Alþýðublaðið - 28.04.1960, Side 2

mzmmmm)
Œtgefandi: Alþýðuflokkurinn. — Framkvæmdastjóri: Ingólfur Kristjánsson.
— Ritstjórar: Gísli J. Ástþórsson (áb.) og Benedikt Gröndal. — Fulltrúar
citstjórnar: Sigvaldi Hjálmarsson og Indriði G. Þorsteinsson. — Fréttastjóri:
Björgvin Guðmundsson. — Símar: 14900 — 14902 — 14 903. Auglýsingasími:
14906. — Aðsetur: Alþýðuhúsið. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfis-
Cata 8—10. — Áskriftargjald: kr. 45,00 á mánuði t lausasölu kr. 3.00 eint.
82 þjóðír vildu
12 mílurnar!
ÞAÐ er athyiglisvert um Genfarráðstefnuna um
' Xandhelgismál, að í raun réttri vildu að minnsta
: kosti 82 þjóðir af 88, sem ráðstefnuna sóttu, 12
! mílna fiskveiðilandhelgi í einhverri mynd. Þrátt
| fyrir þetta náðist ekki samkomulag, og renna
ýmsar stoðir undir þau málalok. Kemur það fram,
| að hinar ýmsu þjóðir hafa mjög ólíkra hagsmuna
| að gæta.
j íslendingar og ýmsar nýfrjálsar þjóðir í Asíu
og Afríku vildu 12 mílna fiskveiðilandhelgi, en
voru algerlega mótfallnar sögulegum rétti.
j 'fc Bretar, Bandaríkjamenn og fleiri þjóðir, sem
veiða mikið á fjarlægum miðum, vildu fallast
á 12 mílna fiskveiðilandhelgi, ef þeir fengju
sögulegan rétt í nokkur ár.
| -jfc Sovétríkin og fylgiríki þeirra vildu 12 mílna
fiskveiðilögsögu því aðeins, að þeir fengju líka
viðurkennda 12 mílna hernaðarlandhelgi, sem
j þeir hafa. Það er þeirra eiginlega áhugamál.
j Arabaríkin vildu 12 mílna fiskveiðilandhelgi
því aðeins, að þau fengju líka 12 mílna póli-
tíska landhelgi, m. a. til að geta lokað Akaba-
flóa fyrir ísraelsmönnum.
Til skamms tíma hefur verið haldið fram, að
! ólöglegt hafi verið af íslendingum að taka sér 12
! mílna fiskveiðilandhelgi, enda þótt fjórðungur
jþjóða heims hefði gert það á undan okkur. Eftir
! Jpessa útkomu í Genf verður varla sagt framar, að
! 12 mílna fiskveiðilandhelgi eigi ekki sterka stoð
! í vilja mannkynsins.
Af þessum sökum verða íslendingar að vona,
að þeir fái frið með landhelgi sína. Jafnvel þjóðir,
i'. sem af ýmsum sérstökum ástæðum ekki greiddu
! atkvæði eins og íslandi hefði komið bezt í Genf,
gáfu yfirlýsingar um að þær skildu sérstöðu okk-
ar og hefðu samúð með henni.
1 íslenzka sendinefndin hélt vel á málstað okk
ar, og henni tókst að fyrirbyggja samþykktir, sem
hefðu orðið andstæðar hagsmunum þjóðarinnar,
' jafnframt því sem hún gerði hverja þá tilraun,
sem nokkur von var til að gæti tryggt okkar að-
j r
stöðu. Staða Islands er nú sízt verri en hún var
! fyrir ráðstefnuna.
Hannes
Frú X tekur hressilega
til máls.
Hvar á fóík að geta
sýnt glæsileik sinn og
yfirburði?
„FKÚ X skrifar mér eftirfar-
andi: „Þér verSið að afsaka, en
þegar þér farið óvirðulegum orð
um um. afmælishátíð Þjóðleik-
' hússins, sem halda á í vor, —
kallið hana meira að segja „til-
gangslaust tildur“ og „ógeð-
fellda sýndarmennsku“, þá get
ég ekki annað en mótmælt. —
Hamingjan veit að ef nokkuð
má finna að í sambandi við svona
hátíðir, eins og þessa, sem á að
vera í vor, þá er það hve fáar
þær eru!
ÉG ÆTLA rétt að segja það,
að ég er hrein og bein alþýðu-
kona, og snobbismi er ekki til
í mér, svo ég veit hvað ég er að
segja. En svo er guði fyrir þakk-
andi, að við hjónin höfum kom-
izt í sæmileg efni og meira að
segja var maðurinn minn sæmd-
ur fálkaorðunni fyrir nokkrum
árum. (Hér er náttúrléga ekki
rétti staðurinn til þess að segja
frá öllu þrefinu sem það kost-
aði, mest um vert að réttlætið
sigraði að lokum).
EN MÉR er spurn: Hvar eig-
inlega er ætlazt til þess að menn
noti þessar orður? Er kannski
meiningin að hafa þær læstar
niður í skúffu? Nei, og aftur
nei. Það hefur aldrei verið hug-
myndin. Þær eru einskis virði,
ef aðrir fá ekki að sjá þær og
hverjir eru sæmdir þeim. Og nú
kem ég aftur að því sama: tæki-
færin til þess að punta sig með
tákninu um æðsta heiðurinn,
sem þjóðin sýnir sonum sínum:
fálkaorðunni, eru sorglega fá.
ÞAÐ ÆTTI eiginlega að vera
skylda orðunefndarinnar að gefa
þeim, sem orðurnar hljóta, —
miklu fleiri tækifaéri til þess að
njóta þeirra á opinberum vett-
vangi. Orðunefndin ætti að sjá
um opinber samkvæmi eða veizl
ur, þar sem þeir einir fá aðgang
sem hafa verið sæmdir heiðurs-
merkjum. En á meðan slík sam-
kvæmi eru ekki skipulögð ætti
orðunefndin að stuðla að því að
aðrir aðilar héldu slík hátíðahóf,
eins og t. d. Þjóðleikhúsið ætl-
ar að gera nú.
MÉR FINNST sjálfsagt, að
Þjóðleikhúsið héldi árlega upp á
afmæli sitt á þennan hátt. Svo
gætu fleiri stofnanir tekið upp
þennan sið, eins og t. d. útvarp-
ið, menntamálaráð, listaverka-
m kaupanefnd eða hvað hún heit-
h o r n i n u
ir, Hestamannaféalgið og jafn-
vel margir fleiri. Það ætti að
vera eitlhvert ráð, sem stjórnaði
þessu og skipulegði.
NEI, HERRA MINN. Ég vil
að minnsta kosti, að það heyrist
ein almúgarödd, sem kann að
meta sósæití, og andmælir þess
um skrifum yðar. Ég verð svo að
bæta því við, að ég skil ekki
hugsunarhátt þeirra manna, —
sem ekki kunna að meta það, —
þegár glæsilegt og fínt fólk kem
ur saman og skartar sínu bezta.
Til hvers er þá líka verið að
flytja inn kjóla sem kosta mörg
þúsund krónur, cape og annan
glæsifatnað? Þetta á ég allt.
SVO MÁ bæta einu við. Ég
efast stórlega um að nokkuð
sýni sjálfstæði þjóðarinnar eins
áberandi og glæsiiéga eins og
svona veizlur. í þeim eru alltaf
margir sendiherrar og fulltrúar
annarra ríkja og þeir hafa aug-
un hjá sér, og það hefur mikla
þýðingæ að þeir sannfærist um,
að við íslendingar séum engin
kotþjóð. Þetta veit ég að er al-
veg satt, því ég hef heyrt
menntaðan mann segja þetta, og
ég hef einu sinni fengið að taka
þátt í svona með manninum mín
um.
VIÐ ÍSLENDINGAR, sem
hvorki höfum konung eða drottn
ingu, þurfum að vinna okkur
upp í þessum efnum, ef svo
mætti segja. Nágrannaþjóðir
okkar hafa stórt forskot á þessu
sviði þar sem eru hirðir og öll
sú tradisjón, sem þeim fylgir.
Með forsetaembættinu var stig-
ið stórt spor til þess að bæta okk
ur þetta upp og ég veit enga
CARMINA BURANA, Can-
ciones profanes, veraldlegir
söngvar fyrir söngsveit, hljóm-
sveit og einsöngvara eftir tón-
skáldið Carl Orff, voru annað
hátíðaverkefnið, sem flutt er í
Þjóðleikhúsinu í tilefni af 10
ára afmæli leikhússins. Þetta
verk er án efa ei'tthvert nýstár-
legasta og sérkennilegasta verk
efni, sem tekið hefur verið fyr-
ir hér á sviði tónlistar nú lengi
og er skemmst af að segja, að
tónlei'kar þessir voru sérlega
skemmtilegir og flutningur
þessa mjög svo erfiða verks
tókst afar vel. Á stjórnandinn,
dr. Róbert A. Ottósson, skilið
mikið hrós fyrir þessa tónleika.
Hljómsveitin var Sinfóníu-
hljómsveit íslands og söngfólk-
ið var úr Þjóðleikhússkórnum
hátíðlegri stund en þegar allir
gestir Þjóðleikhússins á frum-
sýningu, fullskipað hús af
glæsilega búnu fólki, með orður
og þess háttar, stendur upp eina
og einn maður og hyllir Forseta
íslands. (Ég má til að skjóta því
hér inn í, að ég er ákaflega hrif-
in af þeirri háttvísi íslepzku dag
blaðanna að taka alltaf fram að
það sé Forseti íslands, sem um
er að ræða. Annars gæti maðiur
alltaf haldið að verið væri að
tala um forseta einhvers ann-
ars lands: Forsetinn var viðstadd
ur sýninguna. Hvaða forseti? —
Kannski Eisenhower eða Syng-
man Rhee? Eða að taka upp ein-
hvern púkalegan ósið eins og
t. d. Bandaríkjamenn, sem kalla
sjálfan forseta sinn Ike!)
SVO MEGA allir góðir Islend-
ingar vera þakklátir þjóðleikhúg
stjóranum að skipa Forseta ís-
lands verndara afmælis Þjóð-
leikhússins. (Takið eftir: For-
seta íslands!) „Verndara", —,
alveg eins og tíðkast með virki-
legum konungsþjóðum! Og svo
heiðursnefnd afmælisins! Svona
marga fína menn í einu og sömu
nefndina, sem ekkert á að starfa,
bara að vera nefnd. Ef þetta er
ekki ,,aristókratí“ þá er ég illa
svikin. Ef þetta vekur ekki ver@
uga athygli langt út fyrir land-
steinana, þá er mér illa brugðið.
ÞAÐ GETUR vel verið að ég
sé orðin allof langorð um þetta,
en mér er þetta allt saman svo
mikið áhugamál, að ég bara
mátti til. Ég skal kannast hrein-
skilnislega við, að ég er alveg
óvön að skrifa í blöðin, svo ég
fékk einn ágætan vin minn tili
þess að hreinskrifa greinina, og
þess vegna veit ég að hún er al-
veg frambærileg. (Hann er.
menntamaður).
EKKI TRÚI ég öðru, herrá
Hannes, en að þér séuð á sama
máli og ég, þegar þér athugið
þetta allt niður í kjölinn. Haldið
þér ekki t. d. að það setji mik-
inn svip á hátíðahöldin 17. júnl
Framhald á 14. síðu.
og hinum nýja Fílharmoníukór.
FéU söngur og lei'kur mjög vel
saman og nákvæmnin yfirleitt
prýðileg. Það yar voldugur
hljómur, þegar allt skom sam-
an. Einsöngvaarr voru frú Þur-«
íður Pálsdóttir, Kristinn Halls-
son og Þorstei'nn Hannesson og
skiluðu þau hlutverkum sínum
prýðilega. Ég var hrifinn af
raddmagninu í falsettó-söng
Þorsteins, þegar hann söng
söng steikta svansins.
Það er ánægjulegt að mega
nú ei'ga von á, að veigamiki!
kórverk verði flutt hér að stað-
aldri eftir stofnun Fílharmón-i
íukórsins, og það var sannar-.
lega vel af stað farið í Þjóðleik-
húsinu sl. laugardagskvöld.
G. G. |
Carmina Burana
2. 28. apríl 1960 — Alþýðublaðið
"riífii .SS -™ '6íSíií-íu^41A
J