Íslendingur - 25.06.1864, Blaðsíða 8

8
ið. Dönum tókst allvel að komast undan og norður,
sem þeir aitluðu sjer, en þó náðu Austurríkismenn apt-
asta hluta Danahers, þar sem heitir Sankelmörk; veittu
Danir þar hina hörðustu viðtöku, og varð talsvert mann-
fall áf hvorumtveggja, en meginher Dana komst klaklaust
til Dybböl, — þótti þar öruggt vígi — og settist liðið
þar að, en sumt fór út á Alsey, en sumt til Friðriciu
kastala, eða annan veg norður á Jótland. þegar þessi
tíðindi spurðust til Kaupmannahafnar, likaði stjórninni og
lýðnum það stórilla, að herinn hefði þannig orustulaust
hopað af Danavirki, og yfirforingi Danahers de Meza var
settur frá völdum og í hans stað settur Gerlach hers-
höfðingi. Nú settust Prússar um Dybbölvígin og tóku
að skjóta á þau, en Danir vörðust hreyslilega, þó þeir
væri liðfáir og hefði skotvopn lakari en Prússar, liarðn-
aði bæði sókn og vörn eptir því sem áleið, og margt
manna fjell eða særðist; skothríðin dundi nætur sem
daga, víggarðarnir áDybböl biluðu og liðið, sem litla hvíld
hafði, þreyttist og týndi tölunni. Loksins 18. apríl náðu
Prússar Dybböl, eptir hin hörðustu og mannskæðustu
viðskipti. Er svo sagt, að varnargarðar Dana hafi verið
líkari rjúkandi rústum en víggirðingum. J>ar misstu
Danir yfir 4 þúsundir manna, eri meiri hlutinn var
handtekinn, en þó fjellu margir, þar á meðal nokkrir af
foringjum þeirra. Prússar settust í Dybböl-virki, en Danir
hjeldu yfrá Als, og tóku af brýrnar, er legið hafa yfir
sundið milli Dybböl og eyjarinnar. Eptir þetta óð óvina-
t herinn norður um allt Jótland, settist þar að í borgun-
um og lagði óbærilegar kvaðir á landsfólkið ; tóku 'Prússar
jafnan helztu menn (amtmenn, hjeraðsfógeta, bæjarstjóra)
sem gisla fyrir gjaldi, ef nokkur tregða varð á því, og
fluttu þá suður í land. Austurríkismenn settust um
Friðricíu, og áttu þar vopnaviðskipti við Dani, þangað
til Danir 28. apríl fóru burt úr kastalanum og út á eyjar.
Var þannig allt Jótland í hershöndum. þá kom vopna-
hljeð og við það stóð, þegar síðast frjettist.
Nú erallt undir þvíkomið, hver úrslitverða á þessu
máli með fulltrúunum á Lundúna-samkomunni. f>að er
haft eptir ensku blaði frá 1. júní þ. á. (sjá þjóðólf, nr.
31), að á fundinum 28. maí hafi Bernstorf greifi, fulltrúí
Prússa, lýst yfir því, í nafni þjóðversku veldanna, að þari
hlyti að krefjast algjörðs aðskilnaðar allra þriggja her-
togadæmanna, Sljesvíkur, Holsetalands, og Láenborgar,
frá Danmörku. Fulltrúar Dana kváðu þá erindi sínu
lokið á fundinum. En fundarforsetinn Russel lávarður
reyndi þá að miðla máium og stakk upp á því, að IIol-
setaland og hinn þýzki hluti Sljesvíkur yrði skilinn frá
Danmörk, eptir landamerkjum, er fundurinn ákvæði, og
sameinaður þýzkalandi. Fulltrúar Frakka og Rússa studdu
þessa uppástungu. En af því að fulltrúar þjóðverja og
Dana voru eigi undir þetta búnir, þá varð niðurstaðan
sú, að fresta fundarhaldi til 9. júní, en leita á meðan
andsvars frá stjórnöndum Dana og þjóðverja.
Margir hafa nú hugsað, að Svíar og Norðmenn,
Frakkar og Englendingar nnmdi skerast í leikinn, og
ekki láta Prússa og Austurríkismenn veita Dönum allan
þann yfirgang og ofríki, sem þeir hafa sýnt þeim í stríði
þessu, og ekki vantar það, að allar þessar þjóðir hafa
látið í ljósi velvild sína til Dana, og sumar þeirra sent
þeim talsverðar gjafir, og sömuleiðis hafa nokkrir menn
af Noregi og Svíþjóð gengið í lið með Dönum og barizt
með þeim ; en hvernig sem því er varið, þá hafa þó Danir
staðið einir uppi allt til þessa. Menn segja, og það þykir
eigi ólíklegt, að ef þessar þjóðir gengi í stríðið með Dön-
um, þá nnindi víða kvikna upp ófriður í Norðurálfunni, og
verða allsherjar stríð, en hjá því vilji menn komast til
lengstra laga. því það má telja víst, að nóg er efnið til
ófriðarkveikjunnar bæði í Pólen, á Úngarn og á Ítalíu.
Uppreistin i Pólen liggur nú í dái um stundarsakir,
en vart mun þurfa að efast um það, að þar sje beðið
eptir almennum ófriði í Norðurálfunni, til þess að hefja
nýjan ófrið. Keisarinn hefir fyrir skemmstu gefið út lög,
sem leysa bændalýðinn í Pólen að miklu leyti undan
yfirdrottnan aðalsins, og þannig tvískiptist landsfólkið, og
verður svo tilraun Pólverja að brjótast undan Rússum,
ekki nema hálfverk og endaleysa.
— Ilinn 22. þessa mánaðar vildi það slys til í Hafn-
arfirði, að stýrimaðurinn á fiskiskútu þeirri, er þeir Voga-
menn fyrir nokkru siðan keyptu af kaupmanni Duus í
Keflavík, og einn af hásetunum á skútunni drukknuðu,
er þeir ætluðu út í skipið; höfðu þeir farið í land, dval-
izt þar nokkuð, og ekki gætt sín, fyr on skipið var farið
að vinda upp segl, brugðu þeirþá við í skyndi, og vildu
ekki verða eptir af skipinu, en er þeir voru komnir út
að því, hvolfdi bátnum undir þeim, er þeir voru á; og
kenna menn slys þetta því, að þeir báðir muni hafa
verið drukknir; stýrimaðurinn hét Jónas Jónsson að norð-
an, en hásetinn Rergsteinn Bergsteinsson. þelta er eitt
meðal ótal annara dæma, er sýnir, hversu það sé áríð-
anda, að menn gæti sín við því að vera drukknir á sjó.
— ííerra Páll Johnsen, kauprn. á Akureyri, hefir tekið
af mjer í aprílm. 1864 til útsölu: lærdómsbækur, sálma-
bækur, nýjan viðbætir, passíusálma og Hallgrímskver með
ÍL; og geta því þeir, sem til hans ná, fengið þessar bækttr
hjá honum. Keykjavík, 22. júní 1864.
E. Pórðarson.
Útgefendur og ábyrgðarmenn: Benidikt Sveinsson, Jón Pjetursson, Jón Pórðarson Thoroddsen.
KrentaW f prentsmitjju íslands, 1864. Einar þórííarsou.