Heimskringla - 06.06.1912, Blaðsíða 4

I. BLS.
WINNIPEG, 6. JÚNl 1912j !1
HEIMSKRTNGf;
Heimskringla
Pnbliahed every Thorsday by Tbe
Beimskrin(5la News & Fablisbine Co. Ltd
Verft blaftsiDS I CaDada og Baodar
|2.00 Qffi érift (fjrrir fram borgaÐ).
Seot til Ifelauds $200 (fyrir fram
borgaft).
B. L. BALDWINSON
Editor ðt Manaaer
Odice:
729 Sherbrooke Street, Winnipee
BOX 3083. Talsiral Oarry 41 10.
Samskota-deilan.
urn annan hátt, um leiS og hann
kæmi jafnar niSur en nú eru tök
á að gera hann með samskotunum.
um, að þau tilfelli geti að hönd-
um borið þar heima, þegar full
þörf sé á drengilegri hjálp héðan
að vestan. En ágreiningur virðist
vera um þaS, hve mikilfengleg þau i --------
tilfelli þurfi aS vera, til þess þörf \r . r .
se á peningaiegum styrk héðan. Vesturtara agentarnir.
Ef vér skiljum stefnu I.ögbergs —.—
rétt, aS vér hér vestra ættum að j j,ag var sa tíg a íslandi, að
líðan þeirra hér, eins og það líka ast þeir hafa þá sameiginlegu
hugsun og tilfinningu, að þeir séu
gestir en ekki heimamenn í land-
inu. Endurminningin um fornu
stöðvarnar hefir svo gagntekið alt
sálarlíí þe’ssara útlendinga, hvers
um sig, að þeir eru seinir að átta
sig á þeim virkileika, að þeir eru
hingað komnir til þess, að gerast
hold af holdi og blóð af blóði
er sonnun um hlýhug þeirra til
ættmenna og vina þar heima.
það getur ekki hjá því farið, að
þessi fjöldi gesta hafi með ferða-
lagi sínu um ísland og framkomu
þar — talsverð áhrif til þess að
vekja löngun margra manna og
kvenna til vesturfarar, Og það án
hefja samskot til styrktar þekn á lalldslý8ur þar klt hornauga til þess’ aS gestirnir þafi nokkra til- , . hióAarhen/,r
fKl^fidí «ptri vprffa fvrir fvnr- ■ • ■ __ 1 • ..x., m.ri ,,.A-Vro tilrann lHjrr<*r pjooariu.ilclar,
Tvent skal nér tekiS fram
íslandi, sem verða fvrir fyrir
vinnumissi, þegar mannskaðar
verða þar, þá virðist oss, að hér
mundi verða aS halda uppi uppi-
haldslausri samskotaleit til stvrkt-
ar munaðarleysingjum, ekkjum,
börnum, foreldrum og öðrum ætt-
ingjum, — að þeim öllum undan-
skildum, sem þegið hafa af sveit.
— Ileimskringla fær ekki aðbylst
þessa' stefnu. Vér lítum svo á, að
. 1 íslenzku þjóðinni beri skvlda
1. það hefir ekki verið og er ekkt/ annast um sína el{rin fitækl-
tilgangur þessa blaSs, að æsa jn{ja þa8 er a8 VOrri hyggju ó-
j mótmælanlegt grundv’aflaratriði.—
; En hins vegar teljum vér það rétt
! °S skylt, aS þegar svo stórfeld
, slvs bera aS höndum, aS sýnt er,
I aS þjóSin fær ekki efnalega annað
þá sé
æsa
11 illdeilu með andmælum
þeim, sem gerS hafa veriS um
þau alls ónauSsynlegu sam-
skot til ekkna á íslandi, sem
nú standa hér yfir, og
2. Að athuganir þær, sem gerðar sæmilegri líknarstarfsemi,
hafa veriS, eru engan vegmn
móti munaðarleysingjunum, —
heldur móti þeim, sem vegna
stöSu • þeirra viS úthlutun
gjafafjárins hafa haft það á
valdi sínu, að beita þá af mun-
aðarlev'singjttmim, sem mest
voru þurfandi, þeirri megnu
rangsleitni, aS halda frá þeim
þvi, sem þeir, samkvæmt til-
gangi gefendanna vestrænu,
áttu í gjafafénu heimsenda.
Sakirnar, sem Ileimskringla hef-
ir borið á þá höfðingja á íslandi,
sem haft hafa JneS höndum útbýt-
ing gjafafjárs héðan, ertt þessar :
AS þeir hafi beitt jöfnttm höndum
megnri .fiónsku og rangsleitni við
þau störf sín, meS því að stela
frá örsnauðustu munaðarleysingj-
ttnum þeirra hlutá af óskifttt gjafa
fé héSan, og að afhenda það til
annara, — ef þeir annars hafa af-
hent nokkrum þaS. Engin skýrsla
er ennþá komin um það hingaS
vestur.
A6 þeir hafi — eins og Ilnifs-
dals-dæmið sýnir — var S fé, sem
gefið var til styrktar ekkjum og
, munaSarleysingjum, til alt ann-
ara þarfa en féð var til ætlað, og
tneð því sýnt, aS fjárins var eng-
in þörf, þó sníkt væri saman úr
tvTeimur heimsálfum, — undir því
yfirskiiw, aS ]>ess vær leitað til
lifsframfærjs ekkjunutn og> börnum
þeirra.
Nú hefir síSasta Lögberg variS
4 dálkum af rúmi blaSsins til rétt-
oss skvlt, aS safna hér til hjálpar
fé og safna því fijótt og í fullttm
ntæli, svo aS hjálpin. þegar hún
| er gerS, geti mætt öllum þörfum
allsleysingjanna, og aS sú h jálp sé
þá einnig látin ná til þeirra, sem
; svo ertt örsnauSir, að þeir hafa
neyðst til að leita sveitarstyrks.
Lögberg má ekki ráfa í þeirri
í villu, aS andmæli þessa blaðs mót
núverandi samskotum, sétt gerð til
j að angra konur þær, sem fyrir
; þeim gangast. Vér efttm ekki, að
]tær séu allar elskulegustu gttðs-
j börn, og geri þetta alt í góSa
meiningtt ; en vér höldum þvú fram
aS þessi líknarstarfsemi þeirra —
gerð af góðum huga — sé misbeitt
[ om algerlega þarflaus ; og vér ef-
um ekki, að Vestur-íslendingar
trénist upp á því, fn,eS timanum,
að láta mjólkast til fiárútláta í
hvert skifti, sem lttilf jörlegir
mannskaSar verða viS strcndur ís-
lands.
j Ileimskringla hefir ]tegar bent á
l aSferð, sem stjórnin heima ætti að
taka, til þess að koma í veg fyrir
slíkar samskotabeiðnir i hvert
skifti, sem menn fara þar í sjóinn,
1— þá, sem sé, aS tr.vggja sjó-
mönntim miklu meiri slvsa og lífs
j ábvrgðir en þeir nú hafa. þetta
skoðttm vér beina skyldu lands-
stjórnarinnar. þjóðin skuldar sjáv-
aratvinnuveginum það ; og kostn-
jaSur sá, sem af þessu leiddi fyrir
iHitdssjóS, v7rði ekki meiri en svo,
að þjóðin gæti vel borið hann.

, , , , , . „ , Eitt til tv'ö þúsund króna ábvrgð-
!aJ fe1'!,..:1.1ll: !arfé til hverrar ekkju, er misti
tnann sinn í sjóinn, væri mjög á-
byggilégt hjálp, og að ölltím lík-
og um leið fllitt þá nýstárlegu
kenningtt til lesenda sinna, að þeir,
sem svo eru miklir öreigar, að
þeir verða að þiggja sveitarstvrk,
séu ekki eins mjög þurfandi gjafa
eins og hinir, sem svo eru sjálf-
stæðir, aS þeir hafa alls ekki
þurft til sveitar aS sækja.
I.öigberg tekur það læint fram,
að þaS telji það enga velgerð, að
gefa sveitarþurftim, af því að sveit
irnar veiti þeim þá þess minni
stvrk. það er eins og blaSinu sé
ant um, að þeir, sem eitt sinn hafa
orðiS styrksþurfar, sé svo hegnt
fvrir örbirgð þeirra, aS ]>eir skuli
ekki eiga kost á, aS þtggja neinar
gjafir, heldur skttli gjafirnar lenda
til þeirra, sem nægilegt hafa fvrir
sig að leggja, án þess aS þiggja
sveitarstyrk.. — En hver er vel-
gerSa-munurinn á því, að styrkja
cina ekkjtt til að firrast sveitar-
styrk, eSa aS
til að losast af sveit, sem
indutn næg til ]x‘ss, aS trvggja al- landa vorra
' gerlega sjálfstæði fjölskyldttnnar,
| án nokkurra gjafa.
Væri nú svo, aS Vestur-íslend-
j ingar kj'su að taka þá stefnu, að
| taka þátt í aS styrkja allar ekkj-
j ttr, sem missa menn sína í sjóinn
þar eýstra,, — þá mundi þaS verSa
þeim ólíkt kostnaðarminna, að
; safna fé til þess árlega, að borga
j iðgjöld fyrir segjum 50 eitt þúsund
[•króna slysa-ábyrgðir sjómanna þar
j heima, svo að ekkjur þeirra eða
j aðstandendur fengju þá þústtnd
j króna upphæð borgaSa sér í pen-
ingum, ef þær mistu menn sína.
IlvaS iðgjöldin fyrir hvert þús-
ttnd í þessum ábyrgSum mundu
kosta, er aS sv'O stöddu ekki hægt
aS segja. Ekki er lieldur líklegt,
stvrkja aðra ekkju |að yrði a« komast aS saimn-
af sveit, sem hún mg"m um þetta við neitt ákveSiS
þegar er btiin að leita styrktar j hfsábyrgðarfélag. En viS íslands
til?
Lögberg hefir með þessari stað-
hefingtt lýst velþóknun sinni á
þessari aðferS, sem útbýtingar-
nefndin heima hefir beitt : — aÖ
hegna þeim, sem örsnauðastir ertt,
með því ekki aS eins að sinna aS
engtt þörfum þeirra, heldttr einnig
meS þvi, aS ræna frá þeim því,
sem þeir meS réttu áttu af því
fé, sem þeim var sent héöan.
Annars er í þessu blaði aSsend
ritgerö um afstöðu sveitarþurfa-
linga á íslandi gagnvart gjafafé
héðan sendu, sem svo er ljóst rit-
stjórn ætti aS mega komast að
samningum, er trygðu það, aS fvr-
ir þá fyrstu 50 menn, sem drttkn-
uöu þar á einu ári, fengju fjöl-
j skyldur þeirra þúsund króna á-
I hyrgö hver. Vitanlega ættu slíkar
ábyrgSir að gilda fyrir þá menn
, eingöngu, sem svo ertt illa stadd-
. ir efnalega, að fjölskyldur þeirra
stæðu uppi efnalatisar viS fráfall
I þeirra ; en ættu ekki að ná til
hinna, sem hefSu fastar eða aðr-
! ar eignir, sem gerSi ábvrgSar-
hjálpina fjölskyldum þeirra ónauS-
svnlega. ÁbyrgSirnar ættu og aS
taka vfir þá, sem druknuðu af
uS og skýr í hugsun, að hún tek- ) róðrarbátum, engu síStir en hina,
ttr af öll tvímæli i þessu efni. sem drtiknttSu af þilskipttm.—
Athugasemdir Lögbergs viS þá ' flugsanlegt er, að tala ábvrgS-
7 liði, sem Hkr. tók fram til anna Þ-vrftl ekkl að vera eins há
stuSnings þeirri skoSun, aS sam- j hér er tallð‘ Mætti máske færa
skota þeirra, sem nti er leitað hér, ] ha»a ntður i 30 eða 40 ; reynslan
sé engin þörf, og að engin tilmæli vrðl I)ar að kenna meðalhófiS.
hafi aS austan komiS um, að slík j Vér lítum svo á, aS þessi hug-
samskot væru gerS hér vestra, — mvnd um lífsávrgöarlega hjálp
eru svo vaxnar, að vér fáum ekki
séS, aS rteitt það sé hrakið, sem
Hkr. hefir haldið fram úm það
mál. Lögberg viötirkennir hrein-
skilnislega, að engar óskir hafi
borist að heiman um samskota-
stvrk héðan að vestan ; en telur
þess stvrks eigi að síSur fulla
þörf. Hkr. telur styrkinn í þessu
vestan um haf, til ekkna drukn-
aðra sjómanna, sé þess verð, að
hún sé íhtigitð. Ef mögulegt vrði
að koma henni í framkvæmd, þá
mvndi kostnaðurinn við borgun
iögjaldanna ekki verða meiri en
svo, að Vestur-íslendingum veitti
létt, að bera hann í samfélagi viS
landssjóð og sjávarútvegsmenn
tilfelli algerða þarfleysu, af ástæð- og styrkurinn, sem ekkjurnar
um, sem sýndar hafa veriö i fyrri þannig fengju yrði miklu meiri, en
blöSum. Blöðunum kemttr saman hægt yrði að veita þeim á nokk-
þeirra manna og kvenna, sem héð-
an komu að vestan til þess að
heimsækja ættingja sina og vini í
hinttm ýmsu héruðum íslands. öú
skoðun virtist þá liggja í loftinu,
að þeir væru allir dulklæddir
stjórnar-agentar, settir út til þess
aö lokka fólkið burtu úr landimt.
A þeim árum vortt að vísu vissir
tnenn, sem gerðir voru út af Can-
ada stjórn, og enda stundum einn-
ig af stjórn þessa fylkis, lil þess
aS leiSbeina þeim, setn ákveSiS
höfðtt að fiytja hingað vestttr. En
allir þeir menn komu jafitan (r,t:n
i sínu rétta gerfi. þeir fóru að
engu leynt eða lævíslega, en iitu
þaö opinbert, ekki að eins þá
strax, er þeir stigu bar á land, í
hverjum erindum þeir væru þar
komnir, heldur e.innig , ar ]>að anj,-
lýst hér í vestanblöSumun áðttr
en þeir fórtt héðan, svo að allir Is-
lendingar mættu vita, — jafnt
Jtéir hér vestra eitis og þeir eystra
— hvert erindi þeirra væri til ís-
lands. Og allir komu þessir menn
])nnnig fram á íslandi, að stjórn-
irnar, sem sendu þá, þurftu engan
kinnroða að bera fyrir það. þeir
vortt allis einhttga um það, að
vinn.t trúlega verk sinnar köllunar
— jafnt gagnvart stjórnunum, sem
þeir ttnnu fyrir, og því fólki, sem
]ieir vortt sendir til að leiðbcitta
ocr fvlgja vestur ttm haf.
það Vítr óumflýjanlegt fvrir
þa, sem sannorða og samvizku-
sama menn, að tala vel ttm landið
hér, sem svo vel hafði með þá far-
ið : og þaS er hverjum þeim ó-
hjákvæmilegt, sem þangaS fer
heim héöan að vestan, að
^Canada sömu gæða-söguna,
; og stjórnar - agentarnir jafnan
gerðu. Af ]>esstt leiddi það, að
ferðafólkið, sem héSan kom árlega
í kynnisferðir til a'ttingja og vina
þar heima, var af þorra manna
skoðaö sem levni-agen.tar, sem al-
þvðtt bæri alvarlega að varast. —
Ilvert sannvrði, setn fólk þetta
sagði ttm-Canada, var talið gyll-
n-rar, en orðið gvllingar var þá
látið ]>vða það samn, sem skrttm,
raup o<r ósannindi. Engtt þess orði
átti að mega trúa, sem i þá átt
<rekk, aS tala vel ttm þetta land.
Gheinl ’nis ttrS'u stjórnar-agentarnir
orsök þess, að fólk það var þann-
ig skoöað, sem að vestan kom. —
einmitt af því, að sögusögnttm
be,ss tim þetta land og ástarfd
hér bar svo nákvæm-
leo-a saman við það, sem hinir
sönnu stjórnar-agentar höfðu um
betta hvorttveggja sagt.
HKort þessi satni þjóðarandi er
ennþá ríkjandi á íslandi, vitum vér
ekki. En ve.gna Jtess, að nú á
])esstt vori hafa farið og fara héð-
an í kvnnisför til íslands um eða
vfir 40 menn og konttr, sem alls
ekkert samband hafa við stjórnir
(tessa lands, og sem hér v’estra eru
að því þektir, að segja það eitt,
sem þeira vita sannast og réttast
ttm hvaða málefni, sem ttm er að
ræða, —< þá levfir Heimskringla
sér að mælast til þess, að fslenzka
þjóðin bendli þetta fólk að engtt
levti við launaða stjórnar-agenta,
eða starf, þeirra.
Vér erttm sannfæröir um, aS !
sannleiksást og hreinskilni þessara
vestan-gesta hverfur ekki frá þeim I
á leiðrnni austur vfir hafiS. þeir |
koma til íslands meS öllum sömu
ei-rinleikttm og eðli eins og þeir
höfðtt, er þeir fórtt héðan, og er I
fvllilega trevstandi til þess, að
vanda framferði sitt þar heima j
engu síSur en þeir hafa vandað það !
hér vestra. Landsbúitm er því ó- !
hætt að trúa sogusögn þessara
vestanmanna, þó þeim kunni aS
verða það á, að tala vel ttm Can-
ada. Heimskringla efar ekki, að
yfirleitt verði þeir miklu áhrifa-
meiri vesturfara agentar, en nokk-
urir þeir, sem enn hafa feröast til
íslands í ttmboði stjórnanna hér.
bessa árs vestan-gestir er alt
fólk, sem efnalaust hefir komiS til
þessa lands, og sem meö vitsmun-
um og atorku hafa háð hér sigur-
sælan bardaga fyrir da,glegu
brauði.
eigin
hjálpar frá öSrum, og svo ertt
fiestir þeirra vel stæðir, aö þeir
mttnu standa jafn traustum fótum
er beir kom,a hingað aftur, eins og
bó þeir hefðtt ekki lagt í kostnað
þennan.
Canada hefir brosað viS þeim og
farið vel meö þá. þeir geta ekki
annaö, en borið þessu landi góöa
sögtt. Og þaS, að svo margir gest-
ir verja fé og mánuSum af verö-
mætum tima til aS endtirnýja forn
vináttubönd við ættingja á ætt-
jörSinni, er ljósust sönnun um vel-
hneiging eöa geri nokkra tilraun
til þess að kveikja þá löngun.
Landsbúar mttmt sjá, að landið,
sem alið hefir gesti þessa um
margra ára tima, lattnar vel starf-
ið, sem hér er tthniS ; og hjá efni-
legu, ttngti fólki, með framsóknar-
þrá og fastan vilja, mun að sjálf-
sögöu. vakna sú httgsun, að það,
sem gestirnir hafi afrekað hér
vestra á liönum árttm, geti það
einnig gert, ef það kotnist á sömti
stöövarnar.
En ekki má kenna gestunum um
þessa httgarvakning unga fólksins,
eða láta þá gjalda áhrifanna, setrt
af henni kunna að verða. Enginn
getur lifað svo og ^tarfaS, að hann
hafi ekki einhver áhrif á þá sem
hattn hefir kynni áf. Alt er iittl
það að gera, að áhrif þatt séu
holl og ttppbvggileg. Vér efum
ekki, aö áhrif þatt, sem vestan-
gestirnir eftirskilja á ættjörðinni,
verði holl og piörgtt ungmenni
ttppbyggiieg.
1 deiglunni.
þess var getið í síðasta blaði,
að ])jóðra'kni Canada íslendinga til
brezktt þjóSarinnar væri ekki eins
ákveðin og einlæg eins og æskilegt
væri, og eins og borgaraleg skvlda
þeirra legði þeim á herðar að gera
hana.
Orsakirnar til þessa ástands
virðast oss aS mestu óljósar. Vér
fáttm ekki séð, hvers vegna þetta
bera er þannig ; en hverjar svo sem
eins þær kttntta að vera, ])á verða þær
aS metast þess verSar, að einhver
tilraun sé til þess gerð, að leita
þær uppi, og — að svo mikltt leyti
sem hægt er — að ráða bót á
þeim.
En ein af ástæöunum fyrir þesstt
ástandi liggur áreiðanlega opin
fyrir allra augum, — sú, sem sé,
I að vér ertnm ennþá að miklu levti
útlendingar hér, tneð takmarkaöa
})ekkingtt á sögu brez.ku þjóSarinn-
!ar, tnáli hénnar Oo- hugsunarhætti;
: takmarkaða þekkingu á ei«inleik-
nm hennar öllum og hiigsjóntim
iþeim, sem fyrir henni vaka, og
I setn hún byggir st jórnfra'Si sína og
framtakssemi á ; og takmarkaöa
bekkinn-u á þeim áhrifum, sem hún
l hefir haft og hefir enn á heims-
mennin.guna, og því afii, sem hún
, bvr vfir til þess að trvggja sér
stöðu sem ráðandi veldi meðal
j stórþjóða heimsins.
I því verður tæpast neitað, að
j sem þjóðflokkur eruttt vér ennþá
jekki, þrátt fyrir hartnær 40 ára
jdvöl hér vestra, orðnir eins sam-
grónir lnezktt þjóðarheildinni hér,
I eJns og æskilegt væri, og eins og
)vér eða afkomendur vorir hljóta
j aS verða, þá er fram líða stundir,
I— þegar sú kvnslóS, sem nú er
sem hér er
fvrir og sem nú.tíð og framtíð elttr
ttpp og þroskar í landi hér, undir
lögttm, vernd og venjum brezka
veldisins.
Á þessu yfirstandandi tímabili
erum vér — hinir ýmstt þjóðfiokk-
ar hér í Canada — í ])jóðmvndun-
ar-deiglunni, ef svo mætti að orði
komast. Ástand vort er það, að
vér erttm hægt og bítandi aS taka
hreytiticrti, — þjóöernislegri breyt-
ingu. Erttm að losa af oss böndin,
sem svo mjög hafa hald'S oss við
]>að, sem liðiS er í löndum upp-
runans, að það hefir að ýmsu
leyti staðið framsókn vorri Og
þroskun hér vestra fyrir þrifum.
Ilaldið oss í einangrttnar Og út-
lenditigsgerfinu, og bannað oss
beinan og greiðan aðgang að þekk-
ingtt og skilningi á því, sem hér-
lenda þ.jóðút hefir bezt til brttns
að bera. Sámtímis erttm vér þó
að drao-a að oss hið hérlenda and-
rúmsloft og einatt að færast nær
I ocr veröa samgrónari hérlendtt þjóð
' arheijdinni, með hv’eriu líðandi ári.
En brevtingin er afar seinfær, og
þó sann-eðlileg. TTún felst að
mestu í því, að hinir gömltt frttm-
lierjar týnast árfega úr tölu himta
lifendu, og ttng kynslóð, eða má-
ske réttara sa"t, ttngar kynslóðir
rísa upp af rótum hinna gömlu
stofna. Hver komandi kvnslóð
fæöist og vex ttt)t) nokkrti nær
brezka þjóðar-markinu, en sú, setn
á undan gekk, — þar til sá tími
kemttr, að hér vex ttpn ein öfittg
og samgróin þjóðarheild, — brezk
canadisk þjóðarheild.
þetta á áreiðanlega fyrir oss og
öðrttm þjóöfiokkum hér í landi að
liggja, og þess vegna ber þeim
tnönnttm, sem beina vilja þjóð-
ílokki vorum á braut þá, sem
hattn óumflýjanlega fvr eða síðar
verðttr að ganga, brýn skylda til
þess, að koma fólkinu í skilning
ttm það, sem fyrir þjóðflokkinum
liggur, og að kenna því að horfa
frarn tttn göng tímans og« aS líta í
anda canadisku þjóðina, eins og
litin verðttr eftir aldarskeið, ]>egar
íbúarnir hér teljast 200 milíónir
hraustra maitna og kvenna, og« að-
al stjórnarsetur hins brezka v.eldis
verðttr hér í Canada, og Canada-
þjóSin ríkir yfir og ræðuf forlög-
um brezka veldisins. þegar hinir
ýmsu þjóðflokkar, sem nú eru
dreiföir víðsvegar út um þetta
mikla land, verða orönir óaðgrein-
anlegir hlutar af einni sameigin-
legri, vel skipaðri þjóSarheild. þeg-
ítr hyer einstaklingur elst og þró- i
ast í vermireit brezkra hugsjóna
oct framkvæmda og verður kent
að meta og elska landið sitt, —
hið fagra og þróttmikla canadiska
föðurland, eins og það veröskuld-
ar að vera metið og elskaS af lýð-
hollum þjóðvintim. þegar hver ein-
staklingur af afkomendum hinna I
núverandi útle.ndu og að mestu
einangruðu þjóöflokka ekki lætur
glepjast til ofmetnaðar af fornum
iklæða þá hinu brezk-canadiska
þjóðerni.
) Enginn mun í alvöru vilja halda
því fram, að einstaklingar þeirra
daga, þegar þessi þjóðernislega
ummyndun er fullkomnuð, verði
ítokkru lakari eða mannkosta-
minni en forfeöur þeirra, hinir nú-
lifandi. þá veröa þeir hættir að
skoSa sig og hérfædd börn sín sem
gesti eða aðskotadýr í landinu ; —
heldur munu þeir þá telja sig
heimamenn í sínu eigin landi, Can-
ada, og börnin, sem fæðast, liö
fram af lið, sem holdlega ímvnd
landsins, se,m þau eru fædd í. þá
veröttr ekki metist um það, hvort
betra sé, að.geta talið ætternisitt
til einttar þjóðar heldur en annar-
ar, langt aftur í timann. Að eins
verðitr það ætlunarverk ættfræð-
inga þeirra, að rekja uppruna ein-
staklinganna til fornrótarinnar úti
í löndttm heimsins. Og að því er
oss Islendinga snertir, munu þá-
tiðar fræðimenn eiga hæg«t með,
að rekja spor vor, ekki að eins til
baka til þeirra, er fyrsti^ hófu
vesturflutninga hrevfinguna frá ís-
landi til Ameríku, heldur með til-
ltjálp sögunnar gegnum alt ís-
lenzka þjóðlífið, aftur til Noregs
og írlands.
Leiðtogar landa vorra hér vestra
— á liðnum árum — einkanlega
prestarnir, hafa haldið þeirri hug-
sjón fast 'að fólki voru, aö hætta
væri á því, að vérglÖtuöum ís-
lenzka þjóðerninu miklu fyr en vTér
yrSum færir um að íklæðast hinu
hérler.da brezka þ.jc'ðerni, nema öfi-
ttgar skorður værtt við reistar. —
Hvort httgsjón þessi hefir við
nokktir veruleg rök aS styöjast,
má einatt gera að ádeiluefni. En
ekki minnumst vér aö hafa orðið
þeirra varir, og satt að segja eig-
ttm vér enga von á, að þau verði
íramborin. það er dálítið annað,
að slá fratn einni staðhæfmgu eða
að rökstvðja hana, svo að ekki
verði meö jafri gildum rökum
mælt móti henni.
Ræðumenn beita tvennskonar á-
hriftim til þess að hafa áhrif á til-
heyrendnr sina. Önnur er sú«, aS
slá á tilfinningar þeirra, með því
að mæla það, sem hljómar vel í
eyrum, og sem þeir vilja heyra og
þeitn er þóknanlegast. Ilin aðferö-
in felst í þvi, aS haga svo máli,
að það skírskoti til vitsmuna og
ígrundunarafis áhevrendanna, og
einatt verðtir sú aöferöin happa-
drýgst, þegar til lengdar lætur ;
þó hin verði sigursæl fyrst í staS,
meðan áhey’rendurnir hafa ekki
fengið titna 11 þess, að gera sér
fttlla og ljósa grein fyrir rökum
málsins.
Vér hyggjttm, aS kenningin um
of bráða glótun þjóðernisins, og
hættuna, er af henni stafi fyrir
fólk vort hér, heyri undir hina
fvrri prédikunaraðferð. TJndir
hinni síöari mundi hún tæpast
v.erða fra.mborin, o.g þess síður
standast próf.
ÞAKKAR0RÐ.
hér ttppi, er liðin undir lok og ;af- ,
komettdur hennar í þriðja o<r fjórða ættstofni, án n°kkurra eigin verð-
lið hafa vaxið hér upp Og' náð ,eika I en ,eKffnr 1 Þess sta« alla
krafta sína fram til þess að
þroska og göfga eigið manngildi
| sitt, svo sem hæfileikarnir frekast
fevfa. þegar hver einstaklingur
!,ærir að Þehkja og skilja réttilega
sitt einstaklíngsgildi i þjóSarheild-
| inrtíi, og sér og skilttr einnig það,
í aö þess betri og fullkomnari borg-
I ara þessa ríkis, sem hann getur
j gert úr • sjálfum sér, þess meiri
I somi og styrkur er hann föðttr-
ilandi sínu og einnig forfeðra land-
, manndóms þroskaskeiði.
þetta mikla land — lang-mesta
lýðlendan i hinu bre/.ka vreldi — er
j nú sem óðast að byggjast, ekki
eingöngtt af því fólki, sem hingað
j flytur árlega í þúsundatali, og
[ tuga þúsunda tali, frá Bretlands-
eyjum, heldttr einnig af þjóðflokk-
tim frá nálega öllum löndttm
heimsins, en þó sérstaklega frá
Evrópu-löndunum. Canada hefir
þegar fengið þá viðurkenningu í
htigum Evrópu-þjóðanna, að vera
hið fvrirheitna land mikils
beirra, sem fy’rir ýmsar
um mttn þeirra þjóðernislegu til-
veru. Sti þjóðernislega tilvera
lilýtur óumflýjanlega að eiga sér
takmörk hér í íandi, eins og alt
annaö í þessum heimi.
Ef Norðmenn og írar, þeir, er
fyrstir bygðu ísland, hefðu átt
þess kost, að halda þar óskertum
fjölda I má ætla, að nokkur
orsakir ' naUð«yn beri til þess, að einangra
| kjósa að vfirgefa ættlönd sín og eða hyífíI.Ía skjaldborg um þjóð-
j taka sér bóifestu erlendis. Hugir flokkana ýmislegu hér í landi, til
flestra s]íkra stefna hingað. IT^r Þess með því að lengja aö nokkr-
er landrými mikið og landskostir
yfirleitt þeir beztu, sem gerast í
nokkru Iandi á jarSríki. Atvinna
er hér og v’firfljótanleg og vinntt-
j laun há og fara sí-hækkandi, og —
það, sem í httgum margra Evrópu-
þjóða er dýrmætara en alt annað
— hér er einstaklingsfrelsi svo mik
ið, sem frekast v’erðttr á kosið, J þjóðernum sínum, þá hefSi ísl.
.. .. |með tilHti tjl þess, að lög og ’ þjóðin aldrei fengið tilveru, heldur
I ]tessa ferð eyða þeir því stjórn er í landintt. Hingað sækja hefðtt nú á íslandi búið tveir þjóð-
efnum sínum, ,án nokkurar því ötulir framsækjendur úr mörg- f ílokkar, sem nefnst hefðu NorS-
um löndttm og taka sér hér ból- j tnenn og trar. En þessir tveir alls
lestu- ólíku frumbyggjar landsins fengu
Hver þjóSfiokkttr flytur hingað j ekki haldiö þjóðernum sínum, —
með sér sín þjóðernislegu sérkenni, ! þrátt fyrir það, að þeir réðu þar
tungumál, trú og siði, og allir eru | einir framtíð sinni, heldur glötuðu
þeir nokkuS hver ö'ðrum frá-
brugðnir., AS eins hafa þeir allir
eitt sameiginlegt, strax frá því, er
þeir stíga hér á land —, það er
að halda sem mest hópinn, —
hneppa sig saman Og einangra sig
sem mest írá öðrum þjóðfiokkum
°g frá hérlendu þjóðinni, eftir því
sem ástæður leyfa. Og kllir virð-
Öllum hinum mörgu, sem hafa
auösvnt okkur samhygð og vel-
vild í okkar þtingu sorg viö miss-
ir sonar okkar, þökkum við af
hrærðu hjarta og biö.jum himna-
föðurinn að umbuna þeim fyrir
hjálp Og huggun okkur auðsýnda.
Insinger P.O., 31. maí 1912.
Margrét Johnson,
Árni Johnson.
— IW
þeim og blönduöust saman, svo aö
nýtt þjóðerni myndaðist — ís-
lenzkt þjóðerni.
Hér í landi mun og sú saga end-
urtaka sig. R'ás viSburðanna og
eðlishvöt einstaklinganna mun á
mjög eölilegan hátt aíhjúpa hina
ýmsu útlendu þjóðfiokka sínum
gömlu þjóðernum, er tímar líða og
HHTr-Mwfh
STRPfl
3. hefti
er út komið og verður sent til
útsölumanna og kaupenda þessa
viku.
Innihald:
1. Þorrablðt. Saga eftir Þ.Þ.Þ.
2. Orustan við Hasting.
Eftir r&l Melsted.
3. Sagan af fingurl&tinu.
Japönsk.
4. Hvar er Jöfiann Orth, œfin-
týramaðurinn konungborni?
Saga.
•’í. í sýn ég þó falinn sýn. Saga
6. Smávegis.
Ritið er 64 bls. eins og áður.
Kostar 25 Cent
Nýir kaupendur fá öll fjögnr
heftin eða árganginn fyrir $1.00
Olafur S. Thorgeirsson
678 Sherbrooke St. Winnipeg.
-'w-. -------