Undirbúningsblað undir þjóðfundinn að sumri 1851 - 12.12.1850, Blaðsíða 7

15
ekki jöfnubur, og þaí) liggur í augum uppi, aB
það er langt frá aB vera jöfnuíiur, a& kjördæmi,
sem í er vart 400 mauns, kjósi jafnmarga þing-
menn, og anna&, sem yíir 5000 mauns eru í.
því hafa fleiri enn einir rá&iB til a& sleppa þessari
tilhögun, en skipta landinu í jafnmörg kjördæmi,
og menn vildu af> þingmenn væru margir. þannig
var á fundi einum, sem haldinn var í vor, er
var, borin upp sú uppástunga um af) þinginu
væri tvískipt, og skyldi í fyri i þingdeilb vera t2,
eu i annari þingdeild 24 þingmenn ebur á þinginu
alls 56 alþingismenn. Landinu skyldi skipta í 24
kjördæmi þannig, af> Reykjavík yrbi eitt kjördæmi,
en vífátta hinna kjördæmanna yrfii ákvefin, eptir
fólksfjölda, svo, af i hverju kjördæmi yr&i hjerum-
bil 2500 manus; skyldi hvert kjördæmi kjósa \
þingmann í 2. þingdeild, en 2 kjördæmi saman
-I þingmanu í \. þingdeild, mef líkri afferf og
hingaf) til hefur verií) vifhöff vif) kosningar .al-
þingismanna í Skaptafells-sýslum. Okkur virðist
nú af) vísu ekki ógjörlegt, af skipta landinu þannig
í kjördæmi án tillits til sýslu-skipta, en af þvílíkri
skipting mundi þó leifa, af> sumstafar yrí)i af
skipta um mifjar sýslur; þar sem svo á stæði,
af \ sýslu mætti skipta i 2 kjördæmi, mundi
þessu fátt ver&a fundif til fyristöcu, en stuudum
yrfi skiptin a& verf)a svo, af> partar úr 2 sýsl-
um ættu af) vera í kjördæmum samau, og gjörum
vif) okkur í lund, aS þeir, sem svo stæfi á fyrir,
mundu kunna því illa, aB vera í þessu afskildir
frá þeim, sem þeir afi öllu ö&ru leyti eru sam-
teng&ir, en sameina&ir þeim, sem þeir annars
hafa ekkert saraan vi& a& sælda, og óttustum vife
a& líkt mundi fara og for&um, er «þeir es fyr
nor&an voro Eyjafjörð, vildu eigi þangat sækja
þingit, ok eigi í Skagafiör& þeir es þar voru fyr
vestan» (Isllb. 5.); enda er hætt vi&, a& atkvæ&i
mundu ver&a mjög á sundrungu me& þessu fvrir-
komulagi, einkum þá kjósa skyldi þingmenn í
\. þiugdeild; álítum vi& að þxílík kjördæma skipt-
ing sje í fyrstu ekki auðgjörð, og svo að afleið-
ingar hennar eliki muni ver&a áu anmarka; virð-
ist okkur i öllu tiltækilegra, a& kjördæmum væri
skipað eptir hinni gömlu þingaskipun, og a& í
hveiju þingi sje 1 þingma&ur kosiun i 1. þing-
deild, en 2 í a&ra þingdeild. Vi& teljum sjálf-
sagt, að Reykjavík sje og kjördæmi, og yr&i me&
þessum hætti \4 þingmenn i \. þingdeild eu 28
í 2 eða samtals á alþingi 42 alþingismenn, og
hefur opt fyrri verið stungib upp á hinni sömu
þingmanna tölu.
A& sönnu ver&a kjördæmi eptir þingaskipun
nokkuð misjöfn með tilliti til fólksfjölda, en þó
miklu jafnari en kjördæmin eru nú, e&a geta
or&i&, nema landinu sje skipt í kjördæmi, án tillits
til sýsluskipta, og þingmauna talan ver&ur með
þessum hætti betur samsvarandi fólksfjöldanum, en
hún getur or&i& eptir öllum þeim uppástungum,
sem hinni núverandi kjördæmaskipun vilja halda,
og sem okkur eru kunnar. því þó til dæmis þrír
væru kosuir úr þeim fjölmennustu kjördæmum,
sem nú eru, en einn úr þeim fámennustu, þá
kennir meira ójafna&ar- þá liti& er á fólkstöluna,
virðist sem þorskafjar&arþing ver&i har&ast úti, ef
eptir þingaskipun væri kosi&; euþað er a&gætanda,
a& í þessu þingi er búen&atalau í samanburði
vi& fólksfjöldan sem \ ■ 9'/a, en i hinum þingunum
(nema Kjalarnesþingi) semt: 7—8 (Jóhnsens jar&a-
tal), svo ef tillit er teki& til búendatölu e&a
hinna líkl. kjósenda tölu, ver&ur mismunurinn
ekki svo mikill.
Me& tilliti til víðáttu kjördæmanna og þar
af lei&andi ör&ugleika að sækja kjörþing, þá er
þess a& gæta, að i Nor&lendingafjór&ungi yr&u
kjördæmin öldungis þau sömu, og í Austfir&inga
og suunlendinga fjór&ungum aö mestu le\ti hin
sömu sem _veri& hafa, og getum við ekki sje&, að
í fjór&ungum þessum yrði neitt verulegt ör&ugra
enn er, og höfum við ekki heyi t, að margir hafl
kvarlaö um ör&ugleika að sækja kjörþingin. í Vest-
fir&in'gafjór&ungi jykist ör&ugleikinn helzt, en þa& er
kunnugt, a& þessi árin hafa Vestfir&ingar haldið fundi
áþeim gömlu þiugstö&um, og eptir hinni göralu
þingaskipan, og hafa þeir án efa gjört ráð fyrir,
a& þaugaö gæti sókt allir hinir merkari menn,
a& öðru leyti sýnist okkur, að Jiar sem þa& þætti
beturfara, mætti skipta þingunum gömlu í 2 kjör-
þing, sem kysu livort sinn þingmann í 2. þingdeild,
en bæ&i saman 1 þingmann í i. þingdeild, eins og
þá þiugmeun hafa veriö kosnir í Skaptafells-sýslum,
ef menn annars vilja fallast á þessa uppástungu,
sem vjer ekki getum auuað enn mælt fram með.
Kosuingarrjett til 2. þingdeildar viljum vjer
a& allir eigi:
\. sem hafa óflekkað maunorð.
2 sem eru 25 ára að aldri
3 sera löglega eiga me& sig sjálfir e&a veita
heimili forstö&u.