Íslendingur - 26.07.1860, Qupperneq 1

26. júli.
M

— Póstskipií) Arctúrus kom hingab 22. þ. m. Ferfcamenn meí) því
út hingab voru þessir: Bjarni Magnússon Cand. juris (hefur nýtekií)
ombættisprof meb bezta vitnisbur(bi); þrír Englendingar: the Row.
Friderich Metcalfe M. A., háskúlakennari í Oxford; jarbfrœí)ingur John
Ferguson frá Glasgow; efnafrœfcingur Willjam Wilson Hunter frá New-
castle; kona Ofursta Shaffners og barn þeirra, og bí%nr hún hans hjer,
en hans er nú von á degi hverjum. Hinir ensku menn ferfcast til
Krýsivíkur, Geysis, og sagt er, at) einn þeirra ætli norí)ur ab Mý-
vatni.
Heilsa manna ojf lieilbri$?ði-
Eptir Ch. Diclcens.
Smíiíi úr ensku.
(Niímrlng; sjá 8. bl., bls. 61). LundúnafjelagiS til ab
bœta íbúbarbús ibnabannanna hefur reist hús í ýmsum hlut-
um borgarinnar. Hús þessi voru eigi reist í ábataskyni.
Leigan, sem þeir fengu, er reisa ljetu, var ab eins einn af
hundrabi. Meb því húsastœbi eru dýr í Lundúnaborg, eru
lnísin fjórloptub, og ílöt ab ofan; stigarnir eru í raun rjettri
stræti; hvert herbergi, eba hver herbergi, sem saman eiga,
er eigi síbur einstaks manns, en hvert annab hús, sem ein-
stakur mabnr á. Húsaleigan er jafnmikil og í lúnum ó-
hreinlegu strætum, sem eru í kring um „Drury Lane“. í
húsum þessum liefur verib vandab til allra ræsa, neyzlu-
vatns, birtu og heilnæms lopts. IIús þessi eru flest reist
þar, sem sjúkhætt er, og í þeim eru yfir 1300 manns, en
á ári hverju deyja ab eins ab rjettri tiltölu 7 af 1000. í
einum hlutanum af Kensington, sem er illa ræsabur, og
íbúar eru því nær eins margir, dóu 40 af þúsund, eba ab
tiltölu vib þab; og á ferhyming þeim, sem þegar ábur var
umgetib, var manndaubinn enn meiri. Af þeim 1300 manna,
sem áttu heima í húsum þeim, sem um var getib ab vand-
ab var til ræsa, birtu, neyzluvatns og hcilnæms lopts, voru
næstum fimm hundrub börn, yngri en 10 vetra, og af þess-
um fimm hundrubum dóu ab eins fimm á ári. Ef barna-
daubinn hefbi verib þar jafninikili og hann er talinn í Lund-
únaborg allri, þá mundu eigi hala dáib fimm af fimm hundr-
ubum, heldur næstum fimm sinnum finim, eba 23; því ab
tökuni vjer alla, bæbi fátœka og ríka, bæbi þar sem ræsar
eru vandabir og óvandabir, þá missum vjer Lundúnamenn
upp og ofan 46 af hverju þúsundi ungbarna vorra á ári
hverju. I hinum illa ræsaba hluta af Kensington, semjeg
um gat fyrir skemmstu, deyja á ári hverju 109 börn af
hverju þúsundi. Ef vjer Lundúnamenn hefbum allir jafn-
holl híbýli og ibnabarmennirnir, leigulibar Lundúnafjelags-
ins, ef rába skal af þessari litlu reynslu, þá má segja, ab
vjer mundum frelsa úr daubans greipum 23 þúsundir á
ári hverju. Ef vjer hefbum allir jafnólioll liíbýli ein3 og
íbúarnir í pottasmibjunum í Kensington, og gjörb væri sama
ályktnn og ábur, þá mætti segja, ab deyja mundu árlega
40 þúsundir fleiri en nú.
Hinar 22 þúsundir Lundúnamanna, sem þetta árib,
1854, eiga ab deyja fleiri eba færri öbruvfsi, sökum skorts
á heilnæmi, þeim væri betra ab manna sig upp, og reyna
ab gjöra endurbœtur hjá sjer. þegar vjer lítum á alla
töluna, eins og hún er, þá er örbugleikinn í því fólginn,
ab sjá, hverjir af oss muni verba ab ganga í lib daubra
manna, sem Saur konungur heimtar á ári hverju. Mikill
hluti þessa hers mun sannlega verba þeir menn, sem þegar
eru reknir út úr mannfjelaginu. Annar hlutinn munu börn-
in verba. Og hinir verba þá fullorbnir menn, meir eba
minna máls metandi, sem geta látib til sín heyra, ef þeir
annars vilja tala.
Athugasemd. þegar jeg í vor hjelt fyrirlestrayfir
taugaveikina fyrir prestaskólalærisveinunum, lagbi jeg rit-
gjörb drs. Southvood Smiths til grundvallar fyrir inngangi
þeirra, en hjer vil jeg ab eins geta nokkurra athugasemda
út af reynslu þeirri, er fyrir mig hefur borib um veiki
þessa, ef verba mætti, ab þær skýrbu hugsanir manna um
uppruna liennar og allra hættulegra landfarsótta. A flest-
um þeiin bœjum, þar sem sóttin brýzt út meb miklum á-
kafa og tekur svo ab segja snögglega hvern ab öbrum, má
finna orsakir til þess, ab loptib hefur skemmzt venju frem-
ur á eiiihvern hátt. Stundum orsakast loptskemmdin af því,
129
Hin sjúka ekkja.
Snúib úr þýzku.
(Niburlag). Vinur föbur míns tók mig ab sjer ab hon-
um libnum, en móbir mín leitabist vib ab hafa ofan af fyrir
sjer og bróbur mínum meb handafla sínum, þótt í nauina-
smíbum væri. En fyrir nokkrum dögum sýktist móbir mín,
og ber jeg kvíbboga fyrir, ab hún muni deyja. Hún er
allslaus, og fær enga hjálp, og jeg fyrirverb mig, ab bibja
kunningjá föbnr nu'ns um abstob. Ybur hef jeg eigi fyr
sjeb, og því herti jeg upp hugann, og sigrabist á feimni
minni. Ab þjer nú vildub aumkast yfir móbur mína, ein-
stœbinginn".
Hinn ókunni mabur sá, ab þossi orb voru mælt af
hreinskilni hjartans, og er liann þá jafnframt ieit á hin
tárfullu augu piltsins, er grátbœndu um mebaumkun, vikn-
abi hann vib, og mælti:
„Býr móbir þín langt hjeban?"
„Bústabur liennar er vib enda strætis þessa“, mælti
pilturinn; „f síbasta húsinu, í stofunni út úr því".
130
„Ilcfur enginn læknir vitjab hennar", mælti hinn ó-
kunni mabur.
„Gub minn góbur hjálpi mjer, neifí, svarabi pilturinn.
„Hvernig skyldum vjer borga lionum? og hvaban skyldum
vjer fje taka til lyfja?"
„Taktu vib þessu“, mælti hinn óktinni mabur, og rjetti
piltinum nokkra gullpeninga; „en lúauptu nú, og sœktu
lækni þegar í stab“.
Pilturinn þakkabi honum meb innilegum orbum, og
hijóp burtu sem kólfi væri skotib.
Ilinn veglyndi mabur gekk þegar til bústabar ekkj-
unnar, þar sem hún lá sjúk, og gekk þegar inn. Ilann kom
inn í herbergi eitt lítib, og var þar eigi annab en lítib eitt
af húsbúnabi, allt gamalt; þar var lítib borb og tveir stól-
ar og vcsalt rúm, og f því lá hin veika kona, mœnandi
eptir einhverri hjálp. Yib fœtur henni sat hinn yngri son-
ur hennar og grjet.
Maburinn komst vib í linga, er hann leit þetta; hann
gekk ab sænginni og lagbi nokkrar spurningar l'yrir ekkj-
una um sjúkleik hennar, eins og hann væri læknir. Ilún
65