Þjóðólfur - 13.02.1869, Blaðsíða 6

fnila borgnn fyrir sig, hvar sem þá at landi ber. Hinnm 16
mónnnm, er nndir iiefnda anglýsingn hafa ritaþ, heflr því
annaþhvort gieymzt aí) geta slíkrhr nndantekningar, eþa ætla
enga nndantekningu aþ gjóra. Yer vitum eigi betr, en aí)
allir láti sjdbróktum mönnum í te allan þann greiþa, sem
þeim er framast anbií), og hafa gleþi af aþ geta þaí). En
þaí) er cigi at sjá, aí) Borgflrþingar ætli ab gjóra þeim hærra
nndir hófbi en öþrum. þess verþr getií), sem gjört er.
10.
(Aðsent).
Gamall bóndi npp í sveit, sem einlægt heflr búiþ á gras-
býli, talar viþ sjálfan sig: „Mikil vandræþi eru þaþ orbin fyrir
Islendíngnm, aí) flskiriií) gengr úr sfcr kring um landií), og
hvernig ntanríkis-flskimenn fara meh mann í þeirri grein, aþ
taka svona í burtn annan bjargræþisstofn landsmanna; en
þetta gengr nú svona til, sem allir vita, sem til þekkja. En
hvernig stendr á því, aþ þurrabúþir sknli einmitt fjölga ár-
lega viþ sjóinn, eptir því sem flskiríiþ minkar? þaí) er nú
orþií) of tilflnnanlegt fyrir sveitabóndann, og eigi ein-
ungis fyrir sveitabóndann, heldr held eg megi svo
aþ oríii kveþa, aþ þaí) sfc almennings-óheill aþ þoim svo
at) segja. Bóndann vantar vinnnkraptinn, fyrir þaþ gang'a
jarþir úr s£r, og margt véríir ógjört, sem gjöra þarf; jarbir
íara aþ leggjast í eyþi, bændr kætta a?) búa, búa shr til
þnrrabút), fólkií) flykkist at) sjónnm, til þess at) þnrfa ekki
at) vera landsins viþrhald, og ekki einnngis lansir vit> alt
landsins viþrhald, holdr stór-fordjarfa jartiir, sem nálægt þeim
liggja, þat) er ab segja hjá þeim, sem ljá þeim mótak, torf-
ristu og stungu, svo þeir vert>a eins skablegir snmum jörh-
um í þessu, eiris og hrossin, þar sem Qf mikif) er af þeim;
hver tekr nú vit) vandrætum þeirra, þegar þeir annathvort
fara í sjóinn et)a kippast £ burt upp á einhvern máta; eg
held þat) þurfl fyrst ati spyrja at), hvaþ mikit) se tileptirþá?
og held eg því st> fljótt svaraí) um flesta: konuskepnan bág-
lega stödd met) börnunum og miklum skuldnm. Veit ekki
stjórnin af þessu, hvernig þetta gengr til hérna hjá okkur?
Vita ekki amtmennirnir af því ? Vita ckki sýslumeunirnir
af því? Vita ekki hreppstjórarnir afþvi? Vita ekki bændrnir
af því? Vita ekki alþingismennirnir af því? þeir vita þó,
liver geldr þeim lannin á alþingi, eru þa?) þnrrabúharmenn-
irnir? Sýslumennirnir vita, af hverjnm þeir taka skattinn,
og gjöldin af skepnunnm; kemr þetta frá þnrrabntíarmönnnn-
nm? þeir knnna kannske af) segja í henni Reykjavík, at>
þær shu uauþsynlegar þar í kring, þar se svo mikib at) gjöra
hjá kaupmanninum, og þetta kann nú at) nokkrn leyti satt
a?) vera, en eg held aptr, at> þat) 8e ortiin ógegndarleg fjölgun
þar af þeim líka. þá trúi eg þær fjölgi líka drjúgnm á
Skipaskaga í Borgarfjarþarsýslu; þat) er 6jálfsagt at) þat) er
gott fyrir prestana í Görtmm, þeir ijá þeim mótak og torf-
ristu, já ekki einungis þaí), heldr lofa þeim líka at) byggja á
kirkjulóíiinni þnrrabútir; þeir kvat) þó ekki eiga Gartía; mega
þeir þetta? yflrvöldin vita þaí>. Eiga þessir nýbýlismenn at) fá
af gjafakorninu, sem setja landsins framför og viþrhald til baka?
Á þetta at) ganga lengi svoua til, þessi fjölgun á þarrabúb-
um? Eg held, at) alþingismennirnir þyrfti nú at) fara at
skipta siir af því, og fá npplýsingar um þat, hvat) margar
liafa fjölgat) á tíu ára tímabili seinast litinu, og hverir hafl
leyft þeim a?) byggja, hverir hafl lét) þeim torfristu og mó-
tak, og annan jartiarusla, sem af þeim leiíiir,og þá aptr nyt-
seinina á rnóti, sem vilja eta geta talit) hana til gildis frá
þeirra hendi, þurrabútiarmannanna, því eg þekki ekki nytsem-
ina, sem af þnrrabútnnum leihir. Verbútir mætti hafa, svo
aí) fólk gæti róií) vertítartímann. Eg bit) þjóilólf aí> taka
þessar línur í biatit), ef þær gæti ort)it) til íhngunar og at)-
gjörta, því þess þarf sannarlega met)“.
Skrifat) snemma í Janúarmánnhi 1869.
S. L. 0. S.
DÓMR LANDSYFIRRÉTTARINS
í málinu : skólakennari H. Kr. Friðriksson gegn
landsyfirrettardómara Benedikt Sveinssyni.
(Nibrlag). En þrátt fyrir þessi 3 vitni virtist þó ekki
vera fengin lögmæt sönnun fyrir því, sem í kæruskjalinu seg-
ir, vitvíkjandi þeim ortrómi, sem skyldi hafa legit) á því,
hveruig gagnáfrýandi hefíii komiíi fram á fundum þeim, sem
um er rætt í kæruskjalinu, og þar sem ekki getr verií) neinn
efl um, at) sá, sem fari me?) eitthvert meitandi rykti nm ann-
an mann, sem hann ekki getr Jeitt heimild fyrir, baki ser
metl því ábyrgti at) lögum, enda þó hann ekki segi frá rykt-
inu eins og þat) væri sannindi, getr atlaláfrýandi ekki komizt
hjá ábyrgtij o^ virtiát hún at) athngnímm öllum málavöxtum,
hæfllega metin til fjársektar þoirrar, sem undirréttardómarinn
heflr komizt at), og ber því, hva?) upphæí) sektarinnar snertir,
a?) sta?)festa nndirrhttardóminn, Jafnframt og hin tilgreindu
ort) í kæruskjalinu: „og har han ved denne Leilighed, efter-
„som Rygtet gaaer, opfört sig mildest talt npassende for en
„Embedsmand, i det han flere Gange i höi Grad beskjenket
skal haveindladt sig i skandalöst Mundhuggeri og Skjænderi
„med Bönderne og udstedt Trusler mod dem, hvis de ikke gav
„efter, og haus Opförsoi har endog vakt den Forargelse, at
„Eou, som var tilstede ved eot af disse Möder, har yttret
„for mig, at han undrede sig over, at det ikke blev forbudt
„Assessoren under Embeds Fortabelse at fortsætte sine Agi-
„tationer paa en saadan Maade", svo og ortliu: „scandalöse
Agitationer“ í enda kæruskjalsins, ber a?) dæma danþ og
ómælt. þar á móti flnst ekki ástæ?)a til, eptir því sem a?)
framan er tilgreint, a?) taka hinar atirar kröfur gaguáfrýand-
aus um Mortiðcation til greina.
At> þvf leyti sem undirrcttardómrinn dæmir daut) og ó-
merk ummæli þan, sem málaflutningsmennirnir vi?> nndir-
rhttinn hafa viþ haft livor um annan, ber hann ab sta?)festa,
þar sem engin krafa heflr komib fram nm þat), aí) dómnum
yríii breytt í þessu atrit)i.
Eptir þeirri nibrstöfin, sem réttrinn þannig heflr komizt
at) í þessu máli, hlýtr málskostnatir vit> báta rétti a?) falla
nifir, og þar sem gagnáfrýandi flutti mál sitt sjálfr fyrir hér-
atsréttiuum, getr hann ekki feugi?) scr dæmd málsflutnings-
laun úr opinberum sjóbi fyrir málsflutninginn þar. þau
málsfærslumaiini ataláfrýandans ( hérati úr opinberum sjóti
dæmdu málsfærslnlanu 15 rd. ríkismyntar samþykkjast. Vit
landsyflrréttinn bera málaflutuingsmönnnm hvornm fyrir sig
12 rd., sem borgist þeim úr opinberum sjóti. Málit heflr,
sem gjafsóknarmál, verit flutt og rekit forsvaranlega vit
báta rétti.
þv£ dæmist rétt at vera:
Ataláfrýandinn, skólakennari H. Kr. Fritriksson, á at
borga 8 rd. til Reykjavíkr fátækrasjóts, og þau tilgreindu
ummæli, sem hann heflr vit haft nm gagnáfrýaudann, yflr-
dómara B. Sveiusson, í kæruskjalinu til dómsmálastjórnar-