjárhagsnefndin í Khöfn
um það, að ómögulegt yrði að semja »eiginlegan
reiknfng um skuldaskipti Danmerkr og íslands»
að undanförnu, og yrði þess vegna árgjaldið eðr
reikníngshallatillagið frá Danmörku til íslands ekki
bygt á neinum lireinum og beinum reikníngakröf-
um eðr þar á bygðum óyggjandi réttarkröfum af
íslands hendi, heldr yrði að byggja árgjaldið á
»ástandinu sem er nú», að mestu eðr öllu leyti.
þessa skoðun lagði þíngnefndin til grundvallar í
álitsskjali sínu og tillögum og varð engi úr meiri-
hlutanum tii þess að hrekja hana néheldrtil þess
að rýðja braut hinni gagnstæðu skoðun, þeirri er
herra J. S. hélt fratn og komst í ágreiníng um í
fjárhagsnefndinni. f>ví þó aðþeir »stallararnir« herra
J. S. og forvígismenn meirahlutans á þíngbekkjun-
um: sira Eiríkr Kúld og Halldór Friðriksson héldi
fram breytíngaruppástúngu um miklu hærri árgjalds-
upphæðheldren meirilduti þíngnefndariunar,þáleynir
það sér ekki í ræðum hvorugs þeirra, að þeir bygðu þá
uppástúngu á framfaranauðsynjum og öðrum nauð-
synjum sem nú er að skipta í landi hér og þar
með á ástandinu, sem er nú og hinum næstu af-
leiðíngum þess ástands í framtíðinni, en alls eigi
á neinum sérstaklegum eðr almennum réttarkröfum,
á líkan hátt og með líkri undirstöðu einsog herra J. S.
hélt fram í ágreiníngsáliti sínu í fjárhagsnefndinni.
Svona var meiri og minnihlutinn á þínginu
samdóma og á eitt sáttr um öll hin verulegri at-
riði fjárhagsaðskilnaðarins, — þetta er nú leitt fyrir
Ijósan dag í Alþíngistíðindunum; af umræðunum
um málið og breytíngaratkvæðunum skal engi geta
annað séð. Útaf hverju var þá ágreiníngrinn milli
meira og minnahlutans, þessi ágreiníngr er að vísu
óx mönnum næsta mjög í augum, eptir það meiri-
hlntiun með herra Jóni Sigurðssyni sjálfum í broddi
fylkíngar hafði streyzt svona við að fella stjórnar-
frumvarpið á þann hátt sem gjört var, og það hafði
slysazl svona af fyrir þeim? Herra J. S. hefir
sjálfr leyst sannast og réttast úr þessari spurníngu
í einni af hinum mörgu og laungu ræðum sínum
í málinu (Alþ.tíð. bls. 902).
„Mismunrimi“ (þ. e. ágreiníngrinn milli meiri-
hlutans Og minnihlutans) „er því fremr formlegs
et:iis on efnislegs". J>etta er satt og rétt og með
þessum fáu orðum er sýnt og sannaA, það sem
sagt er hér að framan, að meirihlutinn greindi
ekki á við þíngnefndina og minnihlutann um neina
efnishlið málsins, ekki um neitt atriðisefni þess.
Meirihlutinn bygði mótspyrnu sína, að minnsta kost