Íslendingur - 13.03.1862, Blaðsíða 7

175
28. októberm. í vetur, eptir hálfsmánaðarlegu í tauga-
veiki (Typhus). I vor sem leið var hann á þingaferðum
um sýsiu sína, fór þá einhvern dag yfir illfœrt vatnsfall,
og sat votur á manntalsþingi því, er hann hjelt samdœg-
urs ; upp frá því var hann lasinn, svo að hann tók aldrei á
heiium sjer, en maður fjörugur og harður, og gaf sig ekki
fyr en í fulla hnefana, annríki nóg og ónæði í erfiðri
svsiu; þegar þar á ofan bœtist hinn liættulegasti sjúk-
dómur, taugaveikin, en læknishjálp, ef til vill, engin eða
lítil, þá er eigi kyn, þó lífið láti undan, og jafnvel hraustir
œskumenn annaðhvort missi heilsu, eða láti lííið með öllu.
Og hjer má með sanni segja, að þessi embættismaður
kembdi eigi hærurnar. Hunn var fœddur 9. nóvemberm.
1826, og varð þannig að eins háiffertugur. Hann út-
skrifaðist úr Bessastaðaskóla árið 1846, varð sýslumaður
í Suður-Múlasýslu 1853, kvongaðist 1855 yngstu dóttur
Melsteðs amtmanns, Pórdísi, sem nú harmar ástríkarx
mann og föður tveggja ungbarna sinna. En þeu eru
margir nær henni og fjær, sem syrgja lát þessa góða,
glaðlynda og örugga manns: fyrst og fremst móðir hans
(ekkja hins nafnfræga iandlæknis Jóns Thorsteinsens), er
nú sviptist bezta syni og líklegustu ellistoð sinni, þar næst
systkin, og aðrir venzlamenn, og loksins sýslubúar hans,
sem unnu honum og virtu liann sem góðan dreng og
dugandi yfirvald. Hann bjó að Eskjufirði, en er jarðaður
að Hólmum íReyðarlirði við hliðinaádr. Gísla Brynjúlfssyni.
•þ Jón bóndi Guðmundsson var fœddurl789. Yar
hann náskyldur Hallgrími lækni Jónssyni, sem nú er ný-
dáinn í Skagafirði. þegar sjera Jónas sál. Jónsson var
prestur á Nesi í Aðalreykjadal, var Jón hjá honum ungl-
ingur um nokkur ár, kom sjer jafnan mæta-vel og þótti
mannsefni. Nokkur ár var hann ræðismaður í Presthól-
um bjá sjera Stefáni Lárussyni Scheving; þaðan kvong-
aðist hann og gekk að eiga Guðnýju Sigurðardóttur frá
Grímsstöðumá Fjöllum, góðan kvennkost af góðum komna.
Reistu þau bú á eignarjörðu Jóns, Brekku í Núpssveit,
eignuðust þar 2 efnilega sonu; annar þeirra dó 12 ára á
að gizka. Optast var Jón hreppstjórans í Núpsstaðasveit
önnur hönd. Ef um nokkur vandamál var að gjöra, sem
sýslumaður eigi sjálfur kom til, ljet hann Jón með leið-
sögn sinni útkljá það cður undir búa, svo að málið gæti
reglulega komið undir aðgjörðir sýslumanns. Frá Brekku
íluttu hjón þessi að Borgum í þistillirði; þar varð hann
hreppstjóri, og einn af þeim, sem sýslumaður kanselíráð
j>órður Björnsson hafði mestar mætur á. llvað lengi hann
gegndi hreppsljórnar- og sættagjörðarmanns-embætli, maa
jeg ekki, en 1837 fjekk prestur sjera Yernharður j>orkels-
son hann til að fara með sjer vestur að Hítarnesi, því
annan þekkti hann ekki honum hreinskilnari á þessari
öld eða betur fallinn til að koma sjer við ókunnuga en
Jón, óhræddur um, að eins mundi hann kynna sig hjer
og þar. j>etta reyndist og, því eptir að hann hafði verið
3 ár ræðismaður i Hítarnesi, búið um hrið á eignarjörð
sinni Ölviskrossi, verið með konu sinni hjá syni sinum
kvonguðum, Ásbirni í Haukatungu — sem svo var upp-
alinn, að ætíð var harin foreidrunr sínnm til sóma og gleði
— búið að nýju á Emmubergi á Skógarströnd, fylgdi
hann elskaður og tregaður af öllum, sem þekktu hann,
syni sínum eptir austur í Skaptafellssýslu, hvar hann dó
haustið 1861. Við lækningar fjekkst hann með læknis-
leyfl með góðri heppni, einkum eptir að hann kom aust-
ur. Árið 1858 dó kvennValið Guðný kona hans, sem enga
skepnu gat auma litið án meðaumkunar. Engra minntist
Kári eins opt á Bergþórshvoli eins og Njáls og Bergþóru.
V. Th.
l'i[ú Kv;efi7. sem fylgdi þessum minningarorííuin eptir J. GuS-
mundsson, getum vjer ekki tekií) vegna rúmleysis. Kitn.
4.
r
VIGFUS GUDMUNDSSON1
Eptir guðs boði
gekk nú til hvíldar
hinn góðfrœgi Vigfús
Guðmundssonur ;
eptir stríðið sigrað
í stundarheimi
kórónu dýrðar
krýnist á himnum.
llann var hugljúíi
hvers, er þekkti,
guðhræddur, siðsamur,
gestrisirm, stilltur,
hófsamur, hreinskilinn,
hjartagóður,
glaðvær, greiðugur
og göfuglyndur.
dáinn 31. janúar 1862.
flann var elskulegasti
ektamaki,
ástríkur faðir
og fósturfaðir,
búhöldur góður,
bœnda prýði,
sveitar sómi,
sannkallað mannval.
Við syrgjum þig, vinur,
en samfögnum með þjer,
því Kristur hinn algóði
þig kallaði og mælti:
»Komdu blessaður,
barn míns föður,
og eignast það ríki,
sem frá upphaft
var þjer fyrirbúið*.
Sælir eru þeir, sem friðinn semja, því þeir munu
jiðsbörn kallaðir verða.
L) þessi morkismaÍJur var faibir sjova Guíimundar Vigfússonar í MelstaiT.
221
þjóðunum, engin verzlun og engin sölubúð til. Við urð-
um því að búa allt til, sem við þurftum, frá stofni. Ef
á tigulsteini þurfti að halda til húsabyggingar, þá varð
fyrst að fara útá skóg, fella eikur, saga borð, smíðatrje-
mót til að mynda steinana á. Hurðir og gluggar í hið
tilvonandi hús stóöu laufguð á rótum sínum í skóginum;
húsin verða menn að gjöra reisuleg og stór, svo hinum
innlendu mönnurn þyki nokkuð að þeim kveða, annars
leggja þeir rýrð á húsin og oss, senr búum í þeim; en
það er œrið kostnaöarsamt að reisa slík hús frá stofni;
landsmenn þar geta litla aðstoð veitt við þá húsagjörð,
þó þeir vilji, enda er þeim svo undarlega farið, að þeir
geta engan hlut gjört hornrjettan eða ferstrendan; allt
verður kringlótt og sivalt í höndum þeirra; þeir bvggja
sjer kringlótt hús eins og allar Betjúana-bjóðir gjöra.
Jeg reisti mjer þar 3 liús á ýmsum tímum og öll stór;
sjálfur varð jeg að hlaða hverjum steini, höggva og telgja
til hverja spýtu, sem í þau hús fóru. þegar konan er
búin að inala mjölið, þá er að gjöra brauð úi því, og þá
2*22
er í skyndi búinn til bökunarofninn úr hellum og leiri.
Önnur aðferð er sú — og væri vel ef menn í Australiu
tœkju upp þann sið, því þá yrði brauð þeirra betra —
menn kinda eld á sljettri jörð; þegar hún er orðin heit,
setja menn brauðdeigið í pönnu á heita jörðina, eða ofan
á öskuna heita, eins og hún er, og hafa enga pönnu, hvelfa
katli þar á ofan, þjappa öskunni allt um kring ketiiinn og
leggja glœður á hann ofan; sje nú súrdeig við haft og
brauðið lálið standa eina eða tvær kiukkustundir í sólar-
hitanum, þá verður það bezta brauð. Sjálf bjuggum við
okkur tii smjör; steinkrukku höfðum \ið fyrir strokk;
kerti steyptum við í formum; sápu gjörðum við úr viðar-
ösku eða saltjurtaösku; það er engin frágangssök að verða
þannig að taka allt lijá sjálfum sjer; menn flnna þá til
hinnar sömu ánœgju, sem Alexander Selkirk, er hann af
hugviti sínu gat fundið hvert ráðið eptir annað, eitt öðru
betra og hagkvæmara, og aldrei finna menn betur, hve
gott er að eiga konu, en þá, er menn sjá hvern hlut-
inn cins og sprelta upp af öðrum milli handa duglegrar,