Íslendingur - 15.12.1862, Blaðsíða 6

118
hann hefur hverjum einum veitt; þá hjálpaði Andrjesi
þrek, skynsemi og guðs-ótti til að harka af sjer, þegar
hann fjekk aptur rœnu, og berjast karlmannlega; fjekk
hann sjer þá fyrir bústýru ágæta konu, Halidóru Ólafs-
dóttur, ekkju eptir Ellert skipara Schram, en gekk að
eiga hana haustið 1849, en sjálfur dó hann eptir langt
og strangt helstríð — sem hann bar með einstakri karl-
mennsku og stillingu — hinn 7. maí 1862.
A. V. Fjeldsteð var mesti þrek- og hugvitsmaður,
svo hjá lionum voru samfara karlmennska og nytsamleg
ráð; greind lýsti sjer í öllu tali hans, hugvit í hverju, sem
hann að hafðist; auk þess að allar smíðar hans lýstu hug-
viti, voru þær fagrar og trútt gjörðar; við allar veiðar í
sjó og vötnum var hann hin kœnasta, hœfnasta og lipr-
asta skytta. Fyrirsjón hans, atorku, greind og frarnkvæmd
i allri bústjórn, reglusemi á heimili, samfara sannsýni og
góðsemd í öllu atlæti við hjúin, mátti orðleggja, enda
ástunduðu hjúin að reynast honum holl. Báðum konum
sínum var hann ástúðlegasti maki og börnunum umönn-
unarsamur faðir.
Kœnleik hans og dugnaði er það að þakka, að lax-
veiðin í Hvítá er nú orðin yfirgripsmikill atvinnuvegur,
enda byrjaði hann það smemma vestra, að verða frum-
kvöðull og hvatamaður ýmissa aflabragða.
Hvítárvellir hafa jafnan verið höfðingjasetur, en bera
eptir engan aðrar eins menjar og hann, hvorki hvað reisu-
lega hýsingu, rœkt eða ákomnar veiðar snertir. Fátt
gaf hann sig að annara högum, en um það Ijet hann sjer
annt, að aliir í byggðarlaginu verzluðu trúlega pundi sínu,
Iiver eptir vitiagorku; »manninum«, sagði liana, »er það
ætlað og hann er til mikils ákvarðaður*, enda vöntuðu ekki
hjá honum hyggileg ráð, væri þeirra leitað; til þess, að hver
gæti orðið sem nýtastur fjelagsmaður, til þess stuðlaði
hann með ráðum og dáð. X. X.
M y s o u l i s d a r k
(eptir Byron).
Láttu nú strengi gýgju gjalla,
geigvænu myrkri felst mín önd;
svífa lát ástar-óminn snjalla
að eyrum mjer frá þinni hönd,
og búi von í barmi sárum
blítt hana veki kvakið þitt;
lát hvarminn döggvast huldum tárum,
svo höfuð þau ei brenni mitt.
Lát strengi lýsa sorgum sárum,
nú sízt er gleðilag mjer kært,
því jeg þarf út að ausa tárum,
ellegar brestur hjarta sært,
hjarta, sem nagar harður tregi
og livíldar flnnur engan stað;
þess stund er komin, ef þú eigi
með ástarrómi lífgar það.
J e g.
Áður á lífsins lciðir
mín ljúfa starði önd,
sem þá á hafrót horfir
lialur af auðri strönd.
Nú er jeg böls af bárum
borinn um æfistraum ;
®gja mjer ógnir margar,
en allt er þó líkast draum.
Senn er leiðinni lokið,
lúin og vegmóð önd,
mjer munu öldur aptur
að óminnis varpa strönd.
KrUtján Jónsson.
Höfundur Ijóðmæla þeirra, sem hjer eru prentuð að
framan, höfum vjer heyrt sagt að væri ungur maður norð-
ur á Grimsstaðafjöllum, fátœkur mjög og heilsulítill, gæti
því lítið gengið að vinnu, enda væri hugur hans allur
í bókum, og að hann læsi allt, hvað hann kœmist yfir.
Hann kvað skilja þýzka tungu og enska, og mun að miklu
leyti hafa kennt sjer þær sjálfur. Ljóðmæli Byrons (frb.
Ilærons) lávarðar, hins nafnfræga enska skálds (-j-19. apríl
1824 í Missolonghi á Grikklandi) þykja ekki auðskilin;
má það því allmerkilegt heita, ef bóndadrengur á Islandi,
sem eigi hefur verið settur til mennta, les slíka rithöf-
unda, sem Byron er, og skilur þá. Er þetta nýr vottur
þess, hvílík námfýsi sumum alþýðumönnum vorumergef-
in, og live sárt það er, hversu sumir hjer á landi eru
svo aðþrengdir af fátœkt og ýmsum öðrum atvikum, að
þeim er bægt frá að ganga þann veg, er gæti orðið,
hver veit til hvers gagns og sóma fyrir fósturjörð vora.
það er engin furða, þótt slíkum mönnum daprist hugur, er
þeim er sýnt svo sem í ráðgátu fram á þá leið, er nátt-
úran sjálf hafði bent þeim að ganga, en hin óblíðu kjör
lögðu blátt bann fyrir. Slíkt er athugavert. Og þeir,
sem til þess eru settir, að frœða menn á íslandi, þeir
ættu jafnan að hafa vakandi auga á öllum þeim ungling-
um, sem mjög eru námfúsir, og ættu að gjöra sitt til að
styðja og styrkja slíka menn á einhvern hátt til lærdóms.
Allir vita, sem nokkuð þekkja til hjer á landi, að margir
af vorum mestu og beztu frœðimönnum eru komnir af
fátœku bœndafólki. En liver getur talið alla liina, sem
guð hefur gefið ágætar gáfur, en sem ekki hafa komizt
á menntaveginn, heldur setið heima og lítið lært, mornað
og þornað upp eins og kuldastrá, af því enginn tók þá
að sjer og bjargaði þeim, meðan tími var til?
IVitn.
1 blaðinu »Islendingi« 3. ári, nr. 10, 4. október, bls.
75, »eptirskript«, hefur einhver, er á eptir nefnir sig X,
farið með þau ósannindi og geílð þau út í almenning, að
jeg hafi »í Fjeldsteðsinálinu bókað greinilega það, sem
hefði átt að hafa farið fram fyrir sættanefndinui í því«.
Jeg segi, að þetta sjeu helber ósannindi, þar eð sátta-
bókin hjer ber það með sjer, að um sættir í Fjeldsteðs-
málinu fjölluðu allt aðrir en jeg, nefnil. formaður minn
lijer, presturinn sjera Jón sál. Benidiktsson og herra J.
Haníelsson á Grundarfirði, því þá var jeg prestur í Nes-
þingum. Hið sanna er, að jeg að eins, fyrir ítarleg til-
mæli eins af viðkomendum, hef staðfest útskript af nefndri
sættatilraun, og því gat jeg ekki vel neitað, jafnvei þó
mjer kynni að hafa fundizt forlíkunarhaldið yfir höfuð,
eptir því sem bókin með sjer ber, ekki sem formlegast,
eður samkvæmt hinni tilvitnuðu tilskipun 20.janúar 1797.
Jeg vona nú, að enginn góður maður lái mjer, þó
jeg vilji leiðrjetta þetta, því fremur sem greinin virðist
skrifuð í einhverjum kala-anda til mín, og mundi fleirum
en mjer þykja liart, að láta þannig beinast að sjer með
úhugnaði fyrir það, sem maður alls ekki er valdur að; og
margur mundi í mínum sporum hafa krafizt, að hin heiðr-
aða ritstjórn blaðsins leiddi í ljós nafn þessa lierra X,
svo að almenningur vissi, að liann — mnaðurinn sá« —
er ósannindamaður í þessari grein, úr því hann fór að