Heilbrigðistíðindi - 27.02.1871, Qupperneq 2

einhverja sjerstaka parta líkaraans (a: »localiserar« sig), og
eptir því er henni líka skipt í ýmsa flokka. í fjárpestinni er
það einkiim vinstrin (fjórði maginn í kindinni), sem vérður mjög
blóðhlaupin, og lakinn grjólharður, en þó eru einnig hin inn-
ýflin í kindinni meir eða minna blóðhlaupin. Orsakirnar til
»Miltbrand« telja menn í öðrum löndtim ýmist sjerstaklega hrefi-
legleika (Disposition) hjá dýrunum til að taka á móti pestar-
efninu (Smittestoffet), sem myndast einkum á þeim stöðum, sem
eru mýrlendir, og þar sem jarðvegurinn innheldur fúltvatn; hitar
og þurrkar hjálpa hjer til að mynda pestarefnið. Sumpart segja
menn, að orsakirnar liggi í skorti á drykkjarvatni, eða þegar það er
fúlt, eins og líka í skemmdu, einkum myggluðu fóðri, snöggum
umskiptum á haglendiogveðuráttu, þegarfeitumskepnum er gefið
of mikið og kröptugt fóður, eða ef fóðrið á hinn bóginn er of
lítið eða næringarlaust. Annars virðist »Miltbrand«-pestin að
haga sjer nokkuð öðruvísi á sauðfje en á öðrum dýrum, t. a.
m. nautum og svínum; því í þessum skepnum kviknar veikin
helzt í miklum hitum á sumrin í þröngum dölum, þar sem
jarðvegurinn er mýrlendur og loptið heilt og blandað ýrnsum
skaðlegum efnum, er leggja upp af jörðunni. Hið rjetta heim-
kynni pestarinnar er því í hinum suðlægari löndum (Svisslandi,
Italíu, Suður-Frakklandi), og eru slíkir staðir kallaðir »Milt-
brands-h)eruð«. Á Norðurlöndum er pest þessi miklu sjald-
gæfari, en hún getur þó komið upp og þróazt alstaðar, jafn-
■vel þar, sem að frosthörkurnar eru afarmiklar, og þá einkum
þar, sem skepnurnar eiga við harðrjetti að búa og sæta illri
meðferð. Yfir höfuð er pestin miklu skæðari og sóttnæmis-
efnið (Smittestoffet) kröptugra í nautpeningi og svínum en í
sauðfje. Pestarefnið er mjög lífseigt, og getur haldið krapti
sínum mánuðum saman, jafnvel ár, þar sem það loðir við (t.
a. m. í fjárhúsum), ef það er eigi drepið með sóttvarnarmeð-
ulurn ; enda er það eðli veiki þessarar, að liggja að mestu í dái
um tíma, en þjóta svo upp aptur, þegar minnst vonum varir.
þessi væru orstik í veikinni. Eu þetta er ekki neitt einkeuuilegt fyrir „Milt-
brand“, því þau hafa einnig fundizt í blófeinu úr dýrurn, sem hafa haft ann-
an sjúkdóm (t. a. m. kvefsótt). Húf.