Fréttablaðið - 09.10.2001, Side 6

6
FRÉTTABLAÐIÐ
9. október 2001 ÞRIÐJUDAGUR
SPURNING PAGSINTJ
Ertu hrædd við að fljúga?
„Nei. Mér finnst ekkert mál að fljúga
til Evrópu eða Bandaríkjanna. Ég
myndi að vísu ekki vilja fljúga til Mið-
Austurlanda." ■
Elsa Gísladóttir myndlistakona
PÁTTTÖKUSEÐILL
Skotveiðimenn geta komið á bensinstöðv-
ar Olís sem staðsettar eru um allt land. Þar
fá þeir afhentan poka undir hylkin. Þeir
þurfa síðan að skila inn pokanum.
Ataki beint að skotveiði-
mönnum:
Vilja
skothylkin
í burtu
lanpvernd „Það er argasti ósið-
ur,“ sagði Thomas Möller, mark-
aðsstjóri Olís, „þegar skotveiði-
menn láta liggja eftir sig skot-
hylki á víðavangi". Olís og Skot-
veiðifélag íslands munu í sam-
starfi við umhverfisráðuneytið
fara af stað með átak þar sem
skotveiðimenn eru hvattir til að
týna upp notuð skothylki. Að
sögn Thomasar eru samkvæmt
áætlun Skotvís þrjár til fjórar
milljónir skothylkja notaðar á ís-
landi á ári hverju og hálf milljón
hylkja látin liggja eftir víða um
landið.
Thomas sagði sömu aðila hafa
verið með svipað átak í fyrra. Þá
hafi safnast í kringum hundrað
þúsund hylkja en takmarkið í ár
sé að hækka töluna í þrjú hund-
ruð þúsund. Sagði hann átakið
hefjast formlega 15. október nk.
þegar rjúpnaveiðitímabilið hæf-
ist. Bætti hann því við að gæsa-
veiðimenn hefðu þegar skilað inn
þúsunda hylkja. ■
—♦—
Bandaríkjamenn sam-
þykkja getnaðarvörn:
Mun veita
99% öryggi
washincton.ap Lyfjaeftirlitið í
Bandaríkjunum hefur samþykkt
nýja getnaðarvörn fyrir konur
sem mun veita allt að 99% öryggi.
Gentaðarvörnin virkar þannig að
plasthring sem sendir frá sér
hormónin estrógen og progestin
er komið fyrir í leggöngum kven-
na. Þetta eru sömu efni og fyrir-
finnast í getnaðarvarnarpillum,
en munurinn er sá að aðeins þarf
að nota hina nýju getnaðarvörn
einu sinni í mánuði. ■
INNLENT I
Björgvin G. Sigurðsson og Ör-
lygur Hnefill Jónsson vara-
þingmenn fyrir Samfylkinguna
hafa sest á Alþingi sem varaþing-
menn. Björgvin í fjarveru Lúð-
víks Bergvinssonar og Örlygur í
stað Svanfríðar Jónasdóttur.
Áhrif hryðjuverkanna á íslenska hagkerfið:
Niðursveiflan hraðari
vegna hryðjuverkanna
efnahacsmál Á heildina lit-
ið, virðist sem að hryðju-
verkin í Bandaríkjunum
muni valda því að hraðar
hægi á hjólum íslenska
hagkerfisins en ráð var
gert fyrir. „Ástæða þess
liggur að mestu leiti í
áhrifum hryðjuverkanna á
tiltrú neytenda og einka-
neyslu," segir Ingólfur
Bender, hagfræðingur hjá
Greiningu íslandsbanka.
Væntingavísitala Gallup,
INGÓLFUR
BENDER,
Lækkun vaxta
myndu teljast til
jákvæðra áhrifa.
næstu sex mánuði, lækkaði
talsvert á milli ágúst og
september. Hann segir nei-
kvæðra áhrifa á hagkerfið,
gæti einnig frá ferða-
mannaiðnaðinum. Dregið
hafi úr tekjum þeirrar
greinar vegna hryðjuverk-
anna. „Áætlað er, að niður-
skurður í ferðamannaiðn-
aðinum muni nema um
fjórum milljörðum króna í
tapaðar gjaldeyristekjur,
fyrir greinina í heild,“ seg-
sem mælir væntingar neytenda ir Ingólfur. Vegna þessa muni at-
vinnuleysi, að öllum líkindum,
vaxa hraðar á næstu mánuðum
en það hefði ella gert. Ingólfur
telur að töluverðra áhrifa muni
gæta vegna þessa, þótt ekki verði
um langtímaáhrif að ræða. ■
FERÐAÞJÓMUSTA
Svo er að sjá að af öllum greínum íslensks
efnahagslifs virðast hryðjuverkin ætla að
hafa mest og víðtækust áhrif í ferða-
þjónustunni.
Úrskurðum fer fækk-
andi og er misskipt
11 barnaverndarnefndir af 62 á bak við alla úrskurði Barnaverndarráðs á fimm ára tímabili. Mik-
ið áhyggjuefni sem við kunnum engar skýringar á, segir framkvæmdastjóri ráðsins. Urskurðum
barnaverndarnefnda fækkaði um 75% á meðan oíbeldismálum gagnvart börnum fjölgaði.
BARNAVERNDARSTOFA
Bamaverndarnefndir víða um land heyra undir Barnaverndarstofu í Reykjavík. Eftirfarandi hugleiðingu er varpað fram á bls. 88 f nýrri
skýrslu Umboðsmanns barna: „Það vekur eftirtekt að aðeins 11 barnaverndarnefndir komu að málum hjá barnaverndarráði á
árunum 1995-1999. Þá má nefna að fjöldi íbúa f umdæmum þaðan sem úrskurðir bárust var árinu 1999 151 þúsund, en f um-
dæmum þaðan sem enginn úrskurður barst á tímabilinu voru íbúar 128 þúsund."
barnavernp Engin mál komu frá
barnaverndarnefndum sem eiga
að þjóna 128.000 íslendingum til
Barnaverndarráðs íslands á
fimm ára tímabili, frá 1995 til
1999. Flestar þeirra nefnda sem
ekkert heyrðist frá starfa á
strjálbýlari svæðum landsins.
Þessi staðreynd er dregin sér-
staklega fram í nýrri skýrslu
Umboðsmanns barna.
„Þetta er stóralvarlegt og ít-
rekað verið bent á þessa mis-
skiptingu í ársskýrslum okkar.
Við höfum engar haldbærar skýr-
ingar, enda ekki með aðstöðu til
þess,“ segir Guðrún Erna Hreið-
arsdóttir, framkvæmdastjóri
Barnaverndarráðs. Barnavernd-
arnefndirnar, sem eru 62 talsins,
heyra undir Barnaverndarstofu í
Reykjavík.
Auk þess að vera misskipt hef-
ur úrskurðum einnig fækkað
gríðarlega. Á meðal þeirra úr-
ræða sem nefndirnar hafa í mál-
um sem varða ofbeldi gagnvart
börnum má nefna forsjársvipt-
ingu og eftirlit með heimilum.
Fjöldi úrskurða af þessum toga
var 157 árið 1996, en aðeins 39
árið 1999 sem jafngildir 75%
fækkun. Á sama tíma sést af töl-
um úr ársskýrslu Barnaverndar-
stofu að tilkynntum og skráðum
ofbeldismálum fjölgaði. Heildar-
fjöldi tilkynninga var 978 árið
1996 og 2.683 árið 1999. í árs-
skýrslunni segir eftirfarandi: „Sé
tekið tillit til aukins málafjölda
hjá barnaverndarnefndum vekur
það athygli að svo er að sjá að
fjöldi úrskurða vaxi ekki að sama
skapi og málum fjölgar." Þess er
einnig getið að vafasamt sé að
draga víðtækar ályktanir af þess-
um tölum.
Breytt verklag í skráningu
mála og aukning á stuðningsað-
gerðum víða um land hafa verið
nefndar sem skýringar á ofan-
greindu misræmi. Fréttablaðið
hefur þó heimildir fyrir því að
vaxandi óánægju gæti meðal sér-
fræðinga í málefnum barna, ekki
síst þeirra sem starfa utan
Reykjavíkur, með útskýringarn-
ar. Bent er á börnin beri hallann
af því að málum sé í auknum
mæli ekki vísað lögformlega leið,
heldur „leyst heima fyrir," eins
og einn viðmælandi blaðsins orð-
aði það.
matti@frettabladid.is
Hópur breskra vísindamanna:
Segist hafa fundið
tungumálagen
SAN francisco, ap Hópur breskra
vísindamanna segist hafa fundið
fyrsta erfðavísinn, sem vitað er
að eigi þátt í tungumálaörðug-
leikum. Þeir segjast jafnvel
halda að þessi uppgötvun geti
hjálpað okkur til að finna líf-
fræðilegar rætur mannlegrar
hugsunar. Erfðavísirinn, sem
þeir nefna FOXP2, gefur okkur
þó ekki hæfileikann til að tala.
Hins vegar segjast vísindamenn-
irnir hafa fundið stökkbreytt af-
brigði af erfðavísi sem stjórnar
myndun prótíns, sem gerir
tungumálsstöðvar heilans starf-
hæfar.
Erfðavísinn fundu þeir með
rannsóknum á þremur kynslóð-
um stórrar fjölskyldu á Englandi,
en um það bil helmingurinn af
meðlimum þeirrar fjölskyldu á
við ákveðna talörðugleika að
stríða. Niðurstöður rannsókn-
anna voru birtar í nýjasta hefti
vísindatímaritsins Nature.
Margir vísindamenn telja þó
hæpið að tengja hæfileika
mannsins til að nota tungumál
við einn erfðavísi. „Þetta er ekki
TUNGUMÁLAKENNSLA
Þessi kennarí er að kenna arabísku, enda
hefur áhugi á því tungumáli vaxið mjög í
kjölfar síðustu atburða f heimsmálunum.
svo einfalt," sagði Bruce
Tomplin, prófessor við háskóla í
Iowa í Bandaríkjunum. ■
Þing íhaldsflokksins:
Iskugga
hryðjuverka
bretlanp Iain Duncan Smith, ný-
bakaður leiðtogi breska íhalds-
flokksins, leggur línurnar fyrir
stjórnarandstöðuna á ársfundi
flokksins í dag. Ekki er búist við
miklum áhuga almennings þar
sem hryðjuverk liðins mánaðar í
Bandaríkjunum eru í fersku
minni. Undanfarinn tæpan mánuð
hafa íhaldsmenn látið af venju-
bundinni gagnrýni á ríkisstjórn-
ina og heils hugar stutt yfirlýsing-
ar Tony Blair varðandi heimsmál-
in. Stjórnmálaskýrendur eru ekki
á einu máli um hvernig íhalds-
menn hyggjast fylla þriggja daga
fund þegar svo getur farið að al-
menningur hafi litla lyst á póli-
tísku argaþrasi. ■