Íslendingur - 27.04.1861, Blaðsíða 5

21
f'-
stöðum samkvæmt greindri áætlun, en óskuðu jafnframt,
að ný áætlun væri gjörð um nauðsynlegustu endur-
bót á gluggum og þaki hússins; fullnœgði maður minn
sál. þessari bón stiptsyfirvaldanna, eins og hann að orði
komst, af hlýðni við þau, og sendi þeim á ný áætlun
upp á 1005 rdd. 72 skk. En í staðinn fyrir fje þetta urðu
á endanum, eins og sjá má af fjárhagslögunum 186%1(
að eins 400 rdd. veittir til aðgjörðar optnefndu lnisi, og
jafnvel þó að nú 26 rdd. 60 skk., mestmegnis andvirði
fyrir gömul borð, er rifin voru af þakinu, væri bœtt við
þessa 400 rdd., sjer maður, að töluvert meira en helm-
ing skorti á, að því væri varið til endurbótar húsinu, er
maðurinn minn sál. áleit sjer fœrt að bœta úr hinu nauð-
synlegasta við þak og glugga þess. |>að liggur því í aug-
um uppi, að aðgjörð sú, sem húsið gat fengið fyrir þessa
426 rdd. 60 skk., liafi hlotið að vera mjög ófullkomin,
enda er svo að orði kveðið í brjefi manns míns sál., er
hann ritaði stiptsyflrvöldunum, er henni var lokið, að hún
væri hálfverk, og ljet hann slíkt hið sama í ljósi við
aðra, er hann átti tal við um þetta.
Nú vil jeg biðja góðfúsa menn að bera þetta, sem
byggt er á opinberum brjefum og skjölum, sem til sýnis
munu vera hjá hlutaðeigandi yfirvöldum, saman við það,
sem sagt er í »J>jóðólíi« um þetta efni, og vona jeg, að
hver og einn fái sjeð, að ámæli það, sem blað þetta
leggur á mann minn sál., er ástœðulaust, eður svo jeg
noti orð, sem betur á við blað þetta, vantar allar sannar
og sœmilegar ástœður. Samt sem áður hef jeg beðið
hlutaðeigandi sýslumann, að nefna með sjer tvo áreiðan-
lega og heiðvirða menn, er þekkingu bera á slíkt, til að
skoða og meta áminnzta aðgjörð á Bessastöðum, sem
fram fór hinn annan dag aprílmán. 1861, oghljóðar einn
kaflinn úr henni þannig: — »Til þess að skoða og segja
álit sitt um nefnda stofu og um aðgjörð Odds heitins á
henni, hafði sýslumaður kvatt hingað snikkarana Jakob
Sveinsson og Jóhannes Jónsson úr Reykjavík; voru þeir
nú hjer til staðar, skoðuðu liúsið ogsegjaálit sittáþessa
leið: Til þess að gjöra að nokkru gagni við gallana á
Bessastaðastofu, álíta þeir, að þeir 400 rdd., sem Oddur
heitinn Guðjohnsen fjekk, hafl hvergi nærri verið nógir,
því það hefði þurft að leggja nýtt þak og ný gólf á og í
allt húsið, gjöra við glugga og hurðir og skrár, samt
múrinn bæði utan og innan, hvar til talsverða peninga
liefði þurft, og það er þeirra meining, að sú áætlun um
aðgjörðarkostnað, sem Guðjohnsen sál. til tók, hafí verið
41
fengu að komizt, og margir íleiri; naut hann að því ör-
leiks síns, þá mönnum lá á, helzt fátœkum. Gjörði og
Skúli eigi til hans þann vetur; hafði og Jón 2hesta alda
i húsi um veturinn og söðul sinu í stallinum; var sagt
hann ætlaði að flýja á þeim, ef grípa skyldi hann og fœra
sýslumanni. En það var um sumarið, að Skúli reið til
alþingis með fylgd sína. Jón hafði og suður farið, og er
sagt hann kœmi sunnan með iest sína, þá Skúli reið norð-
un, og hittust þeir á Iíaldadal; reið Jón Bleik. Skúli reið
að honum og mælti: »Far þú af baki, Jón«. Jón svar-
aði engu, stökk af baki, greip söðulinn af Bleik og lagði
á annan hest, en Skúli tók Bleik, og fór svo livor leiðar
sinnar, átti Bleik síðan lengi, og þótti hin mesta gersemi
í honum; er eigi getið um, að Skúli sýslaði um að ákæra
Jón síðan, og ætlum vjer, að þetta yrði litlu áður en Skúli
varð fógeti og flutti suður (árið 1750).
11. Frá Eiríki Laxdal og Jóni.
þóra, frú Halldórs biskups Brynjólfssonar, bjó að Stað
í lleyninesi eptir andlát manns síns. Eiríkur hjet maður,
er sig kallaði Laxdal, son Eiríks prests Jónssonar og
hin allra-minnsta, til þess að endurbœta svo stórt og gall-
að hús að nokkru gagni. En eptir því sem þeir hafa nú
skoðað aðgjörðina á húsinu, þá eru þeir sannfœrðir um,
að Oddur sál. hefur sem ráðvandur og ærlegur maður
brúkað þá áminnztu peninga, sem hafa hlotið að ganga
upp í efnið og verkalaunin við aðgjörðina, en ekki runnið
órjelega í hansvasa«. — Um sœmdarorð þau, sem blaðið
»J>jóðólfur« brúkar um mann minn sál. út úr biflíóteks-
byggingunni, sem á að verða, ætla jeg ekki að veralang-
orð. jþað, sem hann í þessu efni gat hafa haft til saka,
er fyrir guði og mönnum ekkert annað en það, að hann
eptir áskorun stiptsyfirvaldanna gjörði áætlun um þessa
byggingu. Annað en þetta gjörði hann ekki, og af öðru
en þessu gat hann því enga ábyrgð haft. En að áætl-
unin sje víta- eða ámælis-verð, neita jeg, og lýsi ritstjóra
»|>jóðólfs« ósannindamann að því, nema hann sanni, eins
og ærlegir menn gjöra, að svo sje. Að öðru leyti óska
jeg, að »þjóðólfur« framvegis gæti haft eitthvað annað að
grípa til til ágætis og meðmælingar dýrðlingum sínum,
en samvizkulausan óhróður og ámæli um framliðna menn,
sem að likindum, ásamt öðru fleiru, setur svartan blett á
tungu hans og minningu, og gjörir honum, að makleg-
leikum, enga sœmd, heldur miklu fremur hið mótsetta,
að minnsta kosti í augum sjerhvers ærlegs manns.
lngibjörg Guðjohnsen.
(Aðsent).
J>að má sjá af tímaritinu »Norðra« 7. árg., bls. 92, og
8. árg., bls. 28, hversu mjög að merkir bœndur í J>ing-
eyjarsýslu fundu til þeirrar eyðileggingar, er bústjórn
vorri og efnahag væri búin af því hinu óþarfa ferðalagi,
og þar af leiðandi iðjuleysi, að við sjálft liggur, að bœnd-
ur þeir, sem í þjóðbraut búa, flosni upp með hyski sínu,
er þeir vegna venjunnar ekki dirfast til að beiðast sann-
gjarnrar borgunar, þótt þeir hýsi erindislausa flangrara og
sölumenn hópum saman. Af þannig lagaðri gestrisni ieiðir
það, að makindagjarnir menn hirða ekki um að hafaneinn
atvinnuveg, nje ganga í vist, og flýtur af því, að menn
þessir geta með þessu móti fengið forsorgun sína ó-
keypis, og verða með þessu háttalagi margir ungir og
hraustir menn að ónytjungum, er hvorki verða sjer nje
öðrum uppbyggilegir, í stað þess að þeir við greiðasöl-
una fengju aðhald til dugnaðar, og fer þessi ógegnd mjög
svo í vöxt, að bjargálnamönnum, hvað þá fátœklingum,
42
Elínar Eiríksdóttur prófasts að Saurbœ í Evjafirði. IJjelt
Eiríkur prestur fyrst llvamm í L«árdal og síðan Hof á
Skagaströnd, næst eptir Árna prest Daðason. Eiríkur
Laxdal hafði lengi utan verið og gengið á háskóla, en
kom síðan nám sitt lítt að haldi; þótti hann œrið sjervitur
og kífinn við kapprœður, en það ætlum vjer, að hann fœri
tvívegis utan, og nýkominn væri hann út hið fyrra sinn,
er hann gjörðist djákni á Reynistað um hríð; en það var
annað tveggja, að Eiríkur sagði svo sjálfur frá, eða það
var spjeskapur, að hann fœri til Portúgal og sigraöi þar
kött einn, er út hefði lagzt í kirkjugarð á nái, og er þetta
spurðist, kvað Jón í Stóru - Gröf þetta um hann, því lítt
lagðist á með þeim Eiríki:
Jeg hef frjett það af Laxdal,
eptir frægðar vana,
praktugur í I’ortúgal
pikkaði kött til bana.
En það er sagt þeim bæri á milli, að Jóni þœtti Eiríkur
spyrja fósturbörn sín œrið sjerviturlega í kirkju, en eigi
höfum vjer heyrt, hvort Eiríkur kvað á móti stöku þessari,