Íslendingur - 02.12.1864, Blaðsíða 1

FJÓRÐA ÁR.
1864 2. desember. Nr. 6.
Fjárkláðinn, fyrst skal frægan telja, ernúíblóma,
vexti og viðgangi á binum fornu slöðvum sínum, Kjósar-
og Gullbringusýslu. þetta er ekki ofhermt. Ljót en þó
sönn er sagan. Að vísu væri það um of sagt, færu
menn því á flot, að kláðinn væri nú sem stendur sjáan-
legur og áþreifanlegur í hverri sveit og á hverjum bæ,
eður jafnvel á fjölda eður meiri hluta bæja eður sveita
á þessu svæði. Hitt mundi fara nærsanni, að þeir bæir
og jafnvel sveitir mundu miklum mun færri, sem hann
nú yrði höndum tekinn á og auga eygður, þó farið væri
í nákvæma og grandgæfilega »kláðalúsaleitargjörð«. Samt
sem áður erþað í alla staði sannmæli, að á öllum meg-
inþorra fjárins í Kjósar- og Gullbringusýslu liggurmeiri
og minni kláðagrunur, eins og líka megn kláði hefir í haust
gjört vart við sig víða og mjög víða á hinu tiltekna
svæði. |>etta segjum vjer liiklaust, og skorum vjer á
hvern þann, er í móti því mælir, eður mæla treystist, að
færa sönnur á, að jafnvel meginþorri þessa fjár sje
heilbrigður og laus við allan kláðagrun eptir þeim regl-
um, sem sjálft hið opinbera eður kláðastjórnin heör
gefið um þetta efni. Fyrir ótal sakir segjum vjer þetta
tvennt og iýsum því yfir: fyrst, að meginþorri fjárins í
Kjósar- og Gullbringusýslu sje að minnsta kosti meira
og minna grunaður fvrir kláða eptir reglum hinna kon-
unglegu erindsreka, og í annan stað, að á peim liggi
sönnunarbyrðin sem neitar þessu, eður þá fer því fram,
að öðruvísi sje. Vjer viljum nú telja nokkur og næg
rök til þessa, þó mörgu verði að sneiða hjá að sinni,
svo aliir megi sjá, að vjer eigi tölum í blindni, kappi
cðitr hlutdrægni, enda standa þeir einir að baki kláðans,
eður rjettara hins kláðaveika og kláðagrunaða fjár, að
eigi er þess von, að þeir láti sjer segjast af öðru en
því, sem á rjettum rökum er byggt.
Vjer tökum þá hið síðara atriðið, um sunnunar-
hyrðina, viðvíkjandi heilbrigði fjárins yör höfuð í Iíjós-
nr- og Gullbringusýslu, og viljum vjer nú biðja lesend-
ur vora að liyggja að bugsun vorri og röksemdafærslu
í þessu efni. Hinn fyrsti grundvöllur röksemda vorra
er þá hin alkunna regla: að menn gjöri ráð fyrir því,
að það sje eður eigi sjer stað, sem almennt er eður
venjulegast heör við gengizt, eður: ordinarium præsu-
mitur, eins og Rómverjar að orði kváðu. þetta er eigi
svo að skilja, að hið almenna og venjulega sje full sönn-
ttn, en það heör í för með sjer þær líkur, að eigi tjáir
að ota á móti því blákaldri neitun, heldur verða menn
að færa að minnsta kosti jafnsterkar gagnlíkur, ef sú
sannfæring á að hverfa, sern jafnan er því samfara.
Vjer tökum það fram, að þessi setning á við fleira en
sett lög og rjettarfar, hún gildir um mannleg efni og
mannlega hluti yfir höfuð, þar sem eigi er af sjálfu sjer
gefln óhult vissa, náttúrulögmál, eður þá mannasetning.
Nú viljum vjer spyrja: Heflr það verið venja, eður rjett-
ara sagt, hefir það ekki almennt viðgengizt, að kláðinn
hafl verið hjer í Kjósar- og Gullbringusýslu öll þessi
undanfarin ár, síðan hann kom fyrst upp í Miðdal árið
1856? Er nokkur svo óskammfeilinn eður svo fram-
andi í ísrael, að hann þori eður geti svarað öðru en
já til þessarar spurningar? og í því trausti spyrjumvjer
enn fremur, hvort nokkurt það ár, missiri, mánuður, vika,
dagur eður stund hafl liðið á þessu tímabili, sem kláð-
inn hvergi hafi verið í þessu lögsagnarumdæmi, og er-
um vjer þess fullvissir,, að enginn er svo óhlutvandur,
að hann fullvrði það, ef að því ræki, að hann eptir
beztu samvizku ætti að bera sannlcikanum vitni.
Af þessu megum vjer þá fyrst ráða, að sá, er fer
því fram, að fjeð á þessu svæði sje nú heilbrigt yfir
höfuð, hann er skvldur til þess, að leiða Hlcur að því,
að svo sje gegn þeim, sem ber fyrir sig það, sem ein-
lægt hefir gengizt við. [>á teljum vjer þá aðra ástæðu,
sem fólgin er ( sjálfu eðli kláðans, og því er á náttúru-
lögmáli byggð. Vjer erum að vísu enginn læknir, en
vjer höfnm rit og sögusögn hinna beztu og nafnkennd-
ustu lækna fyriross í því, að fjárfaraldrið er ein afþeim
veikjum, sem eigi batnar eða hverfur af .sjálfu sjer, þ. e.
lífsafl binnar veiku skepnu getur ekki yfirbugað hann
eingöngu, heldur ber hún það í sjer til dauðadags, ör-
magna^t af því og spillist, nema því að eins, að eitt-
hvert það læknismeðal sje viðhaft innvortis eða útvortis,
sem hjálpar lífsafli skepnunnar sjálfrar til að afmá hann.
Af þessu leiðir, að í það fje, sem kláðinn hefir komið,
Fjárkláðinn. Bændur. Yílrvöldin
41