Íslendingur - 13.02.1875, Blaðsíða 6

14
íisk svo þúsundum skiptir til verkunar af
sveitamönnum, svo koma Transport-skipin,
frá Kanpmönnunum, til að taka fiskinn, og
er honum dengt útí þau, hvernig sem hann
er. Margur treystir því, að hann fái jafnl
fyrir fisk sinn hjá kaupmönnum, hvort sem
hann er vel vandaður, eða ekki, og þessi
von verður því miður allt of sjaldan sjer til
skammar. Kanpinenn gjöra of sjaldan mun
á fiskinum, eptir gæðum hans, en þeir eiga
lieldur ekki ætíð svo gott með það. þegar
bóndinn er búinn að taka í það ýtrasta út á
íisk sinn hjá kaupinanninum, og kaapmaður-
inn ekki á sjer annarar borgunar von upp í
skuld sína, þá tekur hann heldur slæma fisk-
inn heldur ekkert. En það hljóta íslendingar
að vita, að þó kaupmenn borgi hjer jafnt-
eða rjettara sagt nefni hjer jafnt verð fyrir
hinn illa verkaða og hinn vaudaða fisk, þá fá
þeir ekki jafnt fýrir hann á fiskmarkaðinum.
Kaupmenn verða því að draga af verðinu
fyrir vandaða fiskinn lil að bæta upp verðið
á vonda fiskinum. tannig skemmir trassinn
og sóðinn eins í þessu sem öðru fyrir þeim,
sem vilja vanda vöru sína.
Meðan verzlan vor er í því horfi, sem
hún nú er í, nefnil. að því leyti, að kaup-
menn láni út vörur sínar, getur almenn
vöruvöndum hjá oss aidrei þrifist. Álit of
margir hugga sig við það, að kaupmaðurinn
verði að laka við vöru sinni, hvernig sem
hún er úr garði gjörð, ef hann vilji fá nokk-
uð upp í skuld sína. Þessi siðlausa hugsun
hvyrfi, ef kaupmenn ættu ekki hjá bændum.
i’á væri kaupmaðurinn ekki neyddur til að
taka slæma vöru gegn sama verði, og hina
betri, og þá fyrst yrði gjörður sá greinar-
munur á vörunni, sem hún á skilið. Ein-
hver kynni að segja, að þetta væri ekki rjett
hugsað, af því það sje þó kanpmaðurinn, sem
nefnir vöruverðið, en ekki bændurnir, og
að kaupmanninum því sjeinnanhandar að nefna
lægra verð fyrir hina lakari vöru en hina
betri. Þetta virðist vera svo við fyrsta álit,
en þess ber og að gæta, að úr því að kaup-
maðurinn er búinn að . lána bóndanum, þá
er kaupmaðurinn allt eins bundinn á eplir
við bóndann, eins og bóndinn við kaupmann-
inn. í’essi lánsverzlan, sem á sjer stað hjer
á landi, er landinu til hins mesta tjóas.
T’að væri landinu mikill og ómetanlegur hagur,
væri hún afnumin, og það er eins vegur til
að afnema hana hjer, eins og t. a. m. t
Færeyjum. t'að yrði hart fyrir bændur með-
an á því stæði, en eptir á mundu landsmenn
allir standa ólíkt betur að vígi.
Ritað á Kyndilrnessu 1875. N.
Ur brjefi ár sveit í Janúar 1875.
Gób er tíðin hvað liana snertir leikur í lyndi.
En samt er nógur ófagnnðar, p ví allt af veriiur
eitthvaö aövera aðkjörum manna. Iijer lreíir verið
nóg fj árpest, og það sem e n verra er, er f j á r k 1 á ð i n n
í vetur. Mest sýnist pestin drepa á þeim bæjum,
þar sem fjenu er sýnt karðast. Jeg þekki oinn bæ
hjer nálægt, þar sein íjeð er liýst úr rjettum, og
liárað í öllum brakviðrum, og þó pestin drepi al-
staðar í kríng, þá dreppst þar ekki. Margt er reynt,
en ekkert dugar til blýtar. Jeg veit dænai til, að
nokkrum kindum hefur batnað af spenvolgri ný-
mjólk; var svo sem úr. kaffebolla helt ofan í þær;
það er verið að reyna ab lækna kláðann, og baða,
þar sem hann kemur upp. En verst er, að meðul
eru okki nóg. Nokkrar kindur hafa verið baðaðar
úr karbólsýru, eptir því sem læknar liafa ráð til
gefið. En eptir baðið fannst lifandi kláði í einni
kindinni, og það som meira var, lifandi fellilús í
einni eða tveimur. Ætli baðið þurfi ekld að vora
sterkara, en læknar segja fyrir, ef karbólsýran ann-
ars dugar? Hjá mjor befur verið borin í tóbakssósa
í og svo baðað 160 fjár, og vil jeg skýra frá hvað
þettakostar: 30 pottaaf tóbakssósu 16 sk. — 5rd.,
8 pnd. af tóbaki í sósu, 5 mrk. 8 sk. = 7 rd. 2 mrk-
50 pnd. af baðmeöulum, 16 sk. = 8 rd. 2 mrk., til
samans 20 rd. 4 mrk. Við að bera sósuna í voru 2
menn í 3 daga, og mundi það kost-a 6 rd. Baðað
var á tveim dögum; voru 5 menn bvern clag
við það, og verður sá kostnaður 10 rd.
þannig er allur kostuaðurinn 36 rd. 4 mrk.,
eð a 22 sk. á bvorja kind, og þó er ekki talin
heykostnaður við það, að gefa verður fjenu inni þá
dagana, sem verið er að gjöra við það, og meðan
það þornar eptir baðið. Heldur «r ekki reiknaður
kosnaður við að skoöa einusinni í hálfum mánuði,
sem, ætti það ab borgast, mund'i verða í hið minnsta
12 rd. allan veturinn. Ef nú þar ofan á bættist,
eins og komið getur fyrir, að kláðinn ekki læknast
af þessu. og baða þarf aptur, þá er ekki gott að
segja, hvað kostnaðurinn getur orðið mikill. þetta
væri nú svo sem eklcineitt, tækist að útrýma kláð-
anum og liann kæmi ekki aptur og aptur. það or
meining margra hjer, að honum verði aldrei útrýmt
með lækningum, knífurinn einn geti tekið fyrir hann,