Tíminn - 18.11.1874, Blaðsíða 3

8
er það engin glæsileg tilhogsan, að eiga að lifa
undir stjórn slíkra inanna. Þjer segið, að fram-
farir vorar sjeu komnar undir því, að vjer höfum
stjórn, sem þekhir þarBr vorar, og hefur góðan vilja,
ó að bæta úr þeim. Þetta er ómengað meirihluta
súrdeig; árinni kennir um ónj'tur ræðari; í þessa
meirihlutasetningu um þekkingu og vilja stjórn-
arinnar vantar aðalatriðið; en það er líka ein-
kennilegt við uppástungur meirihlutans, og setn-
ingar hans, að grundvöllinn vantar. Eins vantar
hann í þessa setningu hjá ritstjóranum. Það er
ekki nóg að stjórnin þekki út í æsar þarfir vorar,
og hafi bezta vilja á að bæta úr þeim; aðalatriðið
er, að hún geti það. Á jeg að segja yður, hra
ritstjóri, dæmi til þess, að stjórnin hefur þekkt
þarfir vorar, og viljað bæta úr þeim, en vjer höf-
um sett oss á móti, og gjört henni ómögulegt úr
að bæta? Efþjer viljið, skal jeg segja yður dæmi
upp á það. — Jeg sagði, að Danastjórn kúgaði
oss í engu tilliti; ógn hefur ritstjórinn átt bágt
með að hrekja það! en hann beitir gamla vopninu
sem ætíð er handhægast, þegar búið er að reka
menn í vörðurnar, nefmlega, að segjast ekki vilja
svara. Kyngi þá ritstjórinn. Spurningum mín-
um þorði hann ekki að svara; hann þorði ekki að
segja sannleikann, og sannar þar með, að það á
við hann, sem hann vill segja um mig: sannleik-
urinn hefur ekki viljað vista sig hjá ritstjóranum,
því sannleikurinn er einarður, og fer ekki í felur;
hefði ritstjórinn viljað játa sannleikann, nefnilega,
að vjer búum ekki við neinar þungar búsifjar frá
Dana hálfu; að hver og einn getur stundað sina
iðn, eptir því sem hann bezt veit og kann, stjórn-
arinnar vegna, og hefði ritstjórinn viljað verða
við ósk minni, og útskýra fyrir mjer, í hverju sú
kúgun er fólgin sem vjer iifum í frá Dana hálfu,
þá gat bann ekki annað en sagt það, sem hús-
bónda hans, meirihlutanum, mundi hafa fallið svo
illa, að hann hefði að likindum rekið ritstjórann
úr sessinum; um eptirlaunin þori jeg ekkert að
segja, en langt hefði verið að bíða til næstu þús-
undárahátíðar. Jeg vildi óska, að orð mín hefðu
ekki verið svona súrmygluð, svo yður veitti
hægra að kyngja. Þjer játið, að vjer sjeum ekki
lausir við eigingirni, leti og tortryggni (ætli meiri-
hlutinn verði nú ekki vondur við yður?) og spyrjið
síðan: «taka Danir hart á þeim brestum»? Nei,
segi jeg, það gjöra þeir ekki; ef þeir gjörðu það,
þá held jeg að væri talað um kúgun. Þjer spyrj-
ið, hvort vjer höfum fengið góðar undirtektir hjá
Dönum, þegar vjer höfum viljað koma á skólum
hjá oss, o. s. frv. En má jeg spyrja: hvernig
tökum vjer undir, þegar stjórnin býður oss skóla?
Það er ekki langt siðan, að oss var t. a. m. boð-
inn sjómannaskóli. Því boði var hafnað af því,
að kennslan ætti að fara fram á dönsku, stofnunin
væri óþjóðleg, að þeir, sem lærðu í slíkum skóla,
mættu stýra skipum að eins kringum íslands strend-
ur, o. s. frv. Meðan ritstjórínn sannar ekkert á
móti mjer, læt jeg mjer nægja með að taka fá
dæmi, máli mínu til sönnunar; en nóg eru til.
Var orsök til að hafna sjómannaskóla, þó fyrst
væri ákveðið, að kennslan ætti að fram fara á
dönsku? Það eru engar íslenzkar fræðibækur til
í sjómannafræði; stofnunin var hjer alveg ný,
hvernig var þá hugsandi, að hún þegar í stað yrði
þjóðleg? og meðan það ekki var búið að sýna sig,
hversu dugandi sjómenn kæmu úr slíkum skóla,
var það þá nokkuð undarlegt, þótt ákveðið yrði,
að þeir, sem úr honum útskrifuðust, skyldu fyrst
um sinn að eins hafa rjett til að stýra skipum
kringum íslands strendur? Hefðu þeir sýnt dugn-
að í því, mundu þeir brátt hafa fengið meiri rjett-
indi. Jeg sagði, að stjórnin hefði víst ekki búizt
við, að raeiri hlutinn mundi gefa sig alveg upp á
«gat»>; ekki þorir ritstjórinn að Deita að svo hafi
verið (eða ef þjer viljið neita því, skal jeg við
tækifæri reyoa að sanna yður það); jeg sagði í
grein minni, að það, að sögn, væru orð stúdents
eins í Kaupmannahöfn við gefið tækifæri, og segir
sagan, að hann hafi einmitt sagt það um meiri
hlutann eptir lok alþingis 1873; jeg get ekki ann-
að en verið stúdentinum samdóma; en þjer, herra
ritstjóri? Ritstjórinn talar mikið um þann, sem
hefur sent mig. Jeg skil ekki, hvað hann fer í
því efni, en svo mikið skil jeg, að skoðun hans