Íslendingur - 15.11.1860, Blaðsíða 3

131
Svar
til herra Jóns Guðmundssonar.
(Framh.; sjá nr. 15., bls. 117). Eptir þeirri hugsun-
arreglu, að ekkert megi það vera í ályktuninni, sem eigi
sje að finna í forsendum hennar, hefur ályktun yðar þess
vegna ekkert við að styðjast í grein yðar. Einhver kann
nú að segja, að þetta sje röng útiegging á orðum yðar,
og meiningin sje sú, að yður hefði verið auðvelt, að
vinna málið á móti mjer við dómstólana, og gjörði maður
ráð fyrir, að hann (ekki þjer) hefði rjett að mæla, þá liti þetta
andlega afkvæmi yðar, hæstvirti lögvitringur! aðvísunokk-
uð sköpulegar út; en fari maður svo að hyggja betur að
því, er það í rauninni ekkert betur farið, því þó maður þá
gæti sagt, að það hefði að nafninu nokkuð við að styðj-
ast hjá yður, dettur það eigi að síður um sjálft sig, af því
fœtur þess eru brauðfœtur.
þá kemur önnur ályktunin yðar, að þjer sjeuð ó-
liræddir um, að enginn dómstóll mundi hafa hlífzt við að
skylda mig að taka svar yðar. það er aðdáanlegt, hvað
þessi ályktunin er snoðlík hinni fyrstu. |>að er sumsje
auðvitað, að engin hlífð á að eiga sjer stað við dómstól-
ana, af því þeir eru skyldir til að dœma eptir lögunum
hlífðarlaust, hver sem í hlut á, en um þetta stendur held-
ur ekkert í forsendum yðar, og er því ástœðulaust sem
hið fyrra, og eptir sama hugsunarlögmáli. Eigi hitt að
vera meiningin, að þjer hafið þá sannfœring, að dómstól-
arnir hefðu dœmt á mig málið, koma aptur blessaðir
brauðfœturnir, sem eru og verða ónýtir, hvað Ijettvæga og
lítilfjörlega byrði sem þjer æt.lið þeim að bera. Jeg vildi
óska, að sannfœring yðar í öðrum efnum ætti hœgra með
að reisa sig úr duptinu. þetta var nú um hjeraðsdóminn. Nú
vippið þjer yður að œðra dómi, og auðsjáanlega að lands-
yfirrjettinum lijerna í Reykjavík. jþað var skrítið, að þjer
skylduð ekki eins benda á, hvaða hjeraðsrjett þjer meintuð,
og enn þá skrítnara, að það skuli skína út úr orðum yðar,
að á sama mundi hafa staðið, fyrir hverjum helzt hjer-
aðsrjetti þjer hefðuð lögsótt mig um þetta mál; sjá orð-
in neinn dómstóll, samanborið við: þann hjeraðsdóm fyrir
œðri dóm, o. s. frv. Eruð þjer farnir að ryðga svona í N. L.
1. bók 2. kap.? eða eruð þjer að dylgja yfir spánnýjum
iagareglum um hina rjettu þinghá mála, sem vjer hinir
fáfróðari lagamenn ekki þekkjum? Aidrei skyldi það nú
vera svo, að yður hefði verið betra, að sleppa þessu, sem
þjer segið um œðri rjettinn? því þá hefði það ekki verið
tiltökumál, þótt þjer gjörðuð ráð fyrir fleirum en einum
2fil
að yfir sjúkum. f>að er óttalegt að sjá og heyra þennan
hjálparlausa aumingja, sem liggur fyrir framan þig, í óráði
opna hina dýrmætustu leyndardóma hjartans, og ryðja upp
úr sjer launungarmálum, sem hafa verið hulin mörg ár;
þá sjest og bezt, hvað lítið hjálpar, að liafa verið dulur
og slœgur um æfina, þegar sjúkdómur og óráð á endan-
um rífa skýluna burtu. Menn, sern hafa legið í andar-
slitrunnm, hafa opt í óráði sínu sagt frá svo hrvllilegum sög-
um um lesti og glœpi, að þeir, sem hafa staðið við bana-
sængina, hafa flúiðburtu með ótta og skelfingu, og marg-
ur auminginn liefur dáið aleinn, meðan hann í óráði var
að tala um ódáðaverk, sem hinn hugdjarfasti maður ekki
þolir að lieyra nefnd.
En engar slíkar óráðstölur heyrðust við banasæng þá,
þar sem börnin krupu. Allt var hljótt í herberginu, nema
ekki og harmastunur barnanna. Loksins varð móðurhön-
in magnlaus; hún renndi ttugunum tii barnanna og svo til
föður þeirra; hún reyndi til að tala, en það kom fyrir ekki,
og hneig niður á [koddann; allt var svo hljótt og kyrrt,
að það leit út, eins og liún hefði falllð í dvala; börnin
dómstól, sem hefði getað komið til að rannsaka málið,
sumsje hjeraðsrjetti, yfirrjetti, og þá, ef yður hefði þóknazt,
hæsta rjetti. Nei nei! þjervitið, hvað þjer syngið. f>jer
hafið heldur viljað hafa feikna-stóra vitleysu í því, sem á
undan var komið, en sleppa af því arna, sem þjer segið
um yfirrjettinn. nf>á mundi hjeraðsdómurinn standast«, seg-
ið þjer; sleppum því, það gat vellegið í því, sem þjer vor-
uð búnir að segja. þetta er víst ekki heldur það, sem
yður hefur fundizt svo feitt á stykkinu, heldurhitt, aðjeg
og Jón assessor Pjetursson líklega »nauðugir viljugir«
hefum orðið að víkja úr dómarasæti í yfirdóminum, og
svo það, sem þjer aptur spinnið út úr þessu.
Jeg er yður nú öldungis samdóma í því, að jeg hefði
orðið nauðugur viljugur að víkja sæti í þessu máli, sem
átti að vera á móti mjer sjálfum eptir röksemdafœrslu
yðar. Iljer frœðið þjer menn um það, sem allir vissu
áður. En hvernig getið þjer samrímt það, sem þjer segið
um ábyrgð mína og fyrirsvar mitt við það, að yfirdómari
Jón Pjetursson lik'a nauðugur viljugur mundi hafa orðið
að víkja úr sæti. Jeg á að hafa einn ábyrgðina og fyrir-
svarið, og þó á yfirdómari Jón Pjetursson, sem því ékki
hefur ábyrgðina eða fyrirsvarið, líka að víkja sæti. Hjer
frœðið þjer aptur menn um það, sem enginn fær skilið.
Er nú ekki betra minna og jafnara? J>jer getið nú ekki
sloppið við þessa slysalegu mótsögn með þeirri athuga-
semd, að fyr hafið þjer talað um, hvað í blaðinu stœði,
seinna um það, er dóm ætti að fá fyrir að takast skyldi
inn í blaðið, því það er svo auðsjáanlegt, að þjer í því
máli, er lijer rœðir um, og heyrir undir hið síðara, ráð-
gjörið, að dómur fjelli að eins um mig sem ábyrgðar-
mann og fremsta útgefanda blaðsins; þetta kemur líka
heim og saman við það, sem þjer segið, að óþarfi sje,
að œskja inntökunnar nema af hinum fremsta útgefanda.
|>að, sem þjer enn fremur segið um það, að þetta
blaðagutl eigi illa við embættisstöðu yfirdómara Jóns Pjet-
urssonar og mína, er álíka klaufalegt fyrir yður og hitt
annað í grein yðar. Hjer rœddi sumsje að eins um
leiðrjettingarmynd þá, sem þjer bjugguð sjálfur til og
gjörðuð svo afarilla úr garði, að hún að maklegleikum
var gjörð apturreka, og hlœgir það mig, að þjer kannizt
svonavið, að hún hafi verið gutl eitt. f>að er vissulega góð
byrjun; haldiðáframí viðurkenningu sannleikans, ogvitið,
livort þjer getið eigi með góðri samvizku sagt slíkt hið
sama um fleiri af ritum yðar!
Jeg ætla að öðru leyti að frœða yður á því, að hvorki
202
lutu niður að henni, þau kölluðu á hana með nafni, í
fyrstunni hœgt, og síðan kölluðu þau hærra, og loksins
œptu þau hástöfum af fullri örvænting. En þau fengu ekk-
ert svar. J>au hlustuðu eptir andardrætti hennar, en gátu
ekkert heyrt. f>au studdu höndum á brjóst hennar, til
að vita, hvort hjartað bærðist, en fundu enga hreifingu.
Dauðinn hafði stöðvað hjarta þetta, því hún lá þar liðin.
Maðurinn hneig niður á stól, sem stóð við rúmið,
og knúði höndum sitt brennlieita enni. Ilann starði frá
einu barninu til annars, en sá ekki annað en augu full
af tárum, og þessi sjón var nærri búin að gjöra út af
við hann. Hann heyrði ekkert huggunarorð, og sá ekkert
blíðlegt augnaráð. Allir hræddust hann og forðuðust; og
þegar hann loksins staulaðist út, rcyndi enginn að fara
með til að hugga ekkjumanninn.
f>að höfðu verið þeir tímarnir, þegar margur einn vin-
urinn hefði flykkzt utan um hann í mótlæti þessu, og þeg-
ar margir mundu hafa tekið hjartnæma hlutdeild í hörm-
um hans. Ilvað var nú orðið af þeim? Vinir, ættingjar
og hinir ómerkilegustu kunningjar höfðu hver af öðrum