Heimskringla - 20.02.1913, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 20. FEBR. 1913. 3. BLð<
Vestur íslenzkan.
(Ræöa, er Jón Jónsson fr-á SleS-
brjót flutti á satnkomu, er lestr-
arfélagiö “llerðubreið” hélt á
Heylaaidsskóla í Siglunessb'vgð 26. nei
des. 1912). ' vildi
neitandi. Og ekki einungis þið öll, Yiðburðirnir í suniura þeirra eru ættból liennar var, dó liún iit. ís- lenzkunni snildarlega ; t. d. ætla
sem hlýðiö á orö mín hér í kveld, eig-i síður hryllilegir en í Volsungu ; lendingar björguðu lííi hennar eins ég aðeins að neftia tvo eða þrjá
heldur einnig hvert íslen/.kt manns-j— 1 henni er svo djúpsæ lýsing a£ I og Ileimir Áslaugu í hörpunni. Á þeirra : Guttorm 1. Guttormsson
barn vestan hafs. tveimur sterkustu ástríðum, er í íslandi reis síðar upp styrjöld, og Vigfús bróður lians og ]>orst.
Ég ætla ekki að svara spurning- mannssálinni búa, ástinni og hatr- svo frægstu mennirnir drápu liver þorstieinsson, og marga lleiri
um þessum beinlínis með jái eöa inu,- Ástarsaga þeirra Sigurðar | annan á Sturlungaöldinni. þjóðin mætti telja*). — þetta alt svnir,
Ileiðraða samkoma!
Ég hafði lofað því,
en áður en ég se/.t niður, j
ég þið yrðuð sannfærð um, á
hvern hátt svar mitt mundi i fræknasti
verða. IVolsunga konungsættarinnar.
Fofnisbana og Brynhildar Buðla-
dóttur er snildarverk. Sigurður er
°g göfugasti maður
En
að tala hér
er eitt af
_ _ _ íslenzka málið okkar
í kveld. Og ég hefi valiö mér það göiugustu tungumálum lieimsins,
efni, að tala um íslenzkuna, sér- °£ )>ó eg sé ekki tungumálafróður,
stakiega um vestur-íslenzkuna. þið ! æila '■V mér sé óhætt að fyllyröa
haldið nú ef til vill, að ég ætli að i'>aö',aö Það só eina tungumálið,
reyna að gera hlægilegt hrogna- jcr, 1111 þckkist, sem lifað helir yfir
málið, som sumir tala hér vestan ! þúsund ár nær óbreytt á
Brynhildur var skjaldmær, er bjó
í höll á heiðum uppi. Umhverfis
höllina brann eldur sá, er Vafur-
logi var neíndur. Ilún strengdi
þess lieit, að sá einn karlmaður
skuli ná ástum hennar, er riðið
geti stríðsliesti sinum gegnum Vaf-
misti frelsi sitt, var þjáð og kúg- j að íslenzkan á h é r 1 í f s -
uð af erlendri óstjórn. það var s k i 1 y r ð i , og getur eflst hér
liafs, en það er nú ekki tilgangur ! b.foðannnar, se,m hefir fostrað það ! ' « ' þraut kvsm bigurð-
K og gert það að ástarbarni "r Foímsbam af hendi og nær ast-
Ilver einstaklingur, hvert ium Bryn«»dar, og þau búa saman
sym, einum hinum málhagasta ís-1 Pfoofélag, sem á
mmn. Eg er um það efni alveg í U,PP
samdoma Guðm. landlækm Bjorns- j þ]óöf^la,Ri “m á' fágætan ’förngrip I um stund hJa Heimi 1 Hlymsdöl-| verkin. En konungseðli íslenzkunn-
reynt að drepa málið, með er-
lendu máli, dönskunni. En gegnum
‘‘is og hungur, eld og kulda, á-
þján nauða, svartadauða”, eiirsog
séra Matthías kvað, lifði málið,
fatíð undir hjartarótum þjóðarinn-
ar, einsog Áslaug í hörpunni IHeim-
is. Á mesta niðurlægingar tíma-
bili þjóðarinnar, var málið, einsog
Áslaug í tötrunum hjá kerling-
ttnni, er hún bar tjöru í koll Ás-
laugar og lét liana vinna skarn-
lendingi, er nn er uppi ;
sagði það í Reykjavík
skemstu, að það sæti ekki á Is-
lendingum lieima, að hæöa Vestur-
Islendinga fyrir málið. Il'eimaþjóð-
in mundi vera viðlíka syndug í
því efni. Ilann sagðist ekki gera
mun á því, livort Vestur-íslending-
ar “crossuðu strítuna”, eða Reyk-
víkingar ‘‘spásseruðu á fortóinu”.
þiö munið ]>að sjálfsagt flest af
ykkur, að í fyrra vetur var mikið
um íslenzk veizluhöld eina viku í
Winni[>eg ; þar var þá mikið um
íslenzka gleði og glaum, margar
snjallar ræður lialdnar og djarfleg
um tillögum hreyft
halda uppi íslenzku
hatin telur það heilaga þjóðernisskyldu,
fvrir ' uð vernda hann og viðhalda hon-
um, fægja hann upp og forða hon-
um skemdum. Sem fágætur skraut
gripur, á því íslenzkan fulla kröfu
til v.erndar okkar, sem nú lifum.
Kn á lnin ej fvrir fleira kröfu til
verndar okkar? Er hún aðeius
forngrij)ur, sem enginn skeytir um
um, mági Brvnhildar, og þar sóru | ar gat hvorki dáið né dutíst,,
ban hvort öðru tfúnaðareiöá. Síð- j fremur en Áslaugar, og í 1 fyllingu
an leggur Sigurður á stað aftur, | tímans”, einsog að orði er komist
nema við ? Er það aðeins þjóðern- 1 0fí Kiitist
;konungs.
Gunnari
ishroki, að vilja vernda hana ?
Jú, það eru íleiri en við íslend-
ingar, sem telja mál vort og bók-
mentir mikiis vert. þið vitið það
ellaust mörg, að fornbókmiehtir
okkar eru heimsfrægar. En ykkur
• uan það, að j er það ef til vill ýmsum ókunn-
þjóöerni og j ugt, að nútíðar bókmentitnar okk-
ar eru með hverjtt ári að vekja
meiri log meiri eftirtekt um hinn
mentaða heim. Isknzk kvæði og
islenzkar skáldsögur ertt þýddar
unnvörpum á tungumál göfugustu
mentaþjóðanna. Og sti þjóðin, er
öndvegi skipar sem méntaþjóö,
þýzka þjóðin, hún ltefir mest að
bví giert, að þýða á mál sitt ís-
lenzkar bókmentir ; og þæir fjölga
nipeg, er nefnd skyldi musteri ís- ! með ári hverju þjóðverjarnir, sem
’lenzkrar menningar, og átti þar að j kggja stund á íslenzkt mál og ís-
halda ftindi og skemtisamkomur, lenzkar bókmentir. Og ég bið vkk
orr hvetja og styrkja íslendinga j ur i þessu efni að gæta vel
vestan hafs til að halda hópinn og einu ; göfugar mentaþjóðir þýða
berjast sem þjóðarheild til frægðar j ekki á sín tungumál aörar bók-
■og sigurs í ílokki hinna tnöbgu j inentir en þær, er þær álíta að
þjóða, er hér ertt aö byggja, meðjhafi menningargildi fvrir sína þjóð.
máli. Sú var ein, að stofna í Win-
tiipeg aflmikið íslenzkt félag, er
breiddi vængi sína yfir öll íslenzk
bvgðarlög hér vestra, og safnaði
Islendingum öllum vestan hafs
• sanian undir vængi sina, ‘‘eiusog
Itænan safnar ungtlnt sínum”, og
verndaði með því íslenzkt mál, og
íslenzka þjóðernis kosti. Ö'nnttr til-
lagan var sti, að reisa höll í Win-
því sameiginlega takmarki, að
mynda hér öflugan þjóðflokk í
Canada, bygðan upp af öllu því
bezta, er þessir mörgu þjóðflokkar
■eiga í fari sínu.
En það sýndi sig sorglega íljótt,
að þessar gullfögru hugsjónir
voru að eins : “Orð, orð innatt-
tóm, er fvlla storð fögrum hljóm”
Oir ef þjóð eins og þjóðverjar,
sem hafa tir að taka jafn dýrmæt-
um sjóði andlegra auðafa heitna
hjá sér, og víða að, álita íslenzkt
tnál og íslenzkar bókmentir göfg-
andi og þroskandi fvrir sitt and-
leea líf, hví skvldi ekki málið okk-
ar og bókmentirnar, fornar og
nvjar vera göfgattdi og þroskandi
að afla sér meira fjár og frægðar.
Lendir hann þá til Gjúkunganna,
sem voru aðrir frægustu og vold-
ugustu konungariiir, og fvrir
hrekkvísi Grímhildar hinttar fjöl-
kunmiiru, gkymir hann Brvnhildi
Gttðrúnu dóttur Gjúka
En Brynhildttr giftist
Gjúkasvni, eftir að Sig-
uhðttr hafði dulbúinn riðið á ný
Vafurlogann og neínt sig Gunnar.
En er Brvnhildur var gift, komst
j hún að öllum þessum svikum, og
varð htin þá a‘r af reiði og harmi
I og kom því til leiðar, að Gutinar
i og bræður hans dráptt Sigttrð. Eu
j sjálf lagði hún sig sverði í gegn
og gekk deyjandi á bál það, er
Sigurður var brendur á, til ]k\ss
j að fvlgja honum datiðum. Kvað
j luin þá ei falla mttndi hurð á ltæla
honum, ef hún fvlgdi honum.
Ilér var nú fallinn liitin frægasti
maður Volsunga ættarinnar. Kn
ættin var ekki útdatið fvrir það.
Með Hieimi í Hlymsdölum ólst upp
ástarbarnið |>edrra Sigurðar og
Brvnhildar. Mev sú var forkunnar-
a5 fögur og hét Áslattg. þegar Ileitn-
ir frétti lát Sigttrðar og 'Brynhild-
ar, bjóst hann við, að óvinir ætt-
arinnar mtindtt vilja týtia lííi mey-
arinnar. Ilann trevsti sér ei, að
vernda ltana á heimili sínu, og vfir
gaf því heimiliö og lagði af stað
tneð barnið ; lét hatm gera sér
hörptt svo mikla, að hann gat fal
í helgum bókttm, komst hún í
konungs hendur, som hóf hana
I aftur í drotningarsætið. I)r. II.
Skeving og Dr. Svb. Kgilsson
sviftu af henni tötrunum og sýndu
lærisveinum síntim hana í skraut-
búningi eittsog forkunnar fríða
tnev. Hinn göfttgi koiiiingur ís-
jlenzkra málfræðinga, Dr. Konráð
Gíslason, sctti hana í drotningar- '
■ sætið, og skáldið góða Jónas Ilall-
grímsson leiddi ltana fram fyrir
lijóðina í Iiinuin fegursta skraut-
búnaði, svo allir ttrðu hrifnir vold-
ugir og vesalir. Og ntt lifir lnin og
rikir á íslandi, jafn göfttg og á
gullöldinni, og safnar nýjti skrauti
og nýjum Jjroska við tíinans hæfi.
En islenzkan okkar heíir oftar
en 'einu sinni lifað æfina heiinar Ás- :
laugar í Ej.imis hörpunni. Siðari
lduta næstliðinnar aldar var gamla
])rekið farið að vaxa svo hjá þjtóð-
inni, aö hún fór að ílytja hér vest- J
ur um ltaf, og nettta hér land
ryðja sér til rúms í samkepni við
marga sonu og dætur stórþjóð-
anna. íslendingarndr komu liér fá-
ta-kir, tnargir allslausir og mál-
lattsir á tungu þessa lands. þeir
vortt lfti'Isvirtir og ttrðit að vinna
skarnverkin, eittsog Aslaug hjá
kerlingunni. En lnir fluttu með
sér málið sitt, falið ttndir hjarta-
rótutn sínum, eittsog lattdnáms-
menndrnir íslenzku forðttm. En þó
Islendingarnir hér yrðtt að fela
ið barnið þar í, og nokkttð af gttlli lnalið sitt- einsoK H'8Ímir Áftlaugu
i hör])unni, þá fór svm fvrr : kon-
ungseðli málsins gat ekki dáið.
þjóðarbrotið hérna fór að reyna
að kkeða íslenzkuna úr tötrunum ;
-eins og skáldið kvað. Og fyrst fyrir okkttr, setn það er upprttnnið
AVinnipeg bttar, sein mér sýnist alt
af vera sjálfkjörnir forverðir ís-
lenskrar menningar hér vestan
hafs, bregðast svona til fratn-
kvæmdanna í þessu máli, — hvað
getum við ]>á gert í útkjálkasveit-
ttnum, fámennir, dreifðir og sund-
lijá, ])é> við búmn i framandi
j landi ?
Eg mintist áðan á fornbókment-
irnar okkar. ]>ær hafa fvrir löngu
tneðal mentuðustu Norðttrhtnda-
þjóðantta verið vjðurkendar að
þær hefðtt lífsaíl, menningargildi
ttrlyndir í félagsmáltim, einsog við j til að hefja þjóðirnar á ltærra stig.
erttm Hvað getum við gert til ;tð Fyrir og eftir aldamótin 1800,
halda uppi íslenzkttm þjóðernis- jiegar bókmentalíf Norðtirlanda
kosttim ? Kg skal svara því fljótt, (skandinavisku) þjóðanna, var
og í fám orðttm, frá mínu sjónar- J orðið andlítið og alllitið og eftir-
miði : Viö getum ltaldið Við ts- 1 herma suðrænna béikmenta, setn
lenzku tuáli, lireinu og óblöndttðu, j ekki gátu fest ra-tur í þjóölífiini,
á það, þá snertt
að fornbókment-
fjarri
mev-
allan
«f við aðeins viljum það einla-g- j eða liaft áltrif
lega. Og ef málið lifir, lifir íslenzkt i bessar þjóðir sér
bjóðerni líka, eða það í því, sem j um okkttr, frænda sinna, og fundu
Itefir hér lífsskilyrði, og það mun ' þar andlegan grttndvöll til aö
revnaát svo, að það er inargt, cf bvf-rj;l á nýja, þjóðlega bókmenta
I og gerseinuiit. Ilann fé>r víða um
lönd og skemti tneð hörptislætti,
því Hcimir vttr vel að íþróttum
béiinn. þegar mevjan grét, sló
liann hörpttna, og þagnaöi barnið
þá. Ilann na-rði hana á ávexti
beitn, cr vínlaukur nefnist, er ltefir
l)á náttúru, að maðttr má lengi
lifa, þó ltann nærist ei öðrtt. ]>eg-
;tr liann fór hjá vatnsföllttm
matinabygðum, lattgaði hann
tttta, og hlúði að ltenni á
hátt, sem tnóðir að barni.
I.oks kom hann á ba-, þar
karl pg kerling bjuggu, og baðst
þar gistiugar. Var honum veitt
það fúslega. Kcrling gætti að því,
að út úr hörpunni sást á dýrlegt
klæði, og litigði hún ltarpan mundi
full ;if gulli og gersenuiiii. ]>að
varð því aö ráði f>’rir hentiar á-
eggjun, að karl mvrti Ileitni um
uóttitia, til að ná gullimt og grip-
ttnum. En þeittt brá í brtin, er
þatt opnuöu hörpuna, og sátt þar
meybarn, og varð karl styggur
við, og þótli sem þeim mttndi
þyngsli af verða. Eu kerling kvað
þedm mitndi það styrkur • vérða ;
kvaðst ltún mundi ala upp mevj-
ttna og gcra ltehni koll og rjóða
vel er á ltaldið. — Málið er heyr- j stefnu, er liaíði þau áltrif að ttm
anlegt tákn allra þeirra tilfinn- breyta þeirra ándlega þjóðlifi, og
ingg, sem lifa í brjósti ein.staklitig- ; sem leiddi af sér bæði andlega og
anna, sem myttda þjóðernisheild- verklega viðréisn þessara þjóða,
ina. I málinu birtast þrár þeirra, j o skapaðf aðra eins bókmenta-
hugsjónir og vitsmunir. þífsskfl- skörunga og andk-ga Jijóðhöfðingjii
t rði þjóðernisins er það, að málið einsog Esias Tegner og fleiri Svia,
lifi, og beri þjóðernistilfinningarn- A. Öhlensehlager og N. Griitidtvig í tjöru, og öðrtt því, er vænfegast
:tr frá hjarta til hjarta. þið mttn- meðal Dana, og Björnstjerne Björn væri, til þess liettni sprytti ei hár,
ið sjálfsagt mörg snildarkvæðið j son og Ilenrik lbsen og íleiri ltjá j og láta meyjuna síðan vinna
Norðmönnum. Og i þessari bök- skarnverkin verstu. Og þett;i gerði
jmentastefnu — ég vil taka það cnn hún. Áslaug ólst þarna ttpp við
fram — bygðist nýtt andlcgt og 1 illa aðbúð, og vahit öll hin léleg-
J verklect sjálfstæði, sem flevgöi ustu verkin. En konungseðlið og
hans séra Matthíasar til Vestur-
íslendinga, herhvötina um að
gevma málið. Iflann ltiefir ]>ar lýst
sambandi máls og þjóðernis svo
mikltt betur en ég er fær tittt í
þessu gullfagra erindi :
‘‘Tungan geymir í tímaiis straumi
trú og vonir landsins sona,
dauðastunur og dýpstu rattnir,
<Iarraðarljé)ð frá elztu ])jóðum.
Heiptar eim og éistar bríma.
Örlaga hljóm og refsi dóma.
I/and og stund, í lifandi myndttm,
ljóði vígð hún geymir í ltljóði”.
Og um afl málsins til að halda
unpi þjóðernimi og lífsþrótti þjóö-
arinnar, kveðttr séra Matthías í
sama kvæði :
‘‘það hefur voða þungar ttðir
bíóðinni verið guðleg móðir ;
Itennar ljós í lágtt hreysi,
langra kvelda jóla eldttr.
Ilennar brjóst við hungri og
þorsta,
hjartaskjól, ]>egar burt var sólin,
fréttaþráður framandi þjóða,,
frægðar galdttr liðinna alda”.
þessum þjóðum fram, svo þær eru
mi í tölu beztti memiingarþjóö-
anna.
Og enn vil ég biðja \kkur að í-
huga þaö vel : Ef mál-ið okkar
og bókimentirnar ltafa svona mikið
menningargildi fvrir aðrar þjóðir,
hví þá ei fyrir okkur.
Ititt göfgtt ætternis einkentti, lifðtt
samt ttndir tötruntim ; og loks
kom þar við land göfttgttr og
frægttr konungur, Ragnar I,oð-
ltré)k ; var liann á ferð að k'ita
sér kvonfangs, til að hyggja af
harmi cftir missi drotningar sinn-
ar, er liatin tregaði mjög. Sveittar
þjóðræknustu mennirnir ltér liertu |-
it])]) httgami og féirtt að sýna, að
læir ættu líka móðurmál, er ]n'ir
vildtt ei að dæi svo fljótt. ]>eir
fónt að gefa út íslenzk blöð og is-
lenzkar bækur, vrkja íslenzk kvæði
og halda snjallar ræður á ísk'iizku.
Málið sýndi, að hið göfttga eðli
|>ess á h é r 1 i k a 1 i f s s k i 1 -
v r ð i. Kg vil biöja vkkttr að
Sl ,n httgsa vel ttin það, því a 1 t s e m
h e f i r 1 (i f s s k i 1 y r ð i , þ a ð
á a ð 1 i f a. þaö er oft hlegið
að V'estur-islenzkunni, og htin á
mörg léleg orð. En einsog ég gat
um áðan, þá á hún það lteitna
líka. l(g \ il ekki tna la því neina
bé)t. það, að ltræra sainatt við
máliö sitt orðttm og talsháttum
úr öðrttm tungum, er sprottið af
satna lítilmenskuliæt't'itium eittsog
bað, að sþriða flatur fyrir fótum
erk'ttdra auðmanna. það er af
skorti á þjóðlegtttn metnaði fjöld-
ans. Og þann ínetnað skortir
tnarga ba-ði lteima og hér. Ett
]>rátt fyrir þetta er málið heitna
á íslandi alt af að fcgrast
þroskast á tungu og frá penna
þeirra, er bezt rita það og tala,
og ]>eitn er alt af að fjólga þar.
Og ég veit e.i, hvort ég stcnd éinn
tt])])i tueð þá skoðttn, að islcnzkt
tnál sv líka í fratnför hér vestan
hafs. Við eigum ltér snjalla ritltöf-
ttnda, sem rita tslettzka tungu til
jafns við þá, er bezt gera það
Íieima. Stimir jx'irra ltafa dvalið
hér gegtntm allar frttmbyggja
þrautirnar. I.ifað mikið og starfað
og þroskast, ekki sízt ef skáldin
slá ei slöku við að kveða ltana inn
í hiig og hjarta þjóðarinnar.
Og við eigttm öll að leggja kapp
á, að halda íslenzkunni við, elska
hana og virða.
1 ið cigttm ekki að vanrækja
enskuna, né vanrækja að nema og
tileinka okkttr hið tnarga og
ínikla, sem gott er og göfugt í
jenskri menning. Viö .eigtttn að
l.era að tala góða og hreina ensku
j°g tala líka góða og lireina ís-
■ Ienzktt. — ]>ó ég s'agi við eigum
j að læra og elska íslenzkuna, þá
meitta ég ckki, að viö eigum að
byggja tttnhverfis okkur mtirvegg-
inu hennar Miss Davíðsson, til að
varna enskum áhrifum. það er
! skammsýni, lmgsunarlaust munn- j
j flapttr, að islenzku nátnið tefji fvr-
ir og spilli ensku námiint. ts- j
lenzka þjóðin ltefir avtíð verið nám- j
gjörn þjóö, og liaft góða náms-
hæfik'ika. IIví skvldi hi’vn hafa
tnist ])ann kost við að flytja hing-
að vestur, þar sem ltún óneitan- j
lega á að tttörgu leyti við rýmri
kjör að búa? íslendingar, sem
nám ltafa stundað við skóla hér, ;
hafa sýnt það ljóslega, að íslenzka j
])jóðarbrotið hér vestan hafs er -
ekki námsheillttm horfið. Og þeir 1
hafa ]>ó nokkrir sýnt það, að þeir
geta lært enskuiia og íslenzktiná
jafnhliða á skólunuin.
Ivn til hvers er aö læra íslenzk-
ttna ? Svo spyrja ýmsir. því er að
ýtnstt leyti svarað í því, er sagt
er hér að framan og því vil ég
; við bæta, að beilda á það, að all-
ir þeir einstaklingar, sem einlæg-
ast óska þess, að afla sér sem
mestrar mentunar og mettningar,
þeir byrja á því, að læra sem flest
fungttmál. Og ef þaö er nienning-
armeöal, sem enginn muii neita,
fvrir livern einstakling, — ltví
skvldi það ei vera menningarmeð-
al fvrir lteilan þjóðflokk ? Allar
bjóðir eiga eitthvað ]>aö í bók-
mentum sinttm, sem vert er að
læra, og sem evkttr menningargildi
þess, er niálið katnt. Engin ]>jóð
er svo alfullkomin, að lvttn ltafi alt
bað í bókmcntum sínum, sctn attk-
ið gctur menning einstaklingsins.
Og attk þess cr st’i ástæða fyrir
okkttr íslendinga vestan hafs til
ð ltalda við ísleiizkttiini, aö það
er almient álitið, og tntiti eflaust
tétt, að það snerti betur hjarta-
strengi hvers einstaklings, hvar
setn ltann býr, það seitt gott er og
göfu-gt í bókmentum, er sprottnar
ertt ttpp í a-ttlandi hans í littgum
og hjörtmn heitnaþjóðarinnar,
forfeðranna og samtíöarinanii-
anna.
Ef við höldtim við íslenzkunni,
þá hel/.t um leiö við alt, setn hér
hefir lífsskilyrði, áf íslen/kutn þjóð-
erniskostum, og — ég scgi það aft-
ttr — revnslan mttn sýna, að
okkur betri canadiska borgara.
það göfgar þjóðflokkinn, eykur
ntenningargildi hans, og verður,
ocr er orðið auk þess ómetanlegur
styrkur bókmentum íslands. Og
þann stvrk veita tnargir af glöðum
hup'. Ef við varðveitum íslenzkuna
vestan hafs, fágum hana og prýð-
um, ]>á tnun sú raunin á verða,
að þegar þessi öld, sem nú er fyr-
ir litlu byrjuð, líður að lokum, þá
geta vestur-ísle.nzk skáld endur-
kveðið á’ fögru máli httgsun séra
Matthíasar utn málið, að þaö
hcfði
‘‘þjóðinni verið gttðleg tnóðir”
gé<rnum allar frumbyggjaþrautir,
stríðið og starfið. Eg hefi þá föstu
tru að það verði, og ég ltefi þá
von, að þið óskið öll af hjarta að
bað verði, og að þið takið af
hjarta með mér undir þá ósk, sem
ég vil láta vera síöustu orð tnín
hér í kveld ;
I/ifi íslenzkan!
kifi tnál Snorra Sturlusonar
í landi Leifs hitts heppna!
Borgið Heiraskringlu.
The Viilage of Gimli.
Gimli School District No. 585.
The council of the Village of
Gimli, by by-law number 49, hav-
ing authorized the subtnission to
the dulv qualifiied ratepiayers of
by-law nutnber 15 of the Scltool
District of Gimli number 585,
authorizing the borrowing of the
sutn of twenty thousand (20,000)
dollars, and issuing deltentures
therfor, for the pttrpose of erec-
ting a new school ltotLse, said de-
bentures to l>e payable in twenty
equal annttal instaliments of one
thousand (1,000) dollars each, to-
gether with interest at tlte rate of
fivc and a half ]>er cent per ann-
um. A vote of the ratepayers of
the school district aforesaid will
be taken by the secretary-treasu-
rer of said village at the Icelandk
Hall in the Village of Gimli, on
Friday the 28th day of Kebruary,
A. I). 1913, t>etween the hours of
9 o’clock in the forenoon and five
o’clock in the afternoon. The
mavor will attend at tlte office of
the sccretary-treasurer, Gimli, at
10 o’clock in the forenoon of
Thttrsday the 27tli day of F'ebru-
arv, A. I). 1913, to appoint per-
sons to attend at the polling
place, and at the summing up of
the votes. The seeretary-treasurer
will be at tlie Icelandic Hall on
day of poll, at 5.30 o’clock iu tlie
afternoon, to sum upp tlie votes
j given for and against said by-law.
A true copy of the saíd proposed
| by-law can be seten on file untill
the dav of taking the vote as
aforesaid at the office of tlie secre-
>að tary-treasurer of the said Village.
það er svo tnargt gott og göf- hans sáu Aslattgu, og sögðtt lioti-
ugt í fornsögunum, sem á íslandi um um ltana, og kváðu ltana flest-
Og þau ttrðtt
meðal hérlendra manna, og gevmt ! ástúðlegu orö
ntálið svona vel. — Nefni eg þar j hluta erindisins
til fyrstan og fremstan Dr. Jótt
Bjarnason, séra Friðrik Berg-
mann, Skapta Brynjólfsson, Sig-
trvgg Jóuasson, Magnús Pálsson
o. (1. — Og við eigittn hér lika
menn, sem komu hér á barnsaldn,
sttmir, og sumir fæddir hér, og
er niargt, ef vel er áhaldið. Kf við
ltökhtm vel við málintí, þá evkur
það samheldi í ])jé)ðílokki vorttm,
samheldi til að brjóta þjóðílokkn-
titn braut ; sainlttldi lil að afla
íslenzka ])jóðflokknum þess orð-
stírs, að hann ltafi lagt drjúgan
skerf til mvndunar og tnenningar
Canada þjóðarinnar.
I.eggjutn.st því allir á eitt að !
off verða góðir göfttgir og dáðmiklir j
canadiskir borgarar. Og fóstrum i
ttpp i skauti okkar tnálið íslerizka ;
sem skáldið okkar góða Jónas j
Hallgrínisson kvað þessi ástarorö
tttn :
“Ástka'ra, ylltýra málið
og allri rödd fegra,
blið sean að barni kvaö tnóðir j
í brjósti svanhvítu”.
Og þá munum við reyna, að við
getum af lijarta tekið ttndir ]>essi j
skáldsins í seinni
Dated at Gimli, this 30th dav
of Januarv, A. D. 1913.
E. S. JONASSON,
Secretarv-Treasurer Village of
Gimli.
Nýr kjötmarkaður.
6« hef keypt kji)"markH?* hra,
P, PAlmasona**. og aufrlýsi hor
meí öllum vifskiftamöumm
vÍDum mltiúm.,nö 6% hof til söln
úrvalaf 'NÝJU RKVKTU og
SÖLTU KJÖTI otf FÍSKI Rf
öllum tetfuudnn: og yíir höfuö
aö tala öll matvæli sem bez u
kjÖtmarka«sir vunalopra hafa'.Ka:
leyfi ir.er rö bjóöa yöur aö koma
o* ltia A varniug mitn ogskifta
viö mig,
K. KjERNESTED, eigandi
fi. 40.» Slflff KunieliNt.
voru rítaðar. Mig langar til, að um meyjttm fegri
þreyta dálítið meira þolinmæði málalok, að lnvn fvlgdist með
ykkar, og segja ykkur dálítinn Ragnari, og hann tók sér hana1
kafla úr einni af fornsögum þeim., fyrir konu, og gerði hana að vold- !
er íslendingar rituðu. það er úr ugri drotningu. F,r mikil og K”fuK 1 sem ]lafa ana sína skólamcntun
Volsunga sögu. “Ja, úr Volsungu, ætt frá þeim komin, og margir f€nRÍg viö enska skóla, sean tala
það er nú ljóta sagan! ’’ httgsa ef meðal vor ískndinga, er þangað ' r}ta isienzka tun.gu svo vel, að
til vill sinit af ykkur. Rkki skal . telja ætt sma. 'við, sem ttnnum máliint, og oskum
bví neitað, að það er sagt frá j Mér finst vera citthvað líkt í ör- ’])Ví langlífis, megum vera bæði
mör-ti ljótu og hryllikgtt í Vols- lagasögu íslenzkrar timgu, einsog : alaðir og stoltir af. Eg gæti nefnt
ungu, ef hún er lesin einsog sögur sögunni Um ltana Áslaugti í hörp- mörg nöfn því til sönnunar, neini
ertt, því miður, oftast lesnar, að [ tmni Ileimis. Áslattg var afspring- j ageins fá. Tel ég þar fyrst séra
eins til þess að ltrúga samatt i ur voldugrar konungsættar. ís-j Rögnvald Pétursson, og þá bræð-
huga sínum viðbtirðum sögunnar. j lenzkan, eða norrænan, sem hútt ur hans, Dr. B. J. Brandson,
Ett sé hutt Icsin einsop- sögttr eiga var þá köllttð, var mál göfugustu Thomas Johnson þingmann, Hjáfm
að vera lesnar, til þess að gera 'konunga og höíðmgja á Norður-jar Bergmann, séra Iljört I/eó, og
sér trreitt fvrir sálarlifi þeirra ein- löndttm. Ilttn ríkti þar einsog vold-! margir eru þeir fleiri, sem oflangt
En er nú íslenzkan þess verð, að jstaklinga, er sagatt er ttm ger, þá ttg drotning. Norðmienn flýðtt til yrði^upp að telja. Og skáldin okk-
halda henni tipni hér vestan hafs ? hvo-o- ég að ég standi ekki einn 1 íslands tittdan ófriði Ilaralds hár-j ar göinlii, t.
O- hefir hún lífsafl í sér til þess umii með þá skoðttn, að Volsunga j fagra, og norrænnn fluttist með j Kristinn Steíánsson, Jón Runólfs
að gera íslenzka bióðflbkkinn hér saa-a sé ein bezt ritaða og dýpstjlæim, og dafnaði og ])roskaðist í son, og síðast cn ekki sizt Stephán
liæfari en ella, til að ltjálpa til að i ImpsaSa ltarmsaga, sem i letur skjóli ltins fræga lýðveldis. Hún j G. Stephánsson. Finst ykkttr vera
bv'—ia Upp menningarrfkt og göf- hefir verið færð. Væri hún ritttð á hlaut ]>ar nafnið í s 1 c n z k , afturför í málimt á kvæðttm
ugt og heilbrigt canadiskt þjóð-jensku, á máli Shakespearc’s, þá jtunga, og hún varð þar fræg þeirra? - Og við eigttm lika ung
lif ? T>etta eru spurningnr, sem þið | mttndtt milíónir manna dást að ; sem lagamál, sem sögumál, sem skáld, sum fædd hér, og sum kom-
‘‘Móðurmáliö mitt góða,
hiö tnjúka og ríka,
orð áttu eins og lorðttin
tttér vndiö að veita”.
Við verðum aö reyna aö hliva
svo aö vestur-íslenzkunni, að það
nafn tákni ekki sorglegt hrafna-
mál, lieldur hljómfagurt isknzkt j
tnál.
I snildarkvæðinu hans séra j
Matthiasar, er ég mintist á áðan, I
lýsir hann því svo fagurlega,
'ltvernig málið ltafi bjargað þjóð-
inni og lijóðernintt lteima á ís- j
landi frá andlegum dauða. Ef við
höldtt.m við málintt hér vestan j
ltafs, þá verður liin sama ratinin i
á. þáð bjargar þjóðernimt, gerir j
S. L. Lawton
i VeggfóSrari rnálari
\rerk vandað. — Kostnaðar-
áætlanir gefnar.
Mkrifxfofii ;
403 McINTYRE BL0CK.
Talsími Main 6397.
lleÍBiilisla1?. Sl. Joliö 1091).
511 verSið að svara játandi eða|henni, ekki síður cn ritum hans. skáldamál. En í Noregi, þar sem ! ið barnung hingað, sem beita ís-
’) Ýmsir ritsnjallir menn ertt
Sig. Jóhattnessoti, j hér lika, er fengið hafa mentun
sina og m.álþ.ekkingu sína á ís-
landi. Tel ég þar til : Séra Jóh.
Sólmundsson, St. Björnsson rit-
stjóra, Dr. Ó. Stephensen, Kr.
Ásg. Benediktsson, S. B. Bene-
diktsson, og marga fleiri mætti
ncfna.