Heilbrigðistíðindi - 01.05.1872, Page 11

pólitiskur «Fusker», hefur nýlega Ijóst tekið fram, hve nauð-
synlegir þeir geti orðið.
fað er gamalt máltœki, að «margurverði af gullinu ginnt-
ur», eins og hitt er líka dagsanna, að «það er ei allt gull, sem
glóir». Eðlir málmar, semsje silfur og gull, eru að vísu nauð-
synlegir í viðskiptum manna, en harðir verða þeir þó undir
tönninni, þegar menn hafa ofkeypt þá svoleiðis fyrir þarfavöru,
að menn standa svo að segja bersnauðir eptir af henni. OII
þarfavara er eigi lengi að komast í geypiverð, þegar hana vant-
ar, og þá stoðar nú opt lítið, þó menn hafi hrúguraf gulli og
silfri. Sem dæmi upp á þetta vil jeg geta þess, að þegar gull-
námurnar i Kaliforníu voru fyrst fundnar, þá komst korntunn-
an þar í 80 rd,, og skór eða stígvjel í 40—60 rd. Ær hafa
hjer rjett nýlega verið seldar fyrir 10rd., og þykir mörgum
það hátt verð, en það verður í raun og veru harðla lítið, þeg-
ar menn hafa skynsamlegt tillit til þess, hve mikla þarfavöru
1 ær gefur af sjer á ári. Setjum nú t. a. m., að maður á
vordag eigi 100 lambær, og selji þær allar eptir þessu verði,
og fengi þá fyrir þær 1000 rd. Ilin löglega renta af þessum
1000 rd. eru 40 rd., og kaupmannarentan hæsta 60 rd. Ef við
nú berum þetta saman við það, sem þessar ær gefa af sjer
um sumartímann, þá verður áætlunin þannig: Ullina af hverri
á gjöri jeg 3 pund, en það verður eptir nú gildandi verði hjer
um bil ..........................................2rd. «sk.
Mjólkina nndan ánni eptir fráfærur gjöri jeg
samkvæmt gamalli áætlun að 40 pottum, og þó
maður reikni hvern pott eigi meira, en á 4 sk.,
þá eru það............................................1 ■— 64 —
Lambið að haustlagi gjöri jeg . . . . . 2 — 48 —
Samtals 6 — 16 —
Þetta gjörir fyrir 100 ær ...... 616 — 64 —
eða hjer um bil 15 föld renta á móti því, er maðurinn mundi
hafa af þeim 1000 rd., sem hann fengi fyrir 100 ær.
Mennirnir, sem selt hafa 100 ær, hafa eptir þessu skilið
sig við kapítal, sem sjalfsagt gefur 8 sinnum meiri nettórentu
af því, en hann fær af einum 1000 rdl., því jeg get ómögulega