Víkverji - 14.03.1874, Blaðsíða 4

42
f. á. voru gcfin forngripasafni Islands af forngripa-
safninu í Kaupmannahöfn.
1. verkfæri og vopn, frá elzta og ó-
fullkomnasta tímabili mannkynsins.
a) Tinnusteinar alveg ótilhöggnir a8 sjá? einn
þrístrendur, samtals 3. b) Tinnusteinar sem fleig-
aöar eru úr flísir, eins og það hefði átt að gera úr
peim spjóts-odda eða hnífa? pó mjög ófullkomna,
samtals 3. c) Spjóts-oddi' eða hnífr úr tinnu með
odd á báðum endum, mjög hroðalega gerðr, samtals
1. d) Tinnusteinar sem fleigað hefir verið úr pann-
ig: að peir eru allir punnir og breiðirí annan end-
ann, eins og fað hefði átt að gera úr þeim fleiga
eða sköfur með pálstafslagi, því snið eða eggvölr
er á peim flestum annarsvegar við eggina, samtals 8.
e) Tinnusteinar pví n*st að vera kringlóttir, eða
jafnir á alla vegu; úr peim heíir verið fleygað svo
þeir yrðu þunnir í eina eða fleiri randimar, munu
liafa verið hagnýttir sem hnífar til að skera með,
samtals 6. f) Langir tinnusteinar allir sléttir ann-
ars vegar, en hins vegareru peir ávalir, og klofnar
úr peiin flísir, svo peir eru peim megin ýmist með
cinum eða tveimr hryggjum, peir eru lítið eitt
bognir og hafa að líkindum verið hagnýttir sem
hnífar? en einn ef til vill sem spjóts-oddr? samtals 12.
2. Frá yngra tímabili (verkfæri).
a) Mjófir fleygar eða meitlar úr tinnu, flestir
jafnbreiðir upp og fram, allir með sbpaðri egg nema
einn, [líklega verkfæri] samtals 9. b) Frambreiðir
f 1 c y g a r eða m e i 11 a r úr tinnu, allir með hvolfdri
egg annarsvegar, að eins 8 eru með slípaðri egg;
en 3 era alveg óslípaðir, samtals 12. c) M e i t i 11?
sem klappað er á hnöttótt skapt úr granit? sam-
tals 1. d) Litlir sleggjusteinar hnöttóttir,
[hafðir til að höggva með vopn og verkfæri] úr grá-
steini? tinnu og sandsteini, samtals 4'. e) 2 stórir
h n í f a r úr tinnu tvíeggjaðir, annars vegar er egg-
in bein, en annars vegar bogin út á við, þeir eru
með oddum í báða enda. f) 2 litlir hnífar, líkirað
gerð, úr tinnu, en annar með einum oddi. g) 3
stórir hnífar líkir hinum, úr tinnu, peir eru tvíeggj-
aðir og með odd á báðum endum, en með líkt og
sagar tönnum á beinu egginni, [liafa líkiega verið
hafðir bæði sem sagir og hnífar?] samtals 7.
3. Yopn.
Spjóts-oddr heldr en sög? eða skutull, úr
1) Sumir af þessnm hnöttðtta steiuam ætia menn ab
hafl veríb hafbir til ab hita vatn, í'bt en menn höfbn
leirker sem þoldi ab setjast á eld, sem Indverjar, Eski-
móar og fleiri viltir gera; þab merkiiegasta er ab þessi
ahferí) var höfb vib ab hita mjólk hjá oss um 1030,
og varb þab orsök til dauba Gnhmundar ríka, en geta
má uærri, ab ekki heflr þetta verib gert af þeirri orsök,
ab bann hafi ekki átt neinn oldberandi pott (sjá Ljús-
vetuingasögu).
tinnu, tvíeggjaðr, og ineð stórum töimum út úr
báðum eggjunum og hvössum odd. Annar spjóts-
o d d r minni, en líkr og með smærri tönnum. 2
Margir spjótsoddar af ýmislegri stærð, og með mikið
til sléttum eggjum, samtals 15. 2 ö r f a r o d d a r?
úr tinnu, þeir eru allir sléttir annars vegar, einu
þeirra er með háfum hrygg liinu megin, en annar
með tveimr liryggjum, og eins og tunga, þriðji er
þrístrendr, samtals 3. Einn stór tvíeggjaðr h n í f r
til að leggja með, úr tinnu, oddbrotinn, með eins
og sjálfgerðu skapti með hnúð á endanum. Annar
h n í f r likr en minni, samtals 2. Stórir og smáir
fleygar úr tinnu, sem skapt hefir verið bundið
á, [og þannig hafðir líkt og axir, bæði sem vopu
og verkfæri] þeir eru 37 með slípaðri egg, en 13
alveg óslípaðir, samtals 50. Stórir íleygar úr
sandsteini, allir með slípaðri egg, og eru með litlu
gati í gegnum efst [til að binda skaptið fast] sam-
tals 8. H a m r a r af ýmislegri stærð, úr grásteini
og sandsteini, allir með auga nema cinn, það liefir
að eins verið byrjað á að bora auga á hann, og
annar hefir brotnað um augað, og svo aptr verið
borað auga á hann, samtals 8. H a m r a r með
fegurra lagi, eð réttara kallaðar a k s i r líldega frá
bronse-öldinni? því málm-ryð sést á einni þeirra,
eins og hún hefði legið við málm, og í eldi; þær eru
flestar úr sandsteini, allarmeð auga semhefir verið
höggvið á til beggja hliða, enn í miðju borað með
vatni og sandi, samtals 7. Mörg smá krukkubrot
úr grófum brendum leiri1
pó þetta séu ekki fornmenjar, sem við koma
voru eigin landi, þá við koma þær þó a 1 h e i m s-
mentuna rsögunni, og er mjög fróðlegt að hafa
slíka hluti; það er varla efunarmál, að hægt væri
aö fá mikið meira af þessu frá útlöndum, og eins
af vopnum frá bronse-öldinni, einkum ef útlendir
sjá, að islendingar vilja s j á 1 f i r eitthvað með krapti
hlynna að þessu sínu eigin þjóðsafni, en annars
varla.
Eg leyfi mér að benda landsmönnum á, að forn-
gripasafnið hefir nú als lltiO muni, en ekkert her-
borgi svo stórt að raðað verði hlutum þeim, som
eptirleiðis koma, svo í lagi fari. Slíkt er mjög ó-
heppilegt, því fomgiipasafnið er (þó of fáir hafi í-
hugað það), eins nauðsynlegt fyrir þjóðemi vort og
mcntun, og in ritaða íslands saga væri. — Hvað
hefði átt betr við en að vér nú, eptir að landið
hefir verið bygt í rétt 1000 ár, vildum með krapti
reyna að bjarga á einn stað öllum þeim merkustu
menjum eptir vora frægu forfeðr, bæði oss og landi
voru til gagns og sóma, og til þess að menn þurfi
1) Auk þessara samtals 162 hluta, sem safninu
þannig hafa bæst frá útlöndum, hafa þessir útlend-
um, hafa þessir útlendingar geflð safninu gjafir:
Mr. Edward Rae frá Devonshire Road á Englandi,
kaleik úr sílfri; Rolf Arpi stud. V. D. frá Uppsöl-
ura, flatan silfrhnapp moð víravirki.