Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1996, Page 119

LEYNIST SKILDAHÚFA í EINKAEIGN í BRETLANDI?
123
II
I grein eftir niig 1985 um íslenskan brúðarbúning sem enski grasafræð-
ingurinn William Hooker fékk hér á landi árið 1809, og nú er varðveitt-
ur í Victoria & Albert Museum í London,9 nefndi ég í lokin að á árunum
frá 1772-1810 hefðu, auk búningsins sem Hooker fór með utan, að
minnsta kosti þrír heillegir hátíðabúningar kvenna verið fluttir af landi
brott til Bretlandseyja: með Sir Joseph Banks, John Thomas Stanley, síðar
lávarði, og Sir George Steuart Mackenzie.10 Eg sagði þá og endurtek hér
að ekki er vitað hvort búningar þessir hafa varðveist, en að ánægjulegt
væri og ekki síður fróðlegt ef upp á þeim yrði haft.
Vitað er af dagbókum þeim þremur sem varðveist hafa frá leiðangurs-
mönnum Stanley 1789, þeim Wright, Brenners og Baine,11 að hann átti
þá samskipti við prófastinn í Görðum og við konu hans varðandi íslenska
kvenbúninginn. Þannig skrifar Wright í dagbók sína 27. ágúst að hún
ætlaði að útvega honum slíkan búning og 28. ágúst að búningurinn hefði
komið um borð þann dag og að hann hefði kostað yfir 20 gíneur.12
Brenners getur þess 27. ágúst að Stanley hafi farið að heimsækja prófast-
inn,13 og Baine minnist á það 28. ágúst að hann og þeir fleiri leiðangurs-
menn hafi skoðað einstaka hluti íslensks kvenbúnings og að einhverjar
flíkanna muni hafa tilheyrt ungfrú Stephensen14 (þ. e. Ragnheiði dóttur
Ólafs stiftamtmanns), en bæði Baine og Wright nefna að einn skipverja
hafi íklæðst búningnum.15 Skildahúfu er hins vegar hvergi getið í þessu
sambandi í neinni hinna þriggja dagbóka sem varðveist hafa.
í bréfi sínu nefnir Guðrún Einarsdóttir ekki heldur skildahúfu berum
orðum, en vart verða skrif hennar skilin á annan veg en að átt sé við slíkt
höfuðfat, sér í lagi þar sem vitað er af frásögn Sveins læknis að þetta sér-
stæða og fágæta kvenhöfuðfat var í Görðum tveimur árum eftir heim-
sókn Stanley, og kynni því að hafa verið þar þá einnig og honuxn verið
sýnt það þótt ekki hafi það fylgt búningnum sem prófastsfrúin útvegaði
honum, og nefndur er í dagbókum tveggja leiðangursmanna hans.
III
Þó svo að aldarfjórðungur hafi liðið frá því að Stanley kom að Görðum
og þar til Guðrún Einarsdóttir skrifar áðurnefnt bréf til lafði Stanley, og
lafðin aldrei litið Island augum, er að sjá sem hjónin hafi bæði haft áhuga
á landinu og því sem íslenskt var; til dæmis nefnir lafði Stanley í bréfi
1812 að William J. Hooker, enski grasafræðingurinn sem kom til Islands
1809 og fékk hér einnig íslenskan kvenbúning eins og fyrr var sagt, hafi
komið til þeirra og haft með sér til að sýna þeim stórkostlegan (magtii-