Víkverji - 14.03.1874, Blaðsíða 6

44
vörp til lagabreytiiigar (sjá erindisbref landshöfö-
ingja), böfum vér eigi að eins fengið von um,
að inum gildandi lögum muni framvegis verða
fylgt enn betr en áðr hefir átt sér stað, heldr höf-
um vér þar að auki fengið enn |>á greiðari aðgang
til að koma lagabreytingum á; því eigi má efast
um J>að, að landshöfðinginn álíti sér skylt að taka
til meðferðar hverja umkvörtun í Jiessa stefnu, sem
bygð er á góðum og gildum rökum.
Hvað nú sjálft málið snertir, J>á er sjálfsagt, að
cngin ástæða er til að banna Skagamönnum neta-
lagnir til J>ess að stytta Kjaiðvíkr- og Strandar-
mönnum leið í fiskileytir. Verði það cinasta af-
leiðingin af að fylgja fram netalögunum, að Mjarð-
víkrmenn og Strandarmenn fái hægari sjósókn, og
verði að borga J>essi hlunnindi manna innfrá með
að missa þriðjung aflans útifrá, þá er mesta nauð-
syn á að fá áminstum lögum breytt sem fyrst, eðr
þá að fá þau um stundarsakir sett úr gildi. Njarð-
víkrmenn geta enga heimtingu haft á, að löggjöfin
útvegi þeim fiskinn rétt upp i landsteina. Tilgangr
laga um fiskiveiðar verðr að vera sá, að vernda
fiskiaíla als landsins, og lög þau, er hér er um að
ræða, hafa einungis getað verið sett af þeirri á-
stæðu, að menn álitu, að in mikla netabrúkun, sem
tíðkuð hefir verið síðustu árin, mundi skemma fiski-
afiann fyrir öilum þeim, er leita sér til fiskibjargar
í Faxaflóa. Vér verðum að segja, að vér séum
enn helst á þessu máli. Vér efumst mikillega um,
að inn svo kallaði netafiskr sé af öðru kyni en
færafiskrinn, og vér ætlum að farafiskrinn í því
einu sé frábrugðinn hinum, að hann hafi gotið
hrognum sínum, en netafiskrinn eigi, og það er
hægt að sjá, að eins og bóndinn hefir lítinn hag af
að skera þær ær, sem komnar eru að burði, þannig
getr hagr af hrognfiska veiðinni aldrei orðið nema
skammvinnr, því með hverri hrygnu drepast margar
þúsundir af ógotnum fiskum, og þó margar hrygnur
fái að gjóta, og þó tingun fiska sé svo fjarskalega
mikil, sem vér vitum að hún er, þá væri það samt
mögiflegt,. að oss, með því að leggja alla stund á
veiðibrögð er einmitt miða til að ná í fiska þá, er
eiga aö fjölga fiskikyninu við strendr vorar, gæti
tekist að fækka fiskafjölguninni svo mjög, að það
yrði tilfinnanlegt til lengdar, þrátt fyrir áraskipti
þau, er straumar og veðrátta geta valdið.
Vér getum því eigi nógsamlega skorað á menn,
að íhuga og ræða þetta mikilvæga mál sem ræki-
legast, án rígs og án tillits til þess, hvort hin eðr
þessi veiði-aðferð í svipinn sé arðsamari fyrir eina
sveit en aðra. Málið snertir eigi eingöngu hag
Njarðvíkrmanna, Strandarmatma eðr Skagamanna,
heldr getr allr sá auðr, er vér á hverju ári hingað
til höfum átt kost á að draga úr sjónum, verið í
veði, sé eigí leyst úr því áréttan hátt. Alt er hér
komið undir því sem dagleg reynsla kennir um eðli
fiskanna, og vér skulum skora sem fastlegast á þá
menn, er láta sér nokkuð umhugað um aflabrögð
vor, að safna inum fullkomnustu skýrslum umþetta
efni.
- l'LJÓTFENGINN AUÐli Á bæ í Hamla-hrepp
í Noregi bjó fyrir íáuin árum fátæbr bóndi, er hét Sí-
mon, og var Arnórsson. Hann átti jörh þá, er hann
bjó á, aí> nafninu til, en haun var skuldum vaflun.
Aldrei gat hann goldið toll eðr útsvar á réttum tíma,
og í búöumun vildi enginn lána lionurn, þó hann væri
heiðvirðr og réttsýon maðr, og vildi gjarna standa í
skilum, en skuldirnar og fatæktin þróngdi ab houum,
bæarhúsin vora komin að falli, og Jörðin sýndi þess
glógg merki, að bóndi eigi megnaði að leggja þá rækt
vib hana, sem meðþurfti. I sumar bjó Símou enu á
sörnu jörð, en uú var alt umbreytt, eins og þab hefíi
verið gert meb galdri, Simon var orbinn inn ríkasti
mabr í sveitiuui, og þab segir ekki litib, þ'í þeir ero
eigi fáir efnabændrnir í Ramla. Símon á son; hann
hafbi mentast á búnabarskóla, og þegar hann uú kom
heim fyrir nokkrom árnm, fór haun ab hugsa nm ab
rétta kjör föbnr síns vib. Jörbiu var allgób, en þab
hjálpabi eigi, hvab iun ungi mabr gerbi til þess, ab
bæta akrlendi og engi, því fátæktin var of mikil. J>á
fór hann ab rauusaka fjalleudi, er lá undir jörbina, og
nú tókst þab ab vinna bug á fátæktinni. Hanu fann
töluvert af apatít1 í fjallinn. Hanu seldi þsgar uokkub
af landinu, þar sem apatítiun fanst, kanpmanui fyiir
lítib verb, en áskildi sér námugjald, 48 sk. af hverri
tunnu, er flutt yrbi úr landinu. þegar jórbiu reyud-
ist ágæt, komn íleiri og vildu kaupa, og í sumar seldi
hann annan landsskika fyrir 20,000 spdl, og 200 rdla
árgjald, og enn á hann uokkub eptir af þessu verb-
mikla iandi. Bærinn var ábr kallabr Eybibær, eu uú
er absóknin bvergi meiri ab uokkrum bæ í Bamlahiepp
en þessum, og eykst húu dags daglega. Alstabar í
fjallinu heyrast skot, hamarshögg og högg af Járnstöng-
um, þegar steinarnir eru sprengdir, grásteinsmolar þjóta
um eyrun á abkomumaiininnm, og ótal margar kerrur
og hjólbörur flytja apatítinn úr uámuuum.
HRÆÐILEGUR DAUÐI. I bartlaga scm „Indí-
anar"1 áttu við Norðr-ameríkumenn árið 1791, var
einn horforingi Ameríkumanna, Yanderbeg að nafni,
hertekinn ásamt nokkrum öðrum hermönnum, A
leiðinni frá orrustustaðnum að heimilum Indíana
neytti Vanderbeg tækifæris til að leggjast á ttótta,
en Indíanai- eltu hann inn í skóg, þar er hann hvarf
með öllu, og heyrðist ekkert til hans síðar.
í sumar er leið, vildi svo til, að stórt eikartré í
inum sama skógi, þar er Vanderbeg liafði horfið,
féll um koll fyrir stormi. Menn sáu þá, að tréið
var holt, og innan í þvi fundu monn beinagriud af
lj Jarbtegund, er samansteudr af fosfórssirukalki
klór- og flúorkalcínm Mebal anuais má nota þessa
jörb vib tilbúning á áburbi.
1) Svo eru nefndir þeir menn, er bjuggu fyrir í
Vestrhcimi, þá er Norðrálfumenn komu þangað og
námu þar land.