Íslendingur - 10.09.1861, Blaðsíða 7

79
laus, og ekkert út á það að setja, hversu áherzluorðin eru
sett í hendingunum, endaerbragur sá einkennilegur mjög
og lítt hægt að villast um rjettan framburð hans.
Nr. 5 hefur þann galla, að niðurlagshendingin í lwerju
versi er of löng; hún er trokkeahending með kvennlegri
sesúru á undan sjer og langri niðurlagssamstöfu, þegar
rjett er, þannignefnilega: —v—v—u—-, t. d. jörð og him-
in heiðri guð. þegar hendingin er svona, þá verður eng-
in sesúra milli versanna, en verði hún höfð þannig:
nheiðrum guð í himnaríki«, þá verður sesúra milli vers-
anna og hún karlleg. í 4., 5. og 6. versi er þessi hend-
ing öðruvísi. þar engin sesúra milii næst seinustu og
seinustu hendingar, þvi hin seinasta er þar jambahend-
ing, eða rjettara einhver sambreyskingur af jamba- og
trokkeahending, sem aldrei hefur átt heima í þessum brag-
arhætti. Hjer er því nauðsyn á breytingu, að minnsta
kosti þannig, að hendingin verði eins í öllum versunum,
og virðist þá einsætt að taka upp hið forna hendingarsnið
sem að ofan er bent á. í byrjun 2. h. í 5. og 6. versi
stillir, lægir eru hraparlegar áherzluvillur, enda er höf-
uðstöfunum þar kastað á áherzlulaus atkvæði, svo að þeir
eru með öllu burtu úr versunum á þessum stöðum. það
sýnist mega laga hendingar þessar án nokkurs skaðafyr-
ir meininguna þannig: svo strítt ei vinni meini, og lægir
alla’ á hlið. J»á er og 4. hending í báðum þessumvers-
um oflöng, og er hægt að víkja orðaröðinni lítið eitt við
til að bœta úr því. í 11. v. 2. og 4. h. er samstöfu of
aukið, og má einnig það hæglega leiörjetta.
Nr. 6. 1. v. 2. h. höfuðstafurinn 1 er þar á áherzlu-
lausri samstöfu, svo hann má telja af máðann; en fyrst
svo er komið á annaðborð, þá er rjettara að víkja hend-
ingunni þannig við: í fyrstu ljenað Iiefur, í stað
þess að nú er lesið ljenað í fyrstu. í 4. h. er rangt
ást þín í staðinn fyrir: þín ást, þvi svona kemur bæði
höfuðstafurinn á rjettan stað og orðið: »ást« nær við það
þeirri framburðar-áherzlu, er því ber að hafa sem atriðis-
orði. í 6. h. þú allt gott lætur mjer í tje, rjettara enn
allt gott o. s. frv. 2. v. 1. h. Minn guð, rjettara enn
guð minn. 4. h. auk þess, sem áherzlan fellur hjer á
miðju orðins: fullnaðar, er höfuðstafurinn f á áherzlulausu
atkvæði. |>ó það reyndar ekki ætíð sje auðgjört að forð-
ast falska og eðli málsins gagnstaðlega áherzlu á þeim
orðum, sem hafa fleiri en tvær samstöfur, og þó þvílík á-
herzla á þeim orðum steyti tilfinninguna minna, enn á
tveggja atkvæða orðum, er það samt víst, að áherzlan:
f nllnaðnr er eðli málsins samkvæmari heldur en : fulln-
aðar, og þetta orð þvi ekki liafandi á þessum stað. 3.
v. »Fagran«, óhafandi; sje hendingunni vikið þannigvið:
þú fekkst mjer líkam fagran Ijeð, þá er framburðurinn
rjettur og höfuðstafirnir komnir að rjettindum sínum, en
þá kemur nú aptur furðuverk með skakksettum höfuð-
staf og falskri áherzlu. Jeg vænti að ekki megi hafa
»furða« í staðinn? J»á væri samt þessi lýti bætt þannig:
»sem furða’ er þinna handa«. »Reglu og blóma« má
ekki standa. Búsiað getur staðizt, af því orðið er saman
sett, en höfuðstafurinn þó rangsettur. »Eyrað mitt« rangt;
mitt eyrað, rjett. »Túngan þér«, rangt, fyrir: þjer tung-
an. 4. v. fyrstu 4 hendingarnar eru ekki hafandi, eins
og þær eru: Lofadfur, lífsins, hjálpa, hverja. Ekki vænti
jeg það megi hafa þessar hendingar svona: Jeg syng
þjer lof, er líf gafst mjer, alls lífsins guð valdandi (ekki:
guð lífsins alls valdandi, því þá yrði atriðis-orðið »guð«
áherzlulaust, sem það eptir meiningunni ekki má vera).
Mjer hjálpa, svo til heiðurs þjer lífs hverja athöfn vandi?
Nr. 7. Út á kveðskapinn á þessum sálmi er ekki
margt að setja, það eru 2 seinustu hendingarnar í 1. v.,
sem þurfa umbótar við Skaparinn, himm. Breytingin yrði
ekki veruleg t. d. Ó, skapari þitt mikla vald! Út þandir
himin þú sem tjald. 2. v. 2. h. hvelfmgm, í staðinn fyrir:
hið hvelfda loptið, m. v. 3. v. 6. h. þegar == frá því
eða: úr því, sem verður rjettí framburðinum. 7. h. Fjali
og dalur, i staðinn fyrir: úr bylgjam fjall og dalnr brauzt.
4. v. 6. h. lifandi: allstaðar þar sem áherzlan er svona
röng í byrjun hendinga, er líka höfuðstafurinn á röngum
stað og missir öldungis verkun sína og gildi. 5. v. 3. h.
»áuöa:fum« má vera af því, að orðið er saman sett. 8. v.
4. h. Lýsingarorðið »öll« mætti ekki vera hjer á áherzlu-
lausum hálfstuðli hendingar, því það mundií sundurlausri
ræðu fá áherzlu þannig: öli jörð’m er full, og á því
einnig að hafa sömu áherzlu í versinu. Auk þess er höf-
uðstafur hendingariunar á »öll«, og er þannig einnig hann
á röngum stað. 6. h. við Jlis- gleður sig, í staðinn fyrir
við Þ*s: sig gleður.
Nr. 8. I þessum sálmi eru versstuðlarnir þríliðaðir,
ein sterk eða gild, og tvær rírar samstöfur í hverjum stuðli.
í öllum hinum undanfarandi hafa þeir verið tvíliðaðir, ann-
aðhvort stutt-langir eða lang-stuttir (u—, eða —u). 2. v.
4. h. Mjer allt til heills. bezt fœr gert. J»ó að eins at-
kvæðisorð geti í kveðskap verið bæði stutt og löng eptir
kringumstœðunum, stendur þó slíkt ekki á sama fyrir
framburð hugsunarinnar; þannig er það vafalaust, aðfram-
burðurinn verður betri, ef sagt er: fær bezt gert. 3. v.
4. h. allt sendir pú, hvað er heill mín, er rjettara fram
borið en: allt hvað þú *endir er. 6. v. 3. h. í fyrsta
hendingarstuðul vantar stutta samstöfu, og þarf ekki annað
en finna tveggja atkvæða orð í staðinn fyrir »bót«, t. d.
»ljettir« og er þá hendingin rjett.
Nr. 9. l.v. 7. h., hjer virðist ekki orðið »en« nauð-
synlega þurfa að standa, því þetta er fullskiljanlegt: »áð-
ur biðjum, oss hann fœðir«. 2. v. 2. h. f»ó að eptir
kringumstœðunum ekki sje neitt að setja út á framburð-
inn fullríkur, hefði þó betur verið hjá því orði komist,
með því áherzlan á »ríkur« þó er fölsk og eðli málsins
gagnstaðleg. »Fullur nœgta’ og gœzku« gefur sömumein-
ingu, en er vissulega betra fyrir framburðinn.
(Framh. síðar).
Bnrtfararpróf
við prestaskólann var haldið 22—27. f. m.
Undir það gengu þessir:
Steinn Steinsen sem fekk fyrstu aðaleinkunn (43 tr.).
Jakob Björnsson — — aðrabetri---------(35 tr.).
Jón Thoraremen — — aðra -----(31 tr.).
Ritgjörðaefni voru:
Rœðutexti: Iíól. 3, 12.—15. v.
Trúarfrœði: að sýna liið einkennilega í kristilegri kenn-
ingu um sköpun heimsins.
Siðafrœði: að útlista lærdóm kristindómsins um eðli og
siðferðislega þýðingu heiðursins og sýna
skyldu mannsins í tilliti til heiðursins.
Biflíuþýðing: 1. Kor. 3, 10.—17. v. incl1.
(.líísent).
jþegar við í vor sáum hversu erfiðlega gjekk til i
sveit okkar með fiskiafla á seinastliðinni vetrarvertíð, og
1) Fyrlr þí, sem ekki þekkja til, getum vjer þess: aí> Steinn Stein-
sen er soimr Torfa heitins Steinsionar SoblasmÆs hjer í Reykjavík;
Jakob Björnsson sonur Bjorns heitins lilfurimihs Jakobssonar smiTis
Snorrasonar prests ab Ilúsafeili; Jún Thorarensen sonnr Bjarna heitins
Thorarensens amtmanns.