Víkverji - 14.03.1874, Blaðsíða 5

fckki að fara út úr landinu til að sjá svo að scgja
hvem smáklut, er að vorri mentunarsögu Ktr —með
góðum vilja og dálítilli þjúðernis-
m e ð v i t u n d væri þetta enn ka-gt, en það [> a r f
1 í k a t i 1.
Sigurðr Guihmmdsson.
— pORSKANETIN. Merkr maðr í Rosmkvala-
neslirepp hefir meðal annara ritað oss á pessa leið:
„Allir útvegsmenn í Garði og Leiru eru mjög úá-
nægðir með að lar.dshöfðinginn lieíir bannað aðloggja
þorskanet fyrr en eptir 14. ji. m. pað var eins og
bann petta kæmi flatt upp á pá, Jieim virðist sem
jiar með sö skert frelsi fieirra og talsverðr hnekkr
gjörðr á besta bjargræðisvegi peirra, og peim getr
eigi betr skilist en, að sú 80 ára garnla iöggjöf, er
bannið hefir við að styðjast, sé fyrir löngu úr gildi
gengin; og kafa jieir það fyrir sér, að aldrei kafi
verið eptir heimi breytt. Amtsbréf pað frá Moltke
stiptamtmanni 20. núvbr. 1820, sem átti að brýna
löggjölina fyrir mönnum, var eptir pví, sem menn
segja par útfrá, mjög úvinsælt. Menn töldu undir-
rút pess, að Njarðvíkrbúar og ef til vill einhverjirí
Keflavík vfldueinir aðimestu sitja fyrir brúkun neta,
og að peir hefðu borið pað fyrir, að netalagnir í
Garðsjú og Leiru spilltufyrir fiskiaflanum hjá peim,
og að peir pá hefðu fengið konferentsráð Magnús
Stephensen f fylgi með sér, sem á peim tímum
hafði mikið að segja og sjálfr mun hafa gert út
skip með netum suðr pangað. Um framkvæmdina
á amtsbréfi pessu vita menn nú ekki annað en að
varða var hlaðin á Langaholti, sem svo er kallað,
og átti hún að vera merki eða mið fyrir netamenn
að leggja ekki net út fyrir hana. Yarðan var peg-
ar skírð „R a n g 1 á t“, og hefir haldið pví nafni
síðan. Mönnum pykir pað nú furða, ef peim væri
fyrirmunað að leita bjargræðis síns, eins og peir
geta best, og hart pykir pað vera, að mega ekki
stunda fiskiveiðar fyrir sínu eigin landi, af pví að
öðrUm eða einstökum sýnist öðruvísi. Rígr hefir verið
milli Strandahreppsmanna og Romshvalanesmanna
út af netabrúkun i Garði m. fl. og vilja menn nú
segja, að bannið hafi sprottið af pví, að Strandar-
menn séu álcafamenn, duglegir og ötulir til fram-
kvæmda, en peir útfrá flestír daufir og dáðlitlir, pú
peir vilji eptir mætti stunda gagn sitt og streitast
við. |>eim pykir nú hart að mega eigi neyta neta
sinna pegar tími og tækifæri býðst og enginn neta-
fiskr erkominn, og pegar enginnporskr fæst áfæri,
og leitt pykir peim að verða að láta undan Njarð-
víkingum og Strandarmönnum.
Njarðvíkrmenn berja nú eins og áðr pví við, að
pað spilli netafiski hjá peim, ef net séu lögð út frá,
meðan fiskr sé að ganga, en menn halda, að peir
hafi ekkert fyrir sér í pessu, og að ekki sé að bú-
ast við netafiski út frá síðar, ef menn megi ekki
leggja net sín nú. Araskipti verða að koma fyrir
um aflabrögð alstaðar. þeim innfrá pyldr, að afia-
brögð haíi orðið rýr hjá peim, næstliðin 2 ár, en
vér segjum ið sama, pau voru líka með langminsta
múti hjá oss út frá — að fáeinum undanteknum,
sem sýndu mestu sjúsúkn og fylgi, og pau hefðu
orðið engin, ef net hefðu ekki verið viðhöfð í tíma
—- pað má yfir höfuð fullyrða, að síðan flcstir hér
út fráfúruað leggjanet, hafiaflabrögð útvcgsmanna
orðið priðjungi meiri, eða fram yfir pað, og ættu
kaupmenn í Keflavík að geta sýnt pað eptir versl-
unarbúkum sínum. pað hefir verið almenn skoðun
manna, að netafiskr sö frábrugðin færa-
í i s k i, að hann gangi undan hinum — hann sé
ætislaus, eða taki enga beitu, hann fáist al-
d r e i á f æ r i nema pegar pað vill til, að hann
krækist — hann gangi jafnaðarlega frá pví í fyrstu
viku gúu, cn stundum ekki fyr en síðar, eptir pví
sem á straumum stendr, — hann gangi stundum
djúpleið og stundum inn með löndum, eptir pví sem
veðráttu hagar og föllum. Að netalagnir hindri ekki
ferð hans, marka menn enn fremr af pví, að opt
hafi sést netatorfur, og seinast í fyrra svo miklar,
að ekki varð út yfir séð, fara yfir pær stöðvar par,
er net lágu, og fram hjá, án pess að fiskr væri til
nokkurra muna í netunum.
Innanmenn spilla opt fyrir oss hér út frá, peg-
ar peir koma hingað á vorar stöðvarí vorn sjú með
sinn mikla netagrúa, og enginn meinar peim; en pó
að fislcr komi mikill til peirra, purfa peir ekki að
úttast fyrir, að vér spillum fyrir peim, pví pangað
er aldrei vant að sækja héðan. peir í Njarðvík vilja
fá fiskinn inn á víkr sínar, en ekki purfa að sækja
hann langa leið til djúpa; peir héma vilja ná í hann
meðan hann er að fara fram hjá“.
Yér höfum tekið pessar athugasemdir með
nokkrum orðabreytingum og nokkrum viðaukum, úr
prívatbréfi, par sem pær lýsa, að pví sem vér höf-
um getað komist næst, einkar vel áliti margra
manna á inu mikilsvarðandi porskaneta máli. pað
er nú vafalaust misskilningr, er menn halda, að
konungsbréfin 18. septbr. 1793 og 8. apríl 1782, er
landshöfðingja-auglýsingin styðst við, séu gengin úr
gildi, enda sést pað, af pví sem sagt er að framan,
að til síðari tíma hafi verið leitast við að fram-
kvæma pessi lög. „Lítið gagn er að lögunum sé
peim eigi beitt", en lög geta eigi fymst, eins og
einkamál, og pað er skylda yfirvaldanna að sjá um
að gildandi lögum verði framfylgt, pangað til pau
eru á löglegan hátt feld úr gildi. Oss pognunum
er pað á hinn búginn fijálst, að reyna að fá peim
lögum breytt, sem pykja úhagkvæm; til pess var
einmitt fyrir rúmum 30 árum alpingi gefið oss ís-
lendingum, að vér gætum haft tækifæri til að koma
peim breytingum, er nauðsynlegar pættu á löggjöf
vorri, fram, og nú pegar vér höfum fengið hér á
landi stjúrn, sem beinlínis er gjört að skyldu, að
leggja fram fyrir konung cðr ráðgjafa hans fmm-