Ný tíðindi - 02.06.1852, Blaðsíða 4

48
laun 250 rbdd., sem væri allt hið minnsta
einkum í byrjuninni á meðan hann væri aft
koma jörftunni í lag. Eptirstöftvunum, 130
rbdd., vildu })au láta verja til óvissra útgjalda,
t. a. m. fyrir bækur og jarftyrkjutól. Stipts-
yfirvöklin fóru einnig fram á, aft sjer yrfti
geíift vald til þess, aft kaupa nú Jiegar jörftina,
ef koslur gæfist á {>ví, j)ó meft því skilyrfti,
aft hún yrfti ekki dýrari, en 3000 rbdd., meft
þeim kostnafti ítöldum, sem leifta kynni af
endurbót á jarftarhúsunum. 5<iu tóku þaft
og fram, aö sjer virtist |>aft minnu varða, þó
jörðin væri ekki í Kjalarnessþingi, einungis
ef skólinn, samkvæmt vilja gjafarans, væri
handa fátækum börnum þaftan, og aft þaft
stæfti á litlu, þó börnin þyrftu aft ferftast
nokkurn veg til skólans, þar sem þau hefftu
þar aftsetur, og hvaft eina, sem þau þyrftu
við, Aft endingu báftu þau um, aft sjer væri
send konungleg skuldabrjef fyrir fje því, sem
sjófturinn ætti i Kaupmannahöfn. — Stjórnin
svarafti þessu brjefi stiptsyfirvaldanna 23. d.
ágústm. 1851, og fjellst aft öllu leyti á upp-
ástunguna; þaraft auki hefur hún og nú þegar
sent hingaft upp nokkuft af skuldabrjefunum.
Um jarðyrkju á Islandi.
(Framhald). 3>aft er því mesti hagur
fyrir grasift, aft loptift geti sem bezt komizt
þar aft, sem ræturnar eru aft leita sjer aft
frjóefni íjarftvegnum, til aft leysa upp gróftr-
arefnin, svo grösin geti náft þeim öldungis
aft vild sinni. En því geta grösin ekki haft
full not af gróftrarefnunum eins og þau eru
í jörftunni? jiaft eru mörg og aftgreind frum-
efni á öllum jarftvegi. Sömu efnin eru í
grasinu. En í jarftvegnum eru þau í allt öftr-
um jöfnufti sin á milli og allt öftruvisi sam-
blönduft. Grasinu er því bæfti öldungis ó-
mögulegt og óeftlilegt, aft taka móti efriuu-
um eins og þau eru samblönduft í jarftvegn-
um. En loptift leysir sambönd gróftrarefn-
anna, svo grösin fá þaft, sem þau þurfa.
Svona stendur á þvi, aft frjófsemi jarftarinnar
eykst, þegar loptift getur greiftlega komizt
inn í jarftveginn. Grösin þurfa lika vökvun
vift. Hvergi sprettur vel, þar sem jörftin
skrælnar upp, undir eins og hitadagur kem-
ur, nema þegar sifeld votviftri ganga efia
vatni verftur á veitt. Bæfti þurfa grösin deyj-
unnar, svo hjálpar hún líka loptinu til að
koma gróftrarefninu í þaft lag, scm grösin
þurfa. En ekki verftur alstaftar komift vift
vatnaveitingum, og enginn liefur dögg himins-
ins í hendi sjer. Hvaft er þá til ráfta ? Plæg-
ingin bætir mikift úr þessum vandræftum. Jörft-
in drekkur i sig regnift, þegar hún er laus í
sjer, svo þegar hitinn kemur, geymir hún
þaft, svo hann getur ekki tekið þaft frá gras-
inu. Vatnift stöftvast líka vift þjetta lagift
fyrir neftan plógfarift. Regnið dreifir þvi svo
notalega innán um grasveginn, aft þó hitinn
þurki grassvörðinn ofan, hafa grösin samt
nægan vökva niðrí jörftinni, sem þ'au draga
til sin meft rótum sinum, og þeim verftur ekki
meint vift, þó þurkar gangi talsverftan tíma.
Plægingin veitir jörftunni öldungis nýtt gróftr-
armagn. Eins og þegar hjörftin kemst úr
hnappnum og dreifir sjer frjálslega um fagr-
ar hlíftar, eins losnar um grösin í jarftvegin-
um þjetta, svo þau geta skotift rótum sínum
vítt og breitt, til aft leita sjer aft gróftrarefni.
Jaft er ekki hugarburftur einn um hagnaftinn
af plægingunni, ekki er þaft heldur byggt á
ágóða rnanna erlendis, heldur á reynslu manna
hjer í landi, þó litil sje. I Eyjafirfti hefur
verið plægt nýlega, og var sáft höfrurn, og
spruttu þeir svo ágætlega á litlum bletti, sem
bezt var undirbúinn og rótgóftur, aft heysáta
fjekkst af 4 ferföftmum, og hefftu eptir því
fengizt rúmir 110 hestar af dagsláttunni. í
Hafnarfirfti var og pældur 100 ferfaftma blett-
ur, og var sáft höfrum ; af honuin fengust 9
hestar og heffti þar orftift 81 hestur af dag-
sláttunni af heyji. En þegar svona sprettur,
verftur sjálfsagt aft tví eft þríslá. En þaft
sprettur líklega ekki svona fjarskalega nema
þar, sem jörftin er sem bezt unrlirbúin og á-
kaflega tnikift gróftrarmagn í grasveginum. En
vjer höfunr talsvert af þess konar jörft. llvílík
frjófsemi hlýtur aft vera í þeim túnum, sem
sí og æ hefur verift borift á? 5ó hún geti
ekki komift franr, nreftan grasvegurinn er svo
þur og þjettur, harftur eöa spilltur á einhvern
hátt. Vífta mundum vjer geta fengið þenna
ágófta, sem reynslan sýnir, aft unnt sjc
aft fá, og alstaðar lrlýtur ágóftinn af plæg-
ingunni aft verfta meiri, en sá lragur, sem vjer
ltöfum haft af nokkrum jarftabótunr.
En þó nrenn efist nú ekki unr nytsenri