Heimskringla - 23.05.1912, Blaðsíða 4

1. BLS.
WINNIPEG, 23. MAÍ 1912.
HEIUSESINGCA
■ p',EreE’D "w”*""•BV
HEIMSKRINGLA NEWS & PUBUSHING COMPANY, LIMITED
Verö blaösins I Canada ott Bandarlkjum, $2.00 nm áriö (fyrir fram borgaö).
Sent til Islands $2.00 (fyrir fram borgaö).
B. L. BALDWINSON, Editor & Mannger
729 Sherbrooke St., Winnipeg. Box 3083 Phone Garry 4110
Samskota-málið.
Lögberg dags 16 þ.m- hefir var-
ið talsyerðu rúini tii aS sýna, hve
veigalítil þau andmæli séu, sem
gerS hafi veriö gegn samskota-
leit þeirri, sem nú er gerS hér
liér vestra til handa ekkjum
druknaSra sjómanna á íslandi j og
meS því aS Ileimskringla á upp-
tökin aS umræSum þessum, þá
skal hér litiilega drepiS á ný á
þær ástaeSur, sem blaSiS bygSi at-
hugasemdir sínar á, og sem þaS
enn heldur íast viS, — en þær eru
í stuttu máli þessar :
1. Engin tilkynning hefir borist
hingaS vestur frá íslandi um
þaS, aS samskota væri óskaS
h é S a n handa konum þeim,
sem á þessu ári hafa orSiS
ekkjur þar heima.
2. Engin rök hafa veriS leidd aS
því, aS nokkur þörf sé á sam-
skotum) héSan í sambandi viS
slvsin, sem nú hafa orSiS þar
heima.
3. Samskotum þeim, sem héSan
hafa veriS send á liSnum ár-
um, hefir e k k i veriS variS
þar samkvæmt tilætlun
coefendanna hér, og í sumum
tilfellum alls ekki til styrktar
því fólki, sem þau voru gefin
til, eins og Hnífsdals-dæmiS
sýnir.
4. Samskotunum hefir ekki veriS
útbýtt til þeirra ekkna, sem
mesta höfSu þörf þeirra og
allslausastar voru — sveitar-
þurfa.
5. Engar sannanir eru hingaS
komnar um þaS, á hvern hátt
fénu hafi veriS útbýtt þar; alls
engin skilagrein gerS, og, aS
því er vér bezt vitum, ekki svo
mikiS sem viSurkenningarbréf
komiS til þeirra, sem fyrir
samskotunum stóðu hér vestra
eSa þeirra, sem sendu þau
heim.
6. AS eítir þeim fregnum aS
dæma, sem hingaS hafa borist
meS skilríkum mönnum um
útbýting gjafafjárins héSan, þá
er þeim herrum ekki framveg-
is trúandi til þess starfa, sem
þaS hafa haít meS höndum aS
undanförnu.
7. AS ekki séu fleiri börn hinna
druknuSu sjómanna í ómegS,
en sem svarar einu á hverja
1200 landsbúa, og aS hverjum
12 hundruSum þeirra ætti ekki
aS vera um megn, aS sjá um
eitt barn og koma því sóma-
samlega á fra-mfæri.
Vér teljum allar þessar ástæSur
gildar og Ileimskringla er við því
búin, aS kappræða og standa við
þær.
En aSalatriöiS, sem núverandi
samskota-leit veltur á, er þaS,
hvort nauSsyn beri til þess fyrir
oss, aS hefjast handa aS þessu
sinni, til þess aS senda heim fé til
styrktar ekkjum þeirra manna,
sem á þessu ári hafa druknaS þar.
Ileimskringla heldur fram því,
aS engin nauðsyn sé samskotanna
héSan, af því a5 ekkjurnar hafi nú
þegar 6 eSa 7 inntektaliSi, sem
tryggi þeim viSurværi f}rrir þær
og börn þeirra. þessir liðir eru :
(a) —Gjafir til þeirra frá ætt-
ingjum, vinum og nábúum, ásamt
tneS ýmissri annari hjálp, sem full
ástæSa er til aS ætla aS þetta
fólk veiti þeim.
(b) —Samskotagjafir frá lands-
mönnum. þessar samskotagjafir
verða aö metast hinn sanni mæli-
kvarði á þörfum ekknanna og
barna þeirra. þeir einir eru nægi- |
lega kunnugir ástandinu og vita
þess vegna, hve þörfin er mikil og
geta miSaS hjálp sína viS þaS-
(c) —Styrkveitingar úr Fishers-
sjóSinum, sem gengur eingöngu til
«kkna druknaSra sjómanna á SuS-
I urlandi, — einmitt til þeirra
ekkna, sem hér ræSir um.
(d) —Lífsábyrgðir druknaðra sjó-
manna. þaS er meS lögum ákveð-
iS þar heima, aS allir sjómenn á
þilskipum skuli vera í lífsábyrgS
AS vísu nemur sú lífsábj'TgS aS
eins smárri upphæS, 400 kr., og
fær ekkjan 100 kr. á ári um 4 ára
tíma; en samt er þaS nokkur
styrkur. — Stjórnin íslenzka ætti
sem fyrst aS sjá til þess, aS þess-
ar lífsábyrgSir sjómanna vrSu
hækkaðar upp í þúsund krónur á
' mann, og aS ekkjurnar fengju ann-
aShvort 333 kr. á ári um 3. ára
tíma, eSa 250 kr. á ári um 4. ára
tíma ; væri þaS fjölskyldum hinna
látnu góSur styrkur, og kæmi í
veg fyrir, aS þjóta þyrfti upp til
handa og fóta meS betl Og sníkjur
mn viða veröld, h\-e lítiS sem á
bjátar þar heima. AnnaShvort er
um það, aS hin svonefnda “gull-
kista Islands’’ er ekki eins auðsæl
og af er látiS, eSa aS sjómönnnm
er þaS ekki ofætlun, aS borga þann
hlutann, sem landssjóSur ekki
geldur af þúsund króna lífsábyrgS-
ar iSgjöldum. Munurinn á iSgjalda
upphæðinni fvrir hina auknu lífs-
ábyrgS, yrði svo lítill, aS sjó-
mennina munaði litiö um þau lit-
gjöld, enda mættu þeir þá spara
viS sig vínnautn og annan óþarfa
svo sem þvi svaraði, án þess þeir
! findu nokkuS til þess. þéir ySru
t Jjeim mun betri menn, sem þeir
i drykkju minna, og hefSu um leiS
þá huggun á meðvitundinni, aS
hafa gert skyldu sina gagnvart
konu og börnum. LífsábyrgSar-
fyrirkomulagiS, eins Og þaS er nú,
er ófuIlkomiS og ófullnægjandi og
þarf aS breytast.
(e) —Sveitarstyrkur eða sveitar-
lán, þar sem þess gerist þörf. —
Ilér á viS að benda löndum vor-
um á þann sannleika, aS þeir ein-
ir fara á sveitir landsins, sem ekki
eiga annars úrkostar, til þess aS
geta lifaS. það eru tvímælalaust
mestu þurfalingar landsins, og
ættu því ekki aS afskiftast viS
útbýting gjafa. það er heill hópur
af mönnum og konum hér v.estra,
sem hafa haft persónulega reynslu
af því, hvernig það er, að vera á
sveit á fslandi, og Heimskringla
þorir aS fullyrða, aS þvi muni
bera saman um, aS þá hafi þaS
veriö fátækast um sina daga,— lif-
að lökustu lífi og veriS mest hjálp-
arþurfar. þess v.egna telur Heims-
kringla það vera glæp, aS ræna
slíkt fólk þeim hluta, sem því ber
af því fé, sem héSan hefir veriS
sent á liSnum árum.
(f) —Eigin eignir. — Vér teljum,
aS ganga megi aS því sem sjálf-
sögöu, aS ýmsir, máske jafnvel
margir þeirra mamna, sem í vetur
hafa druknaS, hafi veriö svo vel
stæðir efnalega, aS fjölskyldur
þeirra hafi haldiS sjálfstæSi sínu
eftir sem áSur. þaS er tæplega
hugsandi, aS sjómenn allir séu svo
allslausir, aS allar ekkjur þeirra
verSi hjálparþurfar strax viS frá-
fall þeirra ; eins er trúlegt, aS
ýms börn þeirra séu svo á legg
komin, aS þau geti aS miklu leyti
viShaldiS heiínilunum eftir fráfall
feSranna.
(g) —Gjafir, sem nú þegar hafa
sendar veriS frá Danmörku, og
máske einnig frá öSrum NorSur-
löndum, svo sem Noregi Og Svia-
ríki.
I Allir þessir inntektaliSir eru á-
reiSanlega þeim ekkjum fullnægj-
andi, sam mist hafa menn sína á
þessu ári, — án nokkurra sam-
skota héðan aS vestan.
í þessu sambandi er þaS ekki úr
vegi, aS benda Vestur-íslendingum
á þaS, sem þeim annars má vera
kunnugt um : aS hér hafa til
þessa tíma samskot veriS hafin til
styrktar ekkjum þeirra sjómanna,
sem druknaS hafa af þilskipum, —
einmitt þeirra manna, sem með
laga-lífsábyrgS sinni eftirskilja
ekkjum sínum áb\TgSarféS. En
aldrei haía hér veriS gerð samskot
til styrktar ekkjum þeirra manna,
sem druknaS hafa af róSrarbátum
og mun þaS þó vera fullur þriSj-
ungur allra þeirra, er þar farast í
sjóinn. Hvers eiga allar þær ekkj-
ur að gjalda ? Eru þær ekki ennþá
nauSstaddari en hinar, þar sem
laga-lifsábyrgSin nær ekki til
þeirra, eins og hinna, ér sjó sækja
á þilskipum ? Væri þaS ekki enn-
þá nær oss, frá sjónarmiði írænd-
semi og manmiSar, aS styrkja
; þær ekkjur aS einhverju leyti, sem
missa þá menn, sem ekki hafa
landssjóSsábyrgSirnar ? Oss virS-
ist, að svo mundi vera, og þó er
þaS aldrei gert hér vestra. ÁstæS-
I an er ljós : þaS vekur minni eft-
! irtekt, þó aS 3 bátar farist, sinn
á hvérju landshorni, meS 6 mönn-
um hver, og. þar tapist 18 menn—
; allir ábyrgSarlausir — heldur en
1 þegar í einu vetfangi eitt þilskip
ferst meS 18 mönnum — öllum i
lífsábvrgS. Og þetta gefur tilefni
til þeirrar athugunar, aS gjafir Is-
lendinga geti ekki komLS hlutfalls-
lega rétt niSur á þurfalingana
meSan ekkjttm háta-sjómannanna
— ábyrgöarlausu — er samskota-
lega ekkert sint.
En svo vér snúum oss lítillega
aS athugasemdum Lögbergs, í
sambandi viS úthlutun gjafafjár
eingöngu til þeirra, sem ekki eru
komnir á sveit, — þá ber þess að
gæta, aS hjálpin er nákvæmlega
sú sama, aS því er sveitirnar
snertir, hvort þeirri ekkjtt er gefiö,
sem þegar er á sveit, og með því
létt á byrSi sveitarinnar, eða hinni
ekkjunni, sem ekki hefir komist á
sveit, og vegna gjafanna, sem hún
fær, getur forSaS sér frá sveit. —
Hvorttveggja léttir jafnt á sveit-
unum. Sú hugsun, aS rétt sé, aS
haga útbýting gjafafjár eftir þeim
reglum, sem viögengist hafa á ís-
landi frá ómunatíS, sannar engan-
vegin, aS sú regla sé rétt eöa
heppileg, Og í þessu tilfelli fáum
vér ekki betur séS, en aS hún sé
algerlega ósanngjörn og röng.
Heimskringla heldur því fram,
^ aS samskotunum miklu, sem hér
! var safnað, hafi safnaS veriS til
! allra ekkna og munaSarleysingja
| þeirra manna, sem fórust í veðr-
inu mikla í apríl 1906, — án nokk-
i
ttrrar undantekningar. þaS var
skilningur þeirra, sem söfnuSu
fénu í hinum ýmsu bygSarlögum,
og þaS var skilningur gefendanna:
enda hjálparbeiönin bæSi i Heims-
kringltt og Lögbergi svo orðuð,
aS enginn annar skilningur var
mögulegur. þaS var því beinn
þjófnaSur framinn af útbýtingar-
nefndinni heima, aS rætta frá þeim
|ekkjum, sem á sveit vortt komnar,
þeim hluta fjárins, er þeim bar
meS réttu. Úreltar reglur, er þar
höfSu tiökast frá ómunatíð, voru
útbýting þess fjár alls óviSkom-
andi og nefndin hafSi engan rétt
til þess, aS verja fénu öSruvísi en
gefendur ætluSust til.
Heimskringla getur fúslega ját-
aS þaö meS Löglærgi, og hafSi
enda tekiS þaS skýrt fram áSur,
j aÖ jafnvel þó útbýtinigarnefndin
brygSist algerlega trausti gefend-
anna, þá má þaS ekki hindra
jlanda vora hór frá, aS veita
j drengilega hjálp allsleysingjum á
jlslandi, þegar brýna nauðsyn ber
j til hjálpar. En í þessu tilfefli, sem
| nú er hér á dagskrá, er engin
hjálpar nauSsyn. Engin vissa fyrir
neinni hjálparþörf héðan, og engin
i vissa fvrir, aS fénti verSi neitt bet-
i ttr variS nú en fvr, Og engin vissa
þess, aS þaS lendi þangaS, sem
þörfin er brýnust.
Lögberg segir nefndinni 1906
engin útbýtingarskilyrSi sett af
gefendum héðan. Heimskringla
heldur því fram, aS hún hafi í
starfi sínu veriS háS tilgangi gef-
endanna hér,. og sá var tilgangur
þeirra, aS gjafirnar gengju hlut-
fallslega rétt til allra ekkna og
ósjálfbjarga barna hinna drukn-
uSu manna. Vér efum ekki, aS
nefndin hafi vitaS þetta vel og
skilið, þó hún sinti þvi engu.
þakkavert er það, aS Lögberg
andmælir ekki þeirri kröfu þessa !
blaSs, aö það sé tryg.t, þá er fé
verður framvegis sent héSan aust-
uryfir hafiö, að því verSi varið
þar samkvæmt tilgangi gefend-
anna. þegar sú trygging er fengin,
þá er tilgangi þessa blaSs náS. —
Og Heimskringla trúir því, aS
Vestur-íslendingar ætlist ekki til
þess, að framvegis verði þær ekkj-
ur afskiftar, sem á sveit eru, né
lieldur hinar, sem mist hafa menn
sína af róörarbátum, og sem ekki
voru né áttu kost á, aS vera í
Iandssjóðs lífsábyrgð, eins og hin-
ir, sem á þilskipum sækja sjó.
Mannskaðarnir
á Íslandi.
Eftir öllttm þeim fréttum aö
dæma, sem á siðari árum hafa
borist hingað vestur frá íslandi,
er það ljóst, aS sjávar-atvinnuveg-
ur landsmanna er orSinri þeim alt
of tilfinnanlega kostbær. það er
aö segja, —* ef þeir þar heima
íneta aö nokkru mannslifin, sem
árlega farast í öldum hafsins.
Frá sjónarmiöi Vestur-lslendinga
lítur svo út, sem stjórn Islands
hafi veriö og sé ennþá annaS-
tv.eggja biind eöa íilgerlega til-
finniúgarlaus fyrir slysum þessum
og afleiöingttm þeirra. AS minsta
kosti hefir ekkert á þvi bólaS, aS
hún eSa þingiö hefi stigiS nokkurt
einasta Spor í áttina til þess aö
rannsaka orsakirnar aS öllum
þessum slysförum, eða fá nokkra
bót ráSna á núvcrandi ástandi til
þess aS slíkttm slysum fækki fram-
vegis.
það er vissttlega ekki of mælt,
þó fullyrt sé, aS í. tiltölu við íbúa-
tölu þjóÖarinnar, þá tapi Island
fleiri mönnum og meiri starfs-
kröftum á hverju ári í sjóinn,
heldur en nokkur önnttr þjóð í
víðri veröld missir í styrjöldum
og drepsóttum öllum samtöldum.
‘‘Gttllnáman íslenzka” g«rir sýni-
lega alt of þtingar kröfur til þjóS-
arinnar fvrir þann auð, sem hún
veitir henni.
Vér hér vestra höfum svo árttm
skiftir, þegar vér höfum lesiS um
mannskaSana miklu, sem orðið
hafa við strendur Islands og inni
j á höfnum þar, undrast yfir því,
hve þing o, stjórn þar e}rstra hafa
virzt blygðunarlega afskifta-
laus í þessum málum, — rétt eins
og mannslífiS væri þar aö engu
metið, eöa afleiðingar þessara
stórslysa engan vegin takandi til
greina, eSa aS öSrttm kosti, að
hvorki þing né stjórn hefSu rænu
til, að meta það skyldtt sína, aS
láta þjóöarmein þetta nokkuð til
sín taka. Oss hefir litist svo, sem
full ástæSa væri fyrir löngu til
þess, aS íslenzka þjóðin gerði ein- i
hverja gangskör að því, aS kom-
ast eítir, hvort ekki mundi mögu-
legt, að komast að nokkuð væg-
ari kjörttm við náttúruna þar
heima, svo aS fiskiaflinn vrði ekki
framvegis ,eins dýrkeypttir og hann ;
hefir reynst á síSustu áratugum j
En engrar hrevfingar hefir þar
orðiS vart í þessa átt ; engar
raddir heyrst frá þjóðinni ttm þaS,
að nokkuð væri hér íhugunarvert,
eða að nokkur þörf væri á rann;
sóknttm eða umbótum frá því sem
nú er Og veriS hefir.
En nú hefir GuSmtindur Björtts-
son landlæknir fyrstur manna haf-
ist handa út af slysttm þessum. —
þann 12. april sí. flutti hann í
Reykjavík fyrirlestur um mann-
skaöa á Islandi á sl. 30 ára tima-
bili.
I erindi þessu eru j'msar upp-
lýsingar, sem eru alvarlega íhtig-
unarveröar og hvetja ættu þjóS-
ina til umhugsunar og umbóta til-
rauna. Landlæknirinn sýnir fram
á, aö ísland tapi í sjóinn tíu sinn-
um fleiri mönnum aö tiltölu en
Noregur, Og aS manntjón þetta sé
ekki að kenna sjónum umhverfis
ísland, eSa öflum náttúrunnar
þar, sem séu nákvæmlega þau
sömtt og viö strendur Noregs, —
heldur sé það nálega ein\örðungu
fyrir ‘‘ótrúle.ga ógætni og glanna-
skap” sjálfra landsmanna.
G. B. hefur er.indi sitt með sam-
anbtirði á manntjóni af slysförum
á íslandi og í öSrum löndum, seg-
ir, aS ekki farist fleiri en 3 til 4
manns af hverjum 10 þúsundum
utan íslands, en á íslandi farist af
slysförum á annan tug manna af
hverjum 10 þústtndum íbúanna,
eSa fttllko.mlega þrisvar sinnum
fleiri en hjá öðrum þjóSum. Hann
getur og þess, aö í útlöndum
verSi margar slysfarir á járn-
brautum, í námttm, viS stór
mannvirki, svo sem brýr og bygg-
ingar, og á vinnustofum, þar sem
mikill iðnaður er rekinn meS afl-
vélum. Alt þetta stySur aö því,
aö gera slysfaratöluna hærri, en
hún mundi v,erSa, ef að eins væru
taldir þeir, sem farast af veiði-
skipum ; en samt er htin hjá er-
lendttm þjóðum ekki meiri en einn
þriSja þess, sem er á íslandi, þar
sem þó engar eru járnbrautir,
námur, stórby.ggingar eSa vinnu-
stofur.
ManntjóniS í Noregi af slysför-
ttm segir G. B. vera af hverjum 10
þús. manns 3.8 ; á þýzkalandi 3.7,
og í Danmörku 3.2, en á íslandi
11.2, Og íslenzku slysfarirnar stafa
að mestu af druknun, eða sem
svarar 83 prósent.
A sl. 30 .árurn hafa farist af slvs-
tton á Islandi 2,537 manns, þar af
2.096 druknanir. ASallega eru þeir,
sem drukna, karlmenn á bezta
aldri ; hlutföllin milli karla og
kvenna eru : 1991 karlar, 105 kon-
ttr. ASrar þjóðir meta mannslifiS
i 15 þús. kr. þjóðartap. Eftir þeim
reikningi bíður islenzka þjóSin
rúmlega milión króna tap á ári
viS , missi druknaSra sjómanna.
Um þetta segir G. B. :
“þetta manntjón er voðalegt ;
það er margfalt meira en í nokk-
ttrtt öSru nálægu landi, ef miSað
er við fólksfjölda........ Druknan-
ir eru því alt í alt hér um bjl fer-
falt tíðari á íslandi en í Noregi,
og þó eru druknanir þar tíSari en
í öSrum nálægttm löndum”.
AS flestar druknanir veröa af
veiðiskipunum sézt á því, aS ekki
drttknar nema 1 kona á móti 19
körlttm íbúanna, eftir skýrslum að
dæma. Annars segir G. B., aS
skýrslurnar, sem samdar ertt af
prestum landsins, muni ekki vera
nákvæmlega réttar, og að tals-
vert fleiri mttni hafa drttknaS á Is-
htndi og viS strendur þess, en
skýrslurnar telja ; en sjálfur segist
hítnn fara efti.r skýrslunum, og gef-
ttr með því i skyn, að fleiri muni
slysfarirnat, en hann fær talið. —
G.B. ketnst aS þeirri niSurstöðu,
að Iangflestar slysfarir og drttkn-
anir veröi af þilskipttm, sem veiði
stunda við landiS ; en fœrri miklu
af opnttm hátum, og þó stttnda
mun fleiri Islendingar veiðar á
opnttm bátum en á þilskipum.
Svo segir G. B. :
“Nú er þess aS geta, aö áriS
1903 voru sett lög um lifsábyrgS
sjómanna, er stunda fiskiveiöar á
þilskipum (lög nr. 40, 10. nóv.
1903). Á 7 árttm, 1904—1910, hefir
vátrygg.ingarféð verið goldiö fyrir
210 sjómenn, sem farist hafa af
þilskipum (allir af seglskipum,
nenta einn) ; en þeir eru þó eitt-
hvaS fleiri, sem týnst hafa, því aS
sétt engir nánir vandamenn hins
látna á lífi, þá er ekkert goldið.—
Á þessum sömu 7 árutn druknuðu
nú samtals 44i3 karlmenn. Út-
koman er hræðileg fyrir þilskipin ;
því nær helfingur allra. karlmanna,
sem druknuSu 1904—1910, hafa
druknað af þilskipum (fiskiskip-
tttn), o.g þó er hásetatalan á þess-
utn skipnrn mun lægri en á öllum
fiskibátum landsins. þilskipaveið-
arnar á seglskipum eru bersýni-
lega hættulegri en hátaveiSarnar.
..... ManntjóniS á þilskipum hef-
ir því árin 1904—1910 verið 15 af
þúsundi á hverju ári aS meðaltali.
þetta tjón er gengdarlaust, ef bor-
ið er saman við útgerð annara
þ.jóða...... I Noregi ferst ekki
netna einn maSur á ári af hverjtt
þúsundi er stunda fiskveiSar”. —
“ManntjóniS á íslenzkum fiskiskip-
um er aS minsta kosti tífalt
tneira en manntjóniS á fiskiskip-
um NorSmanna”,
Svo spyr O.B.: “Hvers vegna
er manntjónið á íslandi margfalt
meira en í Noregi?”
Ilann svarar spurningu þeirri á
þessa leiS :
Naumast er það sjónum aS
kenna. Fram með Noregs strönd-
um ertt boðar og blindsker, engu
síður en hér, og Norðmenn sækja
margir langt á sjóinn, út í NorS-
ttrs.jó, norður í íshaf, út til Fær-
ey.ja Og Islands, í allar áttir, Og
ekki er veSráttan betri þar, engu
I sjaldnar haf-imyrkur Og storm-
| ar, en ströndin mjög vogskorin,
I og hvívetna skerjaklasar og harS-
; ir straumar í sundum”.
..... “það er því ekkert vit í
því, aS kenna sjónum eða veSrinu
um allan þennan feikna mun. —
j þetta hljóta aS vera sjálfskapar-
J víti að miklu leyti. Hér hlýtur að
! vera eitthv.ert stórkostlegt ólag á
útgeröinni (skipakosti) eða sjó-
| menskunni, eða þessu hvorttveggja |
og þaS v,erSum við að finna. — 1
þetta gevsimikla manntjón er þjóS
inni til stórhnekkis. það er henni
I líka til vanvirðu”.
þetta er skoöun GuSmundar !
landlæknis, vel sé honum fyrir, j
að benda þjóSinni á þetta ; því ]
aS tæpast getur hjá því farið, aS
fyrirlestur þessi vekji almenna at-
h.vgli þar heima, og að stjórn
landsins vakni til meðv.itundar um
skyldu sina í þessu bjargráSa-iefni.
G. B. telur með réttu, aö þjóÖ-
artjóniS íslenzka viS drukknun sjó-
mannanna sé á borS við þaS, sem
aðrar þjóðir bíSi við mannskæð-
ustu or.ustur, og bendir sem dæmi
á Búa-stríSiö og Japan-Rússa-
stríSið, þar sem manntjóniS varð
minna, miðaS viS íbúatölu þjóS-
anna, heldur en tap Islands viS •
druknun sjómanna þar. Hann ræS-
ur til þess, að tilraun sé gerð til
þess aS finna meinin, og síSan aS
ráða bót á þeim ; vill hann, að
menn séu valdir til þess aS rann-
saka sjávarútveg landsins, safna
nákvæmum skýrslum um skipa-
kost, mannv.al, sjósókn og sjó-
mensku í hverri veiSistöð á öllu
landinu ; aS komast aS, hvar slys-
in eru mest og hvar minst, og af
hverjtt þau hljótast. T.elur hann,
að þá muni sannast, að mikill
fjöldi slysanna stafi af ógætni
manna, eða vankunnáttu þeirra,
eSa óhentugum skipum eSa illum
útbúnaði. Ilann efar ekki, aS við
nákvæma og ítarlega rannsókn
þessara mála megi svo grafa fyrir
orsakir slysanna, aS finna megi
bót þá, er m jög fækki þeim í fram-
tíðinni. Hann gerir engar tillögur
um þær umbætur, er gerast þurfi,
— ætlast auSsjáanlega til, aS
nefndin geri þaS að rannsókninni
afstaðinni.
Margar sannar sögur segir hann
sagSar um það, aS bátar hafi far-
ist fyrir gále\rsi manna Og óvar-
kárni ; að oft hafi menn sést sigla
meS bundin segl og sigla sig um,
eöa kaíhlaða bátana og farast fyr-
ir þá sök, þó litið hafi verið aS
veðri. AS marg o£t hafi menn
druknaS inni á höfnum fyrir ótrú-
lega ógætni og glannaskap ; segir
slík slys hafa í vetur orðiS í Vest-
mannaeyjum og á I’atreksfirSi fvr-
ir nokkrum árum. Ennfremur seg-
ir hann sjómenn iðulega drukna,
þó hjálp sé í nánd, að eins vegna
þess, að þeir kunni ekki aS halda
sér á floti. Marga segir hann og
drukna nærri landi, af því aS
hvergi sétt til björgunartæki eöa
biörgunarbátar ; og bendir sem
dæmi á það, þegar skipiS Ingvar
braut á skeri um hábjartan dag í
ViSeyjarsundi, 7. apríl 1906, og
20 menn týndu þar lífi aS fjölda
fólks áhorfandi. — þá vantaði
góðan björgunarbát, og hann er
enn ófenginn.
G. B. telur skipa- og bátalagiS,
sem mjög er misjafnt í hinum
ýmstt hlutum landsins, eins og líka
seglbúnaðtir, — véra mikla orsök
til slysa.nna. þar, sem skipin séu
stærst og traustust, þar séu
minst slvs. þetta virðist sannaS
með óræktim skvrslum sjálfra
landsmanna. F.jöldi slysa verður
því fvrir
1. óhentttga báta Og skip og illan
seglbúnaS.
2. ógætni sjómannanna, Oo-
3. skort á hæfilegum björgunar-
tækjum.
Lækningin felst því í —
1. traustum og velbúnum skip-
ttm Og bátum.
2. hæfilegum seglbúnaSi.
3. kunnáttu og gætni sjómann-
anna, og
4. na-gilegtim björgunartækjum
hvervetna með ströndum lands
ins.
KVIKSAGA.
Mér hefir úr ýmsunt áttum bor-
ist sú fregn, aS ég eigi upptök a6
níSbranr þeim “Mökkurkálfi”, hin-
ttm saurtigasta, sem ég veit til aS
prentaður hafi veriS á íslenzku
máli, — sem nýlega var sendur
ýmsum mönnttm víSsvegar í bygS-
ttm Islendinga frá jtósthúsinu í
Selkirk bæ.
É;<r læt þess því hér með getiS,
að ég hefi enga vitneskju haft af
þessum saurbrag fvrr en mér var
sýndUT hann af einum þeirra, er
hann var sendur til með pó&ti.
Eg ltefi aldrei liaft og hefi ekki
velþóknun á þess kyns níðkveðl-
ingttm, og biS því hér meS, aS
nafn mitt sé ekki að neinu leyti
bendlað við hann.
Winnipeg, 17. maí 1912.
Stephan Sigtirdsott.
ÞAKKARORÐ.
I júlí sl. veiktist ég og lá á
heimili minu, þar til síSastliðiS
liaust, aS é<r var flutt á St. Boni-
face sjúkrahúsiS,, og var þar nokk-
urn tíma.
Skömmu eftir aS ég kom heim
af sjúkrahúsinu sendi Goodtempl-
ar stúkan Skuld, sem é,g er með-
limur i, mér $57.00 að gjöf. Síðan
var ég flutt á annað sjúkrahús
seinni part vetrarins og var þar í
2 mánttði. Meðan ég var á sjúkra-
húsinu í seinna skiftið, tók uitgfrú
Ragnheiður Hannesson á Point
Dottglas bæði börnin mín, og hefir
annast þau sem bezta móðir.
Fyrir alt þetta bið ég gjafarann-
alls góSs að lattna öllti þessu veg-
lvnda fólki, þegar hann sér þvf
það bezt henta.
Winnipeg, 13. maí 1912.
Mrs. S. Johnson.