Þjóðólfur - 06.09.1870, Síða 2

— 1G6 —
ÚTLENDAR FllÉTTIR, dags. London 20.
Ágúst 1870.
(Frá fréttaritara vornm hr. kand. Jáni A. Iljaitalín).
Fyrir hér um bil sex vikum var alt með kyrð
og. spekt í Norðrálfunni, og fáum mun hafa annað
dottið í hug, en að það mundi haldast sumarlangt
að minsta kosti, og að öllum líkindum lengr. Um
þetta leyti heyrðist reyndar, að Prim hefði fundið
nýtt konungsefni handa Spánverjum; en menn
voru orðnir svo vanir að heyra, að Prim hefði
farið í konungsleit, að því var Ktill gaumr gefinn
víðast hvar; og landstjórum hefir ekki þótt sér það
mál við koma, hvern konung Spánverjar veldi sér.
Að þessu sinni fór þó öðruvísi. Frakkastjórn þótti
konungskosning Spánverja köma sér við að þessu
sinni, með því að konungsefnið var prússneskr
prins, Leópold að nafni, af Uohenzollern- ættinni;
þótti Napóleon og ráðgjöfum hans konungskosn-
ing þessi því ískyggilegri, sem alveg hafði verið
farið á bak við þá með samningana við prúss-
neska prinsinn; sögðu þeir, að þetta væri slægð-
arbragð af Yilhjálmi Prússakonungi og ráðgjafa
hans Bismark greifa, að koma prússneskum manni
til ríkis á Spáni; þótti þeim ærið nóg að hafa
Prússaveldi á eina hlið sér, þótt ekki væri átvær,
eins og nú væri í. ráði. Voru því án tafar send
bréf og boð til Ilerlinnar og Madrídar þess efnis,
að Frakkland bannaði konungskosningu þessa, og
skyldi Spánverjar taka aptr þau boð, er hin-
um prússneska prins hefði verið gjörð, en hins
vegar skyldi Prússakonungr banna prinsinum að
taka við kosningunni, ef hann yrði kjörinn. Ef
hlutaðeigendr eigi skeytti þessu banni Frakka,
mætti þeir eiga von á ófriði. Prim fór undan í
flæmingi, en Prússakonungr kvaðst ekkert hafa
vitað um kosningu þessa, enda væri sér óviðkom-
andi, hvern konung Spánverjar veldi sér, því að
þeim væri frjálst að kjósa hvern þann til konungs
síns, er þeir vildi, og kæmi hvorki Prússum né
öðrum þjóðum það mál við. þótti flestum óvil-
liöllum mönnum þetta rétt mælt. En Prússakon-
ungr kvaðst vera fús á, þar sem hann væri höfuð
ættar þeirrar, er prinsinn væri af, að leggja sitt
til við frænda sinn, að hann tæki ekki kosning-
unni. þess þurfti samt ekki við, því að prinsinn
sjálfr og faðir hans lýstu yfir, að hann mundi
ekki taka kosningunni, þar sem til svo mik-
illa vandræða horfði, ef henni yrði framgengt. —
Nú er konungskosning Spánverja úr sögunni.
En Napólon var ekki ánægðr með það, heldr
krafðist hann af Prússakonnngi, að hann gæfi
tryggingu fyrirþví, að prússneskr prins yrði aldrei
konungr á Spáni. En Prússakonungr kvaðst enga
heimild hafa til þess, eins og hann hafði áðr sagt.
þegar þetta svar barst til Parísar og það með, að
Vilhjálmr Prússakonungr hefði svarað sendiherra
Frakka stygglega eðr jafnvel ókurteislega — en
það reyndist þó ósatt síðar — urðu Frakkar ó-
kvæðir við, og Napóleon sagði Prússum þegar
stríð á hendr.
þannig var þetta lítilræði að ytra áliti orsök
til hinnar voðalegu styrjaldar, er nú geisar milli
Frakka og Prússa. En varla getr nokkrum heil-
vita manni dottið í hug, að Napóleon hafi verið
fyltr svo djöfullegu æði, að láta sér þykja lítið
fyrir að leggja í sölurnar líf svo margra þúsunda,
sem styrjöld þessi hefir kostað og mun kosta,
fyrir aðra eins smámuni. Ilins vegar dettr engum
í hug, að Prússakonungr hefði getað af stýrt ó-
friði þessum með því að gefa Frökkum tryggingu
þá, er þeir báðu um. Nú þykir það bert, að Na-
pólcon hafi fullráðið ófrið við I’rússa áðr en kon-
ungskosning Spánverja kom til, og að hann hafi
að eins tekið liana sem átyllu til að byrja ófrið-
inn, er bæði keisaranum sjálfum og þegnum hans
var svo ljúft um, og verð eg að skýra það fyrir
lesendum yðar með nokkrum orðum.
þegar Napóleon keisari þriði komst til valda
á Frakklandi, þá var það með hjálp og fylgi hers-
ins, og síðan hefir hann stjórnað, að kalla má,
með brugðnu sverði. Ilvað sem komið hefirfyrir,
heíir hann verið öruggr í þeirri vissu, að herinn
mundi fylgja honum. En er hið síðasta almenn-
ingsatkvæði var tekið í vor, fanst keisara nokkur
óánægja lýsa sér hjá hernum í atkvæðagreiðslunni.
þótti honum þetta ískyggilegt bæði fyrir sjálfan
sig, og einkum fyrir son sinn, ef sín misti við.
þóttist hann því nú þurfa að vinna einhver þau
afreksverk, er Frökkum yrði minnisstæð, og stað-
festi traust hersins á sér og syni sínum; því að
það er Napóleon alt um að gjöra, að sonr hans
nái keisarastólnum á Frakklandi, er hann sjálfr
fellr frá. þetta var ein orsökin.
það hefir um langan aldr verið mark og mið
Frakkastjórnar, að hindra þýzkaland frá að mynda
votdugt samband eðr voldugt ríki, svo að Frakkar
geti jafnan haft tögl og hagldir ineð allar hreif-
ingar þar. En eptir ófriðinn við Austrríki óx
veldi Prússa svo mjög, er þeir sameinuðu sér kon-
ungsríkið Hannover og fleiri smáríki, að Frökkum
stóð stuggr af, og ætla margir að Napóleon mundi
þá þegar hafa sagt Prússum stríð á hendr, ef hann
1