Undirbúningsblað undir þjóðfundinn að sumri 1851 - 12.12.1850, Blaðsíða 8

1«
4. sem eru fjár síns fullrá&andi.
5. scm verif) hafa heimilisfastir í kjördæminu
hiB seinasta ár áf)ur enn kosif; er.
Kjörgengir til 2. þingdeildar ætlum vif) þeir
eigi af vera, sem hafa þá sömu hæíilegleika,
sem nú voru taldir, þó svo a& þá megi kjósa,
sem heimili eiga ulan kjörþingis efa hafa verib
skemur i kjördæm-inu enn eittár. Ef til vill, kynni
aptur a móti vif) eiga, mef) tilliti lil kaupmanna-
stjettarinnar, a& bæta vif þeim skilmála, að ekki
megi afra kjósa enn þá, sem lýtalaust ræfa og
rita íslenzka tungu; kosningarrjett til 1. þiug-
deildar flnnst okkur a& sömu hæfilegleikar eigi
a& veita, sem þeir er kosningar rjett veita til ann-
arar þingdeildar. því þó vi& viljum a& hún sje
skipu& embættismönnum einum, þá viljum við
a& þa& sjeu þjó&hollustu embættismennirnir, sem
þar eiga setu, og þa& mun aífarabezt, a& þa&
sjeu þeir. sem alþý&a ber traust til og sjálf kýs. Kjör-
gengi til fyrstu þingdeildar sýnist okkur þeir eigi
a& eiga, sem kjörgengir eru til 2. þingdeildar, og
sem haft hafa á hendi þa& embætti sem konung-
ur eða landssjórnin veitir a& minsta kosli í 5 ár.
Um kosningar rjett og kjörgengi hefur mjög
margt verið ræ&t ogritað; en af öllumþeim tak-
mörkunum, sem menn hafa stungið upp á, flnn-
ast okkur sumar misbjó&a mannlegum rjettindum,
en engar tryggja kosningar til hlýtar, eptir því
sem tilhagar hjer í lan&i, og því getum vi& ekki
mælt fram með ö&rum takmörkunum, enn þeim,
sem vi& höfum ávikið. A& binda kjörgengið til
1 þingdeildar, við hærri aldur e&a embættistekjfir,
fannst okkur ekki gjörlegt, því þó það tí&kist
sumsta&ar annarsta&ar, þá er það hættulegra
hjer, þar sem svo er fámennt, og gætu menn auð
veldlega fyrir Jjað í sumum kjördæmuuum mist
þa& bezta þingmannsefni, sem annars væri kostur
á a& fá, en þa& álílum vi& ómissanda, a& \. deild-
ar þingmenn hafi nokkra revnslu í embætti, en
þorum þó ekki, a& binda kjörgengi vi& fleiri ár
enn fimm, vegna fæ&ar fulltrúa efna, Með tillíti til
þess, fyrir hversu mörg þing skuli kjósa, ver&ur
því ekki neita&, a& ef fyrir mörg þing er kosið,
getur þá& or&ið mikillar óánægju og óheilla efni,
ef kosningar hafa mistekizt e&a ekki fáir þing-
menn, fyrir hveija helzt sök, sem er, ekki geta
ná& hylli og trausti alþý&u. Sje hins vegar mjög
opt kosiB, má vera a& þinginu missist sú fimni,
og þar af lei&andi hægð, sem flýtur af æfingu
og vana að vinna saman, og í annan sta& getur
veriB, a& þingi& fyrir þa& ekki nái þeirri festu,
sem því er þó ómissandi, og er hætt vi&, a& til-
lögur þingmanna, ef mjög opt er um þá skipt, ver&i
byg&ar á nokkuð mismunandi grundvallarreglum,
og a& lögunnm ver&i breytt optar, enn brýn þörf
er á, en þetta getur ekki annað enn veikt krapt
laganna yfirhöfu&. Samt getum vi& ekki rá&ið
til, a& sjaldnar sje kosið enn fyrir 2 þing, og er
meiri von, að þeir sem bezt hafa reynst, missist
ekki þinginu fyrir það, þó svo opt sje kosið, hitt
ver&um við a& álíta ótilhlý&ilegt, a& þeir sitji
lengur enn tvö þing, sem ekki reynist li& í. það
kom a& sönnu til or&a, hvort það mundi ekki
ver&a til tryggingar því, a& grundvallarreglur
'þingsins ekki breyttust eins, ef kosið væri til t.
þingdeiidar fyrir lengri tíma enn til 2 þinga, eins
og ví&ast mun vera tí&kanlegt, en flestir okkar
þóttust ekki hafa ástæ&u til á það a& fallast, me&
því ekki væri fyrir ö&ru rá& að gjöra, enn a& þeir
yr&u helzt kosniraptur, sem menn sízt vil&u missa
úr þinginu, og sje því ekki a& óttast, að grund-
vallarreglur þingsins ver&i svo mjög miklum breyt-
ingum undiorpnar.
þa& væri a& vísu í mörgu íilliti æskilegt,
ef þingi& vr&i haldið á hverju ári, en móti því
mælir, a& af því mundi lei&a fjaskamikiim kostna&,
enda vir&ist þa& ekki óumflýjanlega nau&synlegt,
og komast Nor&menn af me&, a& halda þingi& ein-
ungis 3ja hvert ár, en vi& óttumst, a& ef alþing
ætti ekki a& halda optar enn þri&ja hvert ár, mundi
afgreizla margra mála frestast um of, og erum
vife á því, að alþing eigi annað hvort ár a&
halda.
Alþing vir&ist okkur sje bezt falli& a& byrja
fyrsta virkan dag í Júlímánu&i, því tíminn þar á
eptir mun flestum hagkvæmastur, sem þing eiga
að sækja.
A& þingið eigi a& vera fri&helgt, er sjálfsagt;
hvern rjett þingmenn a& ö&ru leyti eigi á sjer
a& liafa, me&an þeir sitja á þingi, ætti a& taka
fram í grundvallarlögunum ; svo yrði og a& ákve&a
hæfilega hegningu, ef móti er broti& frelsi og frið-
helgi þingsins e&a rjetti þingmanna.
(Framhaldi& sí&ar.)
Ritnefnd: 11. Fri'briksson, Jakob Gulmundsson.
Kaupmannahöfn. — Prentað hjá S. Tricr.